Η συγγραφέας Βασιλεία Παπακώστα απαντά στις 10+1 Ερωτήσεις που τις θέτει ο Κωνσταντίνος Μανίκας,, με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου της “Μάφιν Βανίλια” από τις Εκδόσεις Σμίλη.

1. Κυκλοφορεί το νέο σας βιβλίο “Μάφιν Βανίλια”. Τι σημαίνει ο τίτλος και τι ακριβώς πραγματεύεται;

Ο τίτλος ορίζει σε συμβολικό επίπεδο το πλαίσιο μέσα στο οποίο διαδραματίζεται η ιστορία. Ο Χρήστος αγοράζει από το κυλικείο του ωδείου ένα μάφιν με κραμπερι και κομματάκια σοκολάτας:μαύρη λευκή και γάλακτος, αλλά στο τέλος της ιστορίας κρατάει ένα μάφιν βανίλια. Πρόκειται για μια ιστορία ενηλικίωσης. Στην νουβέλα παρακολουθούμε ένα τρίωρο υποχρεωτικό μάθημα χορωδίας στο οποίο συμμετέχει ο Χρήστος κάθε Τετάρτη. Αυτή την Τετάρτη κάτι περίεργο συμβαίνει με την φωνή του. Κανονικά ο Χρήστος είναι <<μπάσος>> αλλά σήμερα δεν μπορεί να βρει τον σωστό τόνο της μελωδίας. Μέσα από την οπτική του Χρήστου βλέπουμε όσα γεγονότα  διαδραματίζονται. Το αίσθημα της μετάβασης στον δρόμο της αναζήτησης ταυτότητας με την έννοια του <<ανήκειν>> διατρέχει  το κείμενο.

2. Πώς θα χαρακτηρίζατε τον κεντρικό ήρωα, τον Χρήστο. Τι πρεσβεύει και τι προσπαθεί να πετύχει;

Ο κεντρικός ήρωας (ή αντιήρωας) Χρήστος είναι 20 ετών, έχει αποτύχει στις εξετάσεις και προσπαθεί να βρει τρόπο να φύγει από την πόλη- μια πόλη όπου τίποτα δεν παράγεται ή δημιουργείται σε αυτή. Βιώνει έντονα το αίσθημα ασφυξίας, το παράλογο του πλαισίου και την αδικία όπως την αντιλαμβάνεται εκείνος. Ο Χρήστος δεν μιλάει για τον εαυτό του- η αφήγηση είναι σε πρώτο πρόσωπο- αλλά περισσότερο γίνεται ορατός μέσα από τα μάτια των άλλων. Φαίνεται να προσπαθεί να φύγει από την απομονωμένη πόλη αλλά στην πραγματικότητα προσπαθεί να ορίσει την ίδια του την ύπαρξη σε ένα πλαίσιο όπου όλοι φαίνεται να ανήκουν κάπου.

3. Τι θεωρείτε ότι θα αποκομίσει, ως απόσταγμα, το κοινό;

Ο κάθε αναγνώστης βλέπει, συνήθως, κομμάτια των δικών του σκέψεων ή ανησυχιών στο βιβλίο. Η έννοια του <<ανήκειν>>  κατατρύχει τον ήρωα , αλλά κάθε αναγνώστης δίνει στην ιστορία μια δικιά του οπτική.  Ίσως θα μου άρεσε ύστερα από την ανάγνωση του βιβλίου να κοιτάξουν δίπλα από το καφέ ή το τσάι τους και να προβληματιστούν για το μάφιν  που έχουν επιλέξει και αγοράσει να καταναλώσουν.

4. Υπάρχει “ιδανική μελωδία” για τον καθένα μας ή πολλές διαφορετικές μελωδίες αναλόγως των περιστάσεων;

Η ιδανική μελωδία είναι νομίζω η μελωδία της στιγμής. Είναι η μελωδία που ρέει, αναδιαμορφώνεται ,  επαναπροσδιορίζεται,  γνωρίζει τους κανόνες και επιλέγει να μην τους τηρήσει. Χαρακτηρίζεται ιδανική βάσει του δημιουργού της και είναι μια ή πολλές ανάλογα με την βούληση του ιδίου. Μοιάζει με την στάση που επιλέγει ο καθένας μας για όσα συμβαίνουν είτε αυτή διαρκέσει για μια μέρα, ένα ηλιοβασίλεμα ή μια ολόκληρη ζωή.

5. Οφείλει ο συγγραφέας να αρθρώνει δημόσιο λόγο για τα κοινωνικά δρώμενα ή θα πρέπει να είναι αφιερωμένος αποκλειστικά στο έργο του;

Εξαρτάται. Στην συγκεκριμένη χρονική περίοδο της ζωής μου στα κείμενα που γράφω και δημοσιεύω  διαφαίνεται με σαφήνεια η θέση μου για τα κοινωνικά δρώμενα της εποχής μας.  Σε προσωπικό επίπεδο μου είναι δύσκολο όσα συμβαίνουν να μην επηρεάσουν τον τρόπο που σκέφτομαι. Αισθάνομαι συχνά την ανάγκη να εκφράσω την άποψη μου δημόσια και εκτός της λογοτεχνικής οδού για τα κοινωνικά δρώμενα, αλλά δεν αισθάνομαι υποχρέωση ότι αυτό πρέπει να συμβαίνει για κάθε ζήτημα.

6. Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;

Δεν μπορώ ακριβώς να ορίσω. Μου έρχονται αποσπασματικές εικόνες: βροχή, βιβλία, δυο γονείς που διαβάζουν.

7. Ποιον ορισμό θα δίνατε στην έννοια της λογοτεχνίας;

Είναι δύσκολο να ορίσω κάτι τέτοιο. Για εμένα είναι η τέχνη του λόγου, που διέπεται από κανόνες τους οποίους γνωρίζω για να μπορώ να τους ξεχάσω και να εκφραστώ .Μοιάζει με ταξίδι που δεν θυμάμαι ( ή δεν θέλω να γνωρίζω) τον προορισμό ή  σαν  να είσαι στην Ικαρία και να βλέπεις τους κυματισμούς της θάλασσας.

8. Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;

 Ζούμε την εποχή της εικόνας αλλά πολλές φορές αισθάνομαι ότι οι διαστάσεις της μας περιορίζουν. Η φαντασία του κάθε αναγνώστη  δεν μπορεί να περιοριστεί σε αυτές. Αυτό τον ρόλο της αφύπνισης της  φαντασίας έχει, ίσως, το βιβλίο σήμερα. Κάθε βιβλίο είναι χιλιάδες διαφορετικές εικόνες του κάθε αναγνώστη που αν μπορούσαν να ψηφιοποιηθούν και να αποθηκευτούν θα χρειαζόμασταν χιλιάδες εξωτερικούς σκληρούς δίσκους για ένα μόνο βιβλίο. Το βιβλίο στην ψηφιακή εποχή έχει αλλάξει μορφές, αλλά εμένα τώρα μου αρέσουν στην κλασική τους μορφή και ιδίως μεταχειρισμένα από κάποια βιβλιοπωλεία στο κέντρο. Απολαμβάνω την αίσθηση, την οικειότητα και την ηρεμία που μου προσφέρει. Μοιάζει σαν το βιβλίο να κουβαλάει με έναν τρόπο τις ιστορίες όλων όσων το διάβασαν πριν από εμένα.

9. Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;

Διηγήματα του Ιβάν Μπούνιν , το βιβλίο ”Στην γη είμαστε πρόσκαιρα υπέροχοι” του Ocean Vuong (και τα ποιήματά του αν γίνεται) , την ”Γαλήνη” του Ηλία Βενέζη, το ”Μετά την φωτιά”  της Πέννυς Μηλιά και το θεατρικό έργο του Δημήτρη Φούτσια ”Χιόνι στα δόντια μου”.

10. Πιστεύετε στη μοίρα ή στην τύχη;

 Θέλω πολύ να πιστεύω στην προσπάθεια του ανθρώπου να δημιουργήσει την μέρα του, την καθημερινότητα του, την ζωή του ώστε να αισθάνεται πληρότητα- όπως διαφορετικά την ορίζει ο καθένας. Αν η τύχη ή η μοίρα πλαισιώνουν ή καθορίζουν και σε τι βαθμό αυτή την προσπάθεια αυτό δυστυχώς (ή ευτυχώς) δεν το γνωρίζω ακόμα.

11. Χρειαζόμαστε περισσότερο ρομαντισμό ή ρεαλισμό στις ζωές μας;

Μια βόλτα χωρίς κινητό, σε μια γειτονιά που δεν έχω ξαναπάει,έχω ξεχάσει τι μέρα είναι, στην τσέπη μου έχω κλειδιά από κάποιο airbnb γιατί δεν έχω σπίτι σε αυτή την πόλη. Κοιτάζω τον ουρανό και βλέπω ότι σε λίγο θα βρέξει, αλλά συνεχίζω την βόλτα μου. Νομίζω έχουμε ανάγκη όσο ρομαντισμό ή ρεαλισμό κρύβει αυτή η μικρή ιστορία που είναι διαφορετική για τον καθένα γιατί δεν έγραψα  το τέλος.