Ο συγγραφέας Κωνσταντίνος Αρώνης *  απαντά στις 10+1 Ερωτήσεις του Κωνσταντίνου Μανίκα.

1. Κυκλοφόρησε το βιβλίο σας με τίτλο “Oι Ήρωες της Αυλής” από τις εκδόσεις Ιανός. Τι πραγματεύεται;

Η Αυλή είναι η αυλή του δημοτικού σχολείου. Εκεί που οι πιτσιρικάδες κάνουν τους ηρωισμούς τους, εκεί που χτίζουν τις προσωπικότητές τους, εκεί που επιζητούν με τα καμώματά τους τον θαυμασμό των υπολοίπων. Στο βιβλίο ο κεντρικός ήρωας, ο Κωστής περιγράφει αρκετούς από αυτούς τους ηρωισμούς σε Ενεστώτα χρόνο αλλά κατά το διάστημα 1964 – 1967. Επίσης περιγράφει και αρκετά άλλα επεισόδια από την καθημερινότητα του, τις σχέσεις του με τους μεγαλύτερους, τα συναισθήματα της απώλειας προσώπων και πραγμάτων κ.ά. Μέσα από τις αφηγήσεις του μας κάνει κοινωνούς των διλημμάτων του.

2. Περιγράψτε μας τον κεντρικό ήρωα, τον μικρό Κωστή;

Ο Κωστής είναι 12 χρόνων. Είναι παραπονιάρης με τους μεγάλους που δεν τον καταλαβαίνουν, που δεν μπαίνουν στον κόπο να του εξηγήσουν, με τους δασκάλους που εφαρμόζοντας τακτικές εκείνης της εποχής, καταφέρνουν να δημιουργήσουν αρνητική ψυχολογία στους μαθητές του τότε και φυσικά στους ενήλικες του σήμερα. Η γλώσσα του Κωστή είναι η δική του γλώσσα, ενός 12χρονου, και γι αυτό είναι αυθόρμητη, λιτή, σαφής, περιεκτική και άμεση. Επαναλαμβάνει κλισέ εκφράσεις της ηλικίας του, δοκιμασμένες και αποτελεσματικές.

3. Τι θέλετε να αποκομίσει ο αναγνώστης μέσα από το βιβλίο σας;

Κατ’ αρχήν θα ήθελα να του κρατήσω με το βιβλίο μου, για λίγες ώρες καλή παρέα. Με λίγο χιούμορ, ίσως λίγο πικρό, ίσως λίγο βιτριολικό, όπως το χαρακτήρισε και ο Ευάγγελος Αυδίκος στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου στη φετινή, τη 18η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη. Πέραν αυτού, θα ήθελα ιδανικά το βιβλίο μου να αποτελέσει αφορμή για τους παλαιότερους που θα το διαβάσουν, ανοίγοντάς τους την όρεξη, να ξεκινήσουν να αφηγηθούν λεπτομέρειες στους μικρότερους, σχετικές με τα γεγονότα στα οποία εγώ αναφέρομαι μέσα στο βιβλίο επιγραμματικά.

Σίγουρα θα ήθελα να ενεργοποιήσω τις μνήμες των παλιών, να καταγράψω συνήθειες της καθημερινότητας μιας άλλης εποχής, να μεταφέρω πληροφορίες σχετικές με θέματα πολιτικής ή και διαπαιδαγώγησης, στα οποία συνήθως τα παιδικά βιβλία αποφεύγουν να αναφερθούν.

Αλλά φιλοδοξώ να δώσω και στους μικρούς αναγνώστες την ευκαιρία να γνωρίσουν έναν ενδιαφέροντα τύπο, κοντά στην ηλικία τους, που μπορεί να φαίνεται πως αναφέρεται σε μια παλιά ονειρική εποχή, να μπορούν όμως να βρουν κοινά στοιχεία, απορίες, αναζητήσεις, και να ταυτιστούν μαζί του.

Σχετικά με το περιεχόμενο του βιβλίου, έχω να πω πως κάθε τόπος έχει την τοπική του ιστορία, τους δικούς του ήρωες, τα δικά του μνημεία τους δικούς του αδημοσίευτους θρύλους. Κυκλοφορούν από στόμα σε στόμα, σαν ανέκδοτα. Πρέπει οι νεότεροι να τους γνωρίζουν, να τους διδάσκονται. Τους γνωρίζουν οι παλιοί, όμως οι παππούδες και οι γιαγιάδες δεν είναι πια τόσο κοντά στα εγγόνια όπως κάποτε, τα εγγόνια προτιμούν να “παίζουν” πάντα “κάτι” στο κινητό είτε στο τάμπλετ και αυτή η παραμυθιακή αφήγηση και συνεπακόλουθα η μεταφορά της γνώσης έχει χαθεί. Μέσα στο βιβλίο μου “Οι ήρωες της Αυλής” κάνω συνοπτικές αναφορές σε πρόσωπα, τόπους, μνημεία, ηθογραφικές περιγραφές της Θεσσαλονίκης, ελπίζοντας ότι μπορεί αυτές να προκαλέσουν απορίες, ερωτήσεις, και τέλος να γίνουν έναυσμα για πιο εκτεταμένες αφηγήσεις από αυτούς που θυμούνται και που γνωρίζουν. Ίσως να είναι αυτή και μια ευκαιρία να επαναπροσδιοριστούν οι ρόλοι και να αναθερμανθούν οι σχέσεις παππούδων και εγγονών.

(από την παρουσίαση του βιβλίου στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Εικονίζονται, από αριστερά προς τα δεξιά, οι: Ευάγγελος Αυδίκος, Βασιλική Παπαδοπούλου, Κωνσταντίνος Αρώνης και Αλεξάνδρα Μυλωνά)

4. Τι είναι αυτό που κατά τη γνώμη σας λείπει περισσότερο από τα σημερινά παιδιά, σε σχέση με το παρελθόν;

Σαφώς τους λείπει η συναναστροφή. Πιο ειδικά θα έλεγα η ποιοτική συναναστροφή. Κι όσο αυτό χάνεται πίσω στο βάθος του χρόνου, τόσο ξεχνιέται και ο τρόπος, οι τεχνικές, τα εργαλεία που κάναν την συναναστροφή αυτή πιο αποδοτική, πιο λειτουργική και πιο ανθρώπινη.

5. Η οθόνη έχει μετατραπεί στη νέα “παιδική χαρά”;

Ναι. Ας το πούμε παιδότοπος! Γιατί για χαρά, δεν είναι! Υπάρχει πλέον μια παγκόσμια, τεράστια βιομηχανία παραγωγής εικόνων, πολύ καλής ποιότητας και τεχνικής. Η παραγωγή αυτή απευθύνεται στις παιδικές (και όχι μόνο) ηλικίες, όμως οι παιδικές είναι θεωρητικά οι απροστάτευτες, γιατί τα παιδιά δεν έχουν αναπτύξει στο βαθμό που πρέπει τις άμυνές τους, δεν έχουν κριτήρια επιλογής. Ό,τι είναι όμορφο ελκύει και στο τέλος εθίζει. Τα παιδιά δεν ρωτούν τους παλιούς πώς γίνεται το ένα, πώς γίνεται το άλλο, για ζητήματα πολύ σημαντικά (όπως απορίες σχετικές με την σεξουαλική τους διαπαιδαγώγηση, αλλά μπαίνουν και ψάχνουν να βρουν τις απαντήσεις στα κινητά και τον υπολογιστή. Από εκεί, αντλούν πληροφορίες, από ανέγκυρες, έως και επικίνδυνες. Διαμορφώνουν μια στρεβλή άποψη και μετά σαν ένα είδος ειδικού την αναμεταδίδουν.

6. Η έμπνευση ή η σκληρή δουλειά παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στη συγγραφή ενός βιβλίου;

Εντάξει, πρώτα έρχεται η έμπνευση. Χωρίς αυτήν, κατά την γνώμη μου, δεν μπορείς να κάνεις κάτι ξεχωριστό. Όσο και να προσπαθήσεις, αν δεν υπάρχει η έμπνευση το έργο μένει στο επίπεδο μιας προσεγμένης δουλειάς ίσως, όμως εκεί είναι που διαφέρει η τέχνη από την τεχνική. Όταν τώρα έχεις την έμπνευση, τότε μπορεί να βγει, ίσως κάτι ξεχωριστό και πιθανόν και με λιγότερο κόπο, γιατί η συγγραφή σ’ αυτή τη περίπτωση είναι τόσο ευχάριστη. Εντέλει, χρειάζονται και τα δυο.

7. Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;

Να σας πω την αλήθεια, δεν έχω μυηθεί στην ανάγνωση ηλεκτρονικού βιβλίου οπότε δεν μπορώ να εκφέρω άποψη, γιατί εκτός από ανέγκυρη, ίσως είναι και εμπαθής. Υπάρχει πάντως το ανέκδοτο, πως αν κοπεί κάποτε το ρεύμα, όλο το ηλεκτρονικό υλικό θα χαθεί με μιάς και θα γίνει απροειδοποίητα. Και βέβαια, στην περίπτωση αυτή θα σταματήσουν και οι τυπογραφικές μηχανές να τυπώνουν, όμως θα έχουν διασωθεί τα βιβλία που έχουν ήδη εκδοθεί. Πάντως το ότι αυτό σαν ενδεχόμενο δεν το σκεφτόμαστε, δείχνει και το πόσο κοντάφθαλμα αντιμετωπίζει ο σύγχρονος πολίτης το μέλλον του το πόσο η βιομηχανία που προανέφερα τον οδηγεί προς τα εκεί.

8. Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;

Την “Αγία Αλητεία” του Γιώργου Κάτου, “Βαλκανική τριλογία” της Olivia Manning, “Τα παλικάρια τα καλά σύντροφοι τα σκοτώνουν” του Βασίλη Τζανακάρη, και το “Καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς” του Χρόνη Μίσσιου. Φυσικά σε ένα μήνα δεν θα τα διάβαζα όλα, όμως έτσι όπως είναι τα πράγματα με την πανδημία, κλείνεσαι για ένα μήνα και βγαίνεις σε έξι. Οπότε καλά είναι να υπάρχει εφεδρικό απόθεμα.

9. Διαλέγετε παρέα για ολιγοήμερη απόδραση. Ποιους λογοτέχνες, ανεξαρτήτως ιστορικής περιόδου δράσης, θα συμπεριλαμβάνατε;

Μπορίς Βιάν, Γούντι Άλλεν, Ούγκο Πρατ, Λένος Χρηστίδης, Νικολό Αμανίτι.

10. Πιστεύετε στη μοίρα ή στη τύχη;

Στη μοίρα σίγουρα όχι. Η τύχη είναι αυτό που μας συμβαίνει χωρίς εμείς να κατανοούμε το γιατί. Θεωρώ όμως πως υπάρχει σίγουρα λόγος για όλο αυτό το πανηγύρι της ζωής. Ανάλογα με τις επιλογές του ο καθένας, είναι να σαν να επιλέγει ένα συγκεκριμένο “πακέτο” δεδομένων που θα του προκύψουν. Αυτό βέβαια δεν είναι τύχη, αλλά ούτε και μοίρα με την έννοια ότι κάτι είναι γραμμένο για τον καθένα μας.

11. Χρειαζόμαστε περισσότερο ρομαντισμό ή ρεαλισμό στις ζωές μας;

Καλά το θέσατε. Το ένα ή το άλλο; Θα έρθει εποχή, πιστεύω και φοβάμαι, που ο ρομαντισμός και οι αυθόρμητες εξάρσεις του, θα ποινικοποιηθούν, για να προστατευτούν από αυτές άτομα που ποτέ δεν θα μπορούσαν να είναι ρομαντικά και που θα δυσφορούν είτε θα ενοχλούνται. Ο άνθρωπος δείχνοντας μεγάλη προσαρμοστικότητα, θα αντιμετωπίζει την εκάστοτε καθημερινότητα με “ρεαλισμό” και θα συνηθίζει την κάθε καινούρια συνθήκη διαβίωσης, έτσι όπως αυτή θα του επιβάλλεται από ένα σύστημα που διαρκώς θα του επιτίθεται και θα τον χρησιμοποιεί. Αυτό που σήμερα ανεχόμαστε, με μια λογική ότι κάποια στιγμή θα τελειώσει και θα ξαναγυρίσουμε εκεί που ήμασταν, δε θα μπορεί να ισχύει γιατί ούτε που θα θυμόμαστε πλέον το πού ήμασταν.

Προτείνω και προτιμώ σαφώς τον ρομαντισμό, γιατί αλλιώς θα ζήσουμε μια κόλαση, αλλά είμαι και έτοιμος να επιβιώσω στα δύσκολα, ώστε να μπορώ να είμαι πάντα παρών και να υποστηρίζω το πόσο ανάγκη έχουμε αυτό που πάμε να χάσουμε.

• Ο Κωνσταντίνος Αρώνης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είναι αρχιτέκτων, ζωγράφος και εικονογράφος. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Πολυτεχνείο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ για ένα διάστημα συνέχισε τις σπουδές του στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ. Πραγματοποίησε πολλές ατομικές και συμμετείχε σε πολλές ομαδικές εκθέσεις ζωγραφικής και κόμικς στην Ελλάδα και διεθνώς. Έργα του υπάρχουν σε ιδιωτικές, δημοτικές και δημόσιες συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ως εικονογράφος έχει συνεργαστεί με μεγάλους ελληνικούς εκδοτικούς οίκους και ως σκηνογράφος συνεργάστηκε με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, καθώς και με ιδιωτικούς θιάσους της Θεσσαλονίκης. Έχει εκδώσει τρία βιβλία. Μία συλλογή διηγημάτων και μία νουβέλα από τις εκδόσεις Ιανός και ένα μυθιστόρημα από τις εκδόσεις Γράφημα, ενώ περισσότερες από σαράντα ιστορίες κόμικς με σενάριο και εικόνες δικές του έχουν δημοσιευθεί από εκδοτικούς οίκους στην Ελλάδα και την Αμερική. Από το 2012 διευθύνει και διδάσκει ζωγραφική στα δικά του εργαστήρια εικαστικών στη Θεσσαλονίκη και στη Βέροια. Είναι μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, του ΣΚΕΤΒΕ (Σύλλογος Καλλιτεχνών Εικαστικών Τεχνών Βορείου Ελλάδος), καθώς και του Συλλόγου Ζωγράφων Θεσσαλονίκης και Βορείου Ελλάδος.