Η συγγραφέας Χρυσούλα Ζαχαροπούλου απαντά στις 10+1 ερωτήσεις που τις θέτει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου της “Πάρε μια ανάσα” από τις Εκδόσεις Σοφία.

Κυκλοφόρησε το νέο σας βιβλίο “Πάρε μια ανάσα”. Γιατί επιλέξατε αυτό τον τίτλο; 

Ο τίτλος είναι η γνωστή συμπονετική προτροπή που απευθύνουμε  σ’ αυτόν που δουλεύει με εντατικό ρυθμό ή που διεκπεραιώνει μια εργασία «απνευστί», για να του θυμίσουμε ότι πρέπει να κάνει  διάλειμμα. Eναι μια προτροπή που γίνεται και από τους ειδικούς της εργασίας που τα τελευταία χρόνια συστήνουν μικρά διαλείμματα με συνειδητή αναπνοή, για την πρόληψη της λεγόμενης εργασιακής εξουθένωσης (job burnout) και για πιο ευχάριστη συνολική εργασιακή εμπειρία. Στο βιβλίο αυτό η προτροπή απευθύνεται στον καθένα: κάνε ένα διάλειμμα για να συνδεθείς με την αναπνοή σου και έτσι να κάνεις τη ζωή σου καλύτερη- και πιο μακριά, μας λένε τα αρχαία κείμενα. Δε χρειάζεται να διαθέτεις άπλετο χρόνο, δε χρειάζεται να πας σε κάποιο ψαγμένο μέρος-η αναπνοή είναι το πιο εύχρηστο και πρακτικό εργαλείο διαθέτουμε για να φροντίσουμε την υγεία μας, σωματική και ψυχική.  Η προτροπή αφορά ιδιαίτερα τα άτομα που δουλεύουν πολλές ώρες, που κάνουν πολύωρη πληκτρολόγηση, που συνηθίζουν να κάνουν πολλά πράγματα συγχρόνως,  που έχουν εναλλαγές ρόλου στη διάρκεια της μέρας που  ενώ κάνουν κάτι τώρα, σκέφτονται αυτό που έχουν να κάνουν μετά.  Οι έρευνες δείχνουν ότι κάθε ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά κάνει την αναπνοή  ρηχή και επιβαρύνει τη σωματική και ψυχική υγεία.

 Πώς είναι δομημένο το περιεχόμενο του βιβλίου και τι περιλαμβάνει; 

Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε δύο μέρη. Το πρώτο είναι ένα «κουτί πρώτων βοηθειών» με πρακτικές που χρησιμεύουν για  ένα μικρό διάλειμμα, κυριολεκτικά για μια ανάσα, στο  τέλος ή στο μέσον μιας  κουραστικής μέρας. Για παράδειγμα, αν μετά από το ωράριο της εργασίας σας κάνετε την μια ολιγόλεπτη πρακτική αναπνοής που προτείνεται στο κεφάλαιο 3,  θα ξεκουράσετε το νευρικό σας σύστημα  κι έτσι  θα μπορείτε να  αναλάβετε τον γονεϊκό σας ρόλο όχι εξοντωμένος/η αλλά  με ενέργεια αρκετή για να  διαχειριστείτε αποτελεσματικά τις σχέσεις σας με τα παιδιά ