Ο Δημήτρης Λαζάρου, εκπαιδευτικός, εμπνευστής και διοργανωτής εικαστικών εκθέσεων συνομιλεί με τον Κωνσταντίνο Μανίκα, με αφορμή προγραμματισμένες ομαδικές εικαστικές εκθέσεις και το βιβλίο Τέχνης – Λεύκωμα, «Η Τέχνη, ο Εαυτός μου» που θα κυκλοφορήσει την Άνοιξη του 2022.

Αρχικά θα ήθελα να συστηθείτε, όσον αφορά την ενασχόλησή σας με τα εικαστικά και με την εκπαίδευση.

Αρχικά κι εγώ με τη σειρά μου να σας ευχαριστήσω που μου δίνετε την ευκαιρία να μιλήσω σχετικά με την Τέχνη και τα Εικαστικά μέσα από αυτή τη συνάντησή μας – συνέντευξη. Ναι, είμαι εκπαιδευτικός στο επάγγελμα και η ενασχόλησή μου με τα εικαστικά ξεκίνησε λίγο τυχαία, ίσως και συνειδητά. Ένας φίλος μου εικαστικός έκανε την πρώτη του ατομική έκθεση το 2013 και τον βοήθησα με την προώθησή της. Σιγά σιγά άρχισα να αντιλαμβάνομαι τον κόσμο των εικαστικών, το πόσο πίσω ήταν από το φως των προβολέων σε σχέση με άλλες μορφές τέχνης αλλά και πόσο διαφορετική οπτική της ζωής μπορούν τα εικαστικά να σου προσφέρουν. Κατόπιν οργάνωσα την πρώτη ομαδική εικαστική έκθεση σε concept δικό μου και ακολούθησε μια διαδικτυακή έκθεση που ονομαζόταν «η Πρόληψη μέσα από την Τέχνη», που αφορούσε την πρόληψη για τον καρκίνο του μαστού. Είχα τη μεγάλη τύχη να δεχτεί ο γνωστός συλλέκτης, κ. Σωτήρης Φέλιος να πραγματοποιηθεί στο χώρο Τέχνης που διαθέτει. Ήταν μια πολύ επιτυχημένη έκθεση και αυτό με βοήθησε να συνεχίσω με τη διοργάνωση κι άλλων ομαδικών εικαστικών εκθέσεων μέχρι σήμερα.

Η ιδέα, το θέμα μιας έκθεσης είναι έμπνευσής δικής σας. Πως λοιπόν εμπνέεστε και αρχίζετε μετά να οργανώνετε μια έκθεση;

Η έμπνευση μπορεί να έρθει πολύ ξαφνικά, μπορεί να στην προσφέρουν απλόχερα τα γεγονότα που κυριαρχούν την περίοδο που σκέφτεσαι ποιο μπορεί να το θέμα της επόμενης έκθεσης ή μπορεί να την κυνηγήσεις οικειοθελώς, μέχρι να βρεις ένα θέμα που το θεωρείς σημαντικό ή τουλάχιστον άξιο αναφοράς.

Σίγουρα όμως η έμπνευση ή η ιδέα δε φτάνει για να δημιουργηθεί, οργανωθεί και παρουσιαστεί μια εικαστική έκθεση.
Είναι δεδομένο αυτό!!! Χρειάζονται πολλά ακόμη και κυρίως να λυθούν κάποια πρακτικά θέματα. Αρχικά πρέπει να επιλέξεις τον χώρο που θα παρουσιαστεί η έκθεση. Πρέπει να είναι ένας χώρος εύκολα προσβάσιμος για το κοινό και κυρίως να αναδεικνύει τα έργα που θα εκτεθούν. Κατόπιν είναι να βρεις εικαστικούς που με τα έργα τους θα τιμήσουν εμένα που οργανώνω την έκθεση αλλά θα μπορούν να υποστηρίξουν το θέμα της έκθεσης. Ένα ιδιαίτερα σημαντικό ζητούμενο είναι το «στήσιμο» της. Πρέπει να υπάρχει διάλογος μεταξύ των έργων, της διάταξής τους στον χώρο και της θεματολογίας της έκθεσης, ώστε να μπορεί κάποιος να εισέρχεται άμεσα στον χώρο, πεπεισμένος από την πρώτη ματιά ότι δεν πρόκειται για μια έκθεση που θυμίζει περισσότερο bazaar έργων τέχνης. Η συγκέντρωση των έργων, ώστε να είναι στον χώρο που θα εκτεθούν έγκαιρα, είναι ένα ακόμη πρακτικό ζητούμενο, διόλου αμελητέο, μια και κάποιοι εικαστικοί μπορεί να είναι από την επαρχία. Γενικότερα γεννιούνται κι άλλα πρακτικά ζητήματα, που νομίζω ότι δεν ενδιαφέρουν άμεσα, αλλά γενικότερα τα πάντα λύνονται, όταν αποκτάς την εμπειρία.

Μόνο η ιδέα, η θεματολογία και η καλή οργάνωση αρκούν για να κάνουν μια έκθεση επιτυχημένη;

Παλιότερα ίσως και να έφταναν. Ο κόσμος που ακολουθούσε και παρακολουθούσε τα εικαστικά ήταν συγκεκριμένος, αλλά τώρα πια δε φτάνει. Νομίζω πως τα εικαστικά χρειάζονται ακόμη περισσότερο κόσμο, ακόμη περισσότερους νέους ανθρώπους που θα εκπαιδεύσουν το μάτι τους να νιώσει τις συναισθηματικές δονήσεις που μπορεί να σου προκαλέσει ένα έργο τέχνης. Σε μια εποχή που κυριαρχούν τα αρνητικά γεγονότα, το έδαφος είναι πρόσφορο για την Τέχνη που παράγεται κάτω από ακραίες συνθήκες, να προσελκύσει περισσότερους ανθρώπους , που στο μέλλον μπορούν να ονομάζονται πραγματικά φιλότεχνοι.

Για τους παραπάνω λόγους, μια έκθεση πρέπει και «να επικοινωνείται». Εδώ έρχεται μια πολιτιστική ιστοσελίδα όπως η δική σας να παίξει σημαντικό ρόλο, προβάλλοντας την έκθεση. Κάποιος θα διαβάσει για την έκθεση, κάποιος άλλος θα κοιτάξει στη σελίδα σας φωτογραφίες έργων που παρουσιάζονται στην έκθεση, κάποιος άλλος θα επηρεαστεί θετικά από τον τίτλο ή τη θεματολογία της έκθεσης και θα την επισκεφτεί. Μπορώ να βρω πολλούς λόγους για τους οποίους η επικοινωνία της έκθεσης και η ύπαρξη πολιτιστικών ιστοσελίδων, όπως η δική σας, είναι ιδιαίτερα σημαντικοί. Φυσικά πρέπει να σας ευχαριστήσω που το culturepoint.gr είναι χορηγός επικοινωνίας των εκθέσεων που οργανώνω.

Ας μιλήσουμε λοιπόν για την έκθεση που παρουσιάζεται τώρα αλλά και για τις εκθέσεις που έχετε προγραμματίσει.

Παρά το γεγονός ότι για πρώτη φορά οργάνωσα μια έκθεση Αγιογραφίας που τελικά εξελίχτηκε σε μια έκθεση που πέραν από αγιογραφίες, εκτίθενται και έργα διαφορετικής προσέγγισης αλλά θεολογικού περιεχομένου, έχω τη χαρά να ανακοινώσω ότι η επιτυχημένη πορεία της έκθεσης οδήγησε σε παράταση μιας εβδομάδας. Μιλάω για την έκθεση «ΑΓΓΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΓΙΟΤΗΤΑ» στον ιστορικό χώρο του Ελληνογαλλικού Συνδέσμου, στην καρδιά της Αθήνας, το Κολωνάκι. Θα την ακολουθήσει στις 8 Μαρτίου η έκθεση «NOT ASHAMED OF MY BODY SHAPE» που κυρίαρχο σύνθημά της είναι:

Να μην ντρεπόμαστε για το σώμα μας, Να αγαπάμε τον εαυτό μας ΓΙΑ ΝΑ ΑΓΑΠΗΣΟΥΜΕ και τους άλλους!!!

Λίγο πριν το Πάσχα θα οργανώσω την έκθεση «The ART is more than BLOOD» που αναφέρεται στους δεσμούς του κάθε καλλιτέχνη με την Τέχνη, που μοιάζουν να είναι δεσμοί αίματος.

Τέλος στον ίδιο ιστορικό χώρο του Ελληνογαλλικού Συνδέσμου κατά τη διάρκεια του Ιουνίου θα παρουσιαστούν άλλες 2 ομαδικές καλοκαιρινές εκθέσεις ελεύθερης θεματολογίας με τίτλο «Summer vibes» και «Summer Mood II»

Θα σας διακόψω, γιατί διαπιστώνω μια ιδιαίτερη προτίμηση να οργανώνετε και να παρουσιάζεται εκθέσεις στον Ελληνογαλλικό Σύνδεσμο. Γιατί;

Γιατί, όπως εξήγησα προηγουμένως, ο χώρος είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό ζητούμενο για μια επιτυχημένη έκθεση. Ο Ελληνογαλλικός Σύνδεσμος είναι ένας ιστορικός χώρος με αξιοσημείωτη ιστορία στην παρουσίαση ποικίλων πολιτιστικών εκδηλώσεων στο παρελθόν. Βρίσκεται στην καρδιά της Αθήνας και σε ένα νευραλγικό σημείο για τα εικαστικά δρώμενα της Αθήνας, το Κολωνάκι. Στεγάζεται στον 4ο όροφο, σε κτίριο επί της πλατείας Κολωνακίου και πιο συγκεκριμένα δίπλα στην τράπεζα Πειραιώς με μια βεράντα που έχει απίστευτη θέα. Η θέση του σίγουρα προσφέρει και μια εικαστική βόλτα που συνοδεύεται από ένα περίπατο για καφέ και αγορές στους εμπορικούς δρόμους του Κολωνακίου.

Συνεχίζοντας, όμως από εκεί που έμεινα και χωρίς να με έχετε διακόψει, γιατί θεωρώ την απορία σας εύλογη και εύστοχη, ένας ακόμη χώρος που προτιμώ να παρουσιάζω ομαδικές εκθέσεις είναι και το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών Τσιχριτζή. Σε έναν μοναδικό πραγματικό χώρο, στο εμβληματικό κτίριο της οδού Κασσαβέτη 18, στην Κηφισιά, ο φιλότεχνος επισκέπτης έχει την ευκαιρία να δει σημαντικές εκθέσεις, να επισκεφτεί το art shop του και να ξεκουραστεί έπειτα από μια βόλτα στο κέντρο της Κηφισιάς στον κήπο του. Σε αυτόν τον μοναδικό χώρο θα παρουσιάσω με αφορμή την επέτειο από τα 100 χρόνια της Μικρασιατικής καταστροφής την έκθεση ΞΕΡΙΖ-ΩΜΟΣ ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ. Είναι μια έκθεση πάντα επίκαιρη μια και τις ώρες που απαντώ στις ερωτήσεις σας, έχουμε έναν ακόμη ξεριζωμό ανθρώπων από τις εστίες τους στην Ουκρανία.

Το ότι οι εκθέσεις που μου αναφέρεται είναι συνεχόμενες χρονικά δε σας κουράζει;

Το ΝΑΙ σαν απάντηση μπορεί να φαντάζει αυτονόητο, όμως στον αντίποδα είναι οι Εικαστικοί που δεν κουράζονται ποτέ να εμπνέονται και να παράγουν τέχνη. Αυτό είναι πάντα ελπιδοφόρο και αναζωογονητικό.

Μια και το αναφέρατε, πόσο δύσκολο είναι να παράγεις τέχνη;

Η Ελλάδα είναι ταυτόσημη στην παγκόσμια συνείδηση με τον ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ!!! Αυτό από μόνο του εξηγεί μάλλον πως οι σύγχρονοι εικαστικοί δημιουργούν με τα έργα τους μια μοναδικά «δυνατή» σύγχρονη εικαστική σκηνή, που παρά μια πολύ σημαντική αντιξοότητα – οι εικαστικοί συνήθως βιοπορίζονται από άλλες δουλειές που δεν τους προσφέρουν αξιόλογα έσοδα- συνεχίζει να παράγει εξαιρετικά έργα Τέχνης. Μην ξεχνάμε ότι για να δημιουργηθεί ένα έργο Τέχνης, χρειάζονται υλικά που δεν είναι φτηνά. Όμως οι εικαστικοί ξεπερνούν κι αυτόν τον σκόπελο και δημιουργούν, γνωρίζοντας επίσης ότι οι πιθανότητες πώλησης είναι μικρές.

