Ο ποιητής Γιώργος Σκούρτης απαντά στις 10+1 Ερωτήσεις του Κωνσταντίνου Μανίκα, με αφορμή την έκδοση της ποιητικής συλλογής “Είναι προς θάνατον” από τις εκδόσεις ΑΩ.

Πώς θα περιγράφατε συνοπτικά τη νέα σας ποιητική συλλογή “Είναι προς θάνατον”; Γιατί επιλέξατε αυτόν τον τίτλο;

Η ποιητική συλλογή «Είναι προς θάνατον» διέπεται από τη φιλοσοφία του Χάιντεγκερ στην οποία παραπέμπει και ο τίτλος. Η συλλογή αποτελείται από ποιήματα που επαναδιαπραγματεύονται τον κόσμο που είναι ριγμένο το υποκείμενο, μέσα από το πρίσμα του θανάτου. Όπως διδάσκει ο Χάιντεγκερ, με τον θάνατο, το υποκείμενο μπορεί να θέσει ορθά το ερώτημα της ύπαρξης του. Με άλλους λόγους, είναι μια κριτική του αφελούς τρόπου ύπαρξης.

Τι θεωρείτε ότι θα αποκομίσει ο αναγνώστης μέσα από αυτό το έργο σας;

Θεωρώ το συγκεκριμένο έργο πολυεπίπεδο, με το οποίο ο αναγνώστης μπορεί να σταθεί στο υλικό της ποίησης (γλωσσικό περιβάλλον), στη συνομιλία με άλλα έργα (περικείμενο), την περιδιάβαση στις ποιητικές φόρμες. Αυτό, όμως, που ίσως ξεχωρίζει είναι η επαφή με μια διαφορετική αισθητική μέσω του έντονου λυρισμού, κάτι που υπό όρους μπορεί να θεωρηθεί και επαναστατικό.

Ποιες είναι οι πηγές της έμπνευσής σας;

Εμπνέομαι κατά κύριο λόγο από τη λαογραφία, απ’ τους μύθους και γενικότερα την κλασική αρχαιότητα. Ίσως γι’ αυτό στα ποιήματα μου μπορεί να βρει κανείς έντονο το στοιχείο της διακειμενικότητας.

Η θεματολογία επηρεάζει την τεχνική με την οποία θα προσεγγίσετε ένα ποίημα;

Στην ποίηση, θεματολογία και τεχνική αποτελούν δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Νομίζω ότι επηρεάζει και επηρεάζεται. Το θέμα επιβάλει μια συγκεκριμένη τεχνική προσέγγιση, η οποία δεν είναι μονοσήμαντη αλλά καθορίζεται από ο ύφος του συγγραφέα και η τεχνική επαναπροσδιορίζει το ίδιο το θέμα.

Γιατί προτιμήσατε την ποίηση, κι όχι τον πεζό λόγο, ως λογοτεχνικό μέσο έκφρασης;

Γιατί είναι ομορφότερο το λογοτεχνικό παιχνίδι. Η λογοτεχνία είναι ένα παιχνίδι απόκρυψης και φανέρωσης ή με τα λόγια του Ουμπέρτο Έκο «να θες να πεις τα πάντα χωρίς να λες τίποτα». Η ποίηση, λοιπόν, εξ αιτίας της πύκνωσης κάνει αυτό το παιχνίδι ακόμα πιο ελκυστικό.

Διαβάζει πλέον ο Έλληνας ποίηση ή την θεωρεί μια δυσνόητη τέχνη που δεν τον αφορά;

Αν δεν θέλουμε να στρουθοκαμηλίζουμε πρέπει να παραδεχτούμε ότι ο κόσμος δεν ασχολείται με την ποίηση, όχι όμως επειδή είναι δυσνόητη. Νομίζω ότι η σύγχρονη ποίηση (γενικότερα η τέχνη) έχει εξοβελίσει τις αισθητικές κατηγορίες που χαρακτήριζαν προηγούμενα ρεύματα. Σήμερα δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ωραίο, ύψιλον κλπ., κατηγορίες δηλαδή έμφυτες στον άνθρωπο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να προκρίνεται ένας ιδιότυπος ελιτισμός, εφόσον το πανανθρώπινο γούστο έχει αντικατασταθεί από νοησιαρχικές φόρμες που μπορεί να προσεγγίσει μόνο πεπαιδευμένο κοινό. Από την άλλη μεριά, η κυριαρχία ενός κλειστού -και από ένα σημείο και μετά- κοινότοπου ατομισμού, έχει αποκόψει τη νεοελληνική ποίηση από τη κοινωνική της διάσταση και λειτουργία.

Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με την συγγραφή;

Δεν ξέρω αν υπήρξε ερέθισμα ή αν ένα ερέθισμα μπορεί να οδηγήσει κάποιον να ασχοληθεί με τη συγγραφή. Νομίζω ότι η δημιουργία είναι έμφυτο χαρακτηριστικό ορισμένων ανθρώπων και τα ερεθίσματα αποτελούν αφορμές εκδήλωσης αυτών των τάσεων.

Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;

Μόνο πέντε; Σίγουρα «Ερωτόκριτο», από Κ. Παλαμά τον «Δωδεκάλογο του γύφτου» και τη «Φλογέρα του βασιλιά», «Τα άνθη του κακού» και φυσικά την «Πτώση» του Καμύ..

Διαλέγετε παρέα για ολιγοήμερη απόδραση. Ποιους λογοτέχνες, ανεξαρτήτως ιστορικής περιόδου δράσης, θα συμπεριλαμβάνατε;

Σε κάθε απόδραση πρέπει να συμβαίνει κάτι συναρπαστικό… Με αυτή τη σκέψη θα καλούσα μόνο την Α. Αχμάτοβα.

Πιστεύετε στη μοίρα ή την τύχη;

Αυτές οι έννοιες είναι επινοήσεις του ανθρώπου στην προσπάθεια του να τακτοποιήσει έναν χαοτικό και αβέβαιο κόσμο. Προσωπικά δεν έχω ανάγκη κάτι τέτοιο.

Χρειάζεται περισσότερος ρομαντισμός ή ρεαλισμός στις ζωές μας;

Τίποτα από τα δύο. Αυτά τα ρεύματα και οι εποχές που χαρακτήρισαν έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Στις μέρες μας ίσως έχει διατηρηθεί ο απόηχος τους, όμως θεωρώ ότι δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες της σύγχρονης ζωής.