Πως λοιπόν μπορείς να αυξήσεις τις πιθανότητες πώλησης;

Από την πλευρά των εικαστικών, συμμετέχοντας σε εκθέσεις που τα έργα τους θα παρουσιαστούν σωστά και θα αναδειχθούν μέσα στον χώρο της έκθεσης. Από την πλευρά μου που οργανώνω την έκθεση, φροντίζοντας να είναι άρτια η οργάνωσή της και να επικοινωνηθεί σε έντυπα και διαδικτυακά μέσα, ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη επισκεψιμότητα. Από την πλευρά όλων μας, με μεγαλύτερη προσπάθεια από όλους μας να αποκτούμε κι εμείς και τα παιδιά μας την ΠΑΙΔΕΙΑ να σεβόμαστε την Τέχνη και τα Εικαστικά. Να επισκεπτόμαστε χώρους τέχνης, να εκπαιδεύουμε το μάτι μας στα έργα Τέχνης, ώστε να ξεχωρίζουμε εκείνα που μας προσφέρουν ψυχική ανάταση. Να καταλάβουμε τέλος ότι ένα έργο τέχνης είναι ΕΠΕΝΔΥΣΗ, ώστε δειλά στην αρχή και συνειδητά αργότερα να προκύψει μια νέα γενιά συλλεκτών. Τέλος σε όλα τα παραπάνω μπορεί να παίξει ουσιώδη ρόλο και η καλή δύναμη που έχει το διαδίκτυο. Υπάρχουν έγκριτες διαδικτυακές πλατφόρμες πώλησης έργων τέχνης, υπάρχουν πολιτιστικές ιστοσελίδες σαν τη δική σας, υπάρχει η απίστευτη δύναμη της ιδιότητας του διαδικτύου να μεταφέρει ένα έργο τέχνης σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη, την ίδια χρονική στιγμή.

Φτάνοντας σε ένα ακόμη εγχείρημά σας, το βιβλίο τέχνης με τίτλο, Η ΤΕΧΝΗ, Ο ΕΑΥΤΟΣ ΜΟΥ, πως προέκυψε αυτή η ιδέα;

Δε θα έλεγα ότι προέκυψε, αλλά ότι είναι ο επόμενος στόχος που πρέπει να φέρω εις πέρας, όταν μέσα μου πάντα κυριαρχεί η επιθυμία να προωθώ τα εικαστικά και τους καλλιτέχνες που πραγματικά ζουν για την Τέχνη. Το βιβλίο θα παρουσιάζει σημαντικά παιδιά της Τέχνης, γιατί οι ίδιοι οι σύγχρονοι εικαστικοί που θα παρουσιάζονται σε αυτό, μπορεί ηλικιακά να μην είναι παιδιά, αλλά εγώ τους βλέπω παιδιά, γιατί η ζωή έχει μέλλον και το μέλλον της είναι τα παιδιά. Έτσι και η Τέχνη δε σταματά να έχει μέλλον κι αυτό το μέλλον είναι τα δικά της ιδιαίτερα παιδιά, οι εικαστικοί της που την παράγουν με οποιοδήποτε τίμημα, μια και η έμπνευσή τους είναι ανεξάντλητη. Ο τίτλος του βιβλίου προέκυψε από μια παλιότερη επιτυχημένη ομαδική έκθεση που είχα οργανώσει, έχοντας σαν έμπνευση τα λόγια του Γάλλου λυρικού ποιητή Paul Verlaine: «Τέχνη είναι να είσαι απολύτως ο εαυτός σου». Το βιβλίο θα είναι πολυτελούς έκδοσης, διαστάσεων Α4 με σκληρό πολυτελές εξώφυλλο. Για το βιβλίο συνεργάζομαι με τον κ. Μιχάλη Τζαμαλή, ιδιοκτήτη του εκδοτικού οίκου FLISVOS PUBLICS που θα ήθελα να σημειώσω πως είναι και ο ίδιος εικαστικός και συγγραφέας. Θα κυκλοφορήσει την Άνοιξη του 2022 και θα πωλείται σε κεντρικό βιβλιοπωλείο, γιατί επιθυμία μου είναι να μην αποτελεί ένα βιβλίο εσωτερικής κατανάλωσης μεταξύ των εικαστικών, αλλά ένα βιβλίο που θα βοηθήσει στην προώθησή τους. Επίσης μέσα από το βιβλίο, το φιλότεχνο κοινό θα έχει την ευκαιρία να μπορεί να επικοινωνήσει με τους εικαστικούς, μια που θα υπάρχουν τα στοιχεία επικοινωνίας τους. Τέλος το βιβλίο αυτό θα είναι ένα εργαλείο για τους ίδιους τους εικαστικούς να «επικοινωνήσουν» τη δουλειά τους και να αποδείξουν ότι αποτελούν κομμάτι μιας ξεχωριστής, «δυνατής» σύγχρονης εικαστικής σκηνής. Άλλωστε όπως θα αναγράφετε στο εξώφυλλό του, το βιβλίο Η ΤΕΧΝΗ, Ο ΕΑΥΤΟΣ ΜΟΥ αποτελεί μια καταγραφή της σύγχρονης εικαστικής σκηνής.

Τελειώνοντας αυτή την συνέντευξη, για την οποία σας ευχαριστώ πολύ, υπάρχουν σχέδια από τώρα για το καλοκαίρι; Θα υπάρχουν στιγμές ξεκούρασης;

Σίγουρα θα υπάρχουν κι ελπίζω να τις ζήσω σε ένα αγαπημένο μου νησί, τη Σίκινο. Όμως θα υπάρχουν και στιγμές Τέχνης, μια και δύο νησιά θα τα επισκεφτώ, οργανώνοντας εκθέσεις. Στο πρώτο νησί που είναι συνώνυμο της Τέχνης, πηγαίνω για δεύτερη φορά. Είναι η αρχόντισσα Άνδρος στην οποία υπάρχει ο επιτυχημένος χώρος Τέχνης ΑΔΑΜΑΝΤΙΑ, στη χώρα της Άνδρου. Εκεί θα παρουσιαστεί τον Αύγουστο, η ομαδική έκθεση, ΜΟΙΡΑ ΜΟΥ… ΘΑΛΑΣΣΑ. Η περσινή μου συνεργασία με την κ. Αττική Πιάγκου που έχει τον χώρο ήταν άκρως επιτυχημένη και έτσι είμαι στην ευχάριστη θέση να την επαναλάβω. Το άλλο νησί είναι η Κέα / Τζια. Ο εικαστικός Λεωνίδας Καμπανάκης δημιουργεί ένα νέο χώρο, το LK ART FOUNDATION στην πρωτεύουσα της Κέας , την Ιουλίδα, σε νευραλγικό της σημείο, στον δρόμο προς τον Λέοντα της Κέας, που επισκέπτονται κάθε χρόνο πλήθος τουριστών. Τέλη Αυγούστου θα παρουσιαστεί η ομαδική έκθεση ΑΝΟΙΧΤΟ ΣΜΗΝΟΣ, 50×50. Ο τίτλος της έκθεσης είναι εμπνευσμένος από το Ανοικτό σμήνος ή ανοικτό αστρικό σμήνος που ονομάζεται στην αστρονομία μία ομάδα μέχρι και λίγων χιλιάδων αστέρων που έχουν κοινή προέλευση και ηλικία. Στην έκθεση “50×50 Ανοιχτό Σμήνος” τα έργα έχουν κοινό σημείο τις διαστάσεις τους (50x50cm) και κοινή αναφορά την ΤΕΧΝΗ και την ελεύθερη έμπνευση και θεματολογία των εικαστικών που θα συμμετέχουν στην έκθεση.

Φυσικά η σελίδα σας θα είναι σε όλες τις εκθέσεις Χορηγός Επικοινωνίας και σας ευχαριστώ για αυτό ακόμη μια φορά.

Τελειώνοντας, ΕΚΕΙΝΟ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΣΗΜΑΣΙΑ, είναι να βάλουμε την Τέχνη μέσα στη ζωή μας και ίσως βρούμε διεξόδους σε δυσάρεστες καταστάσεις που δυστυχώς κυριαρχούν στην εποχή μας. Να είμαστε θετικοί, να ακολουθούμε και να παρακολουθούμε Τέχνη και σίγουρα θα αγαπήσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους ακόμη περισσότερο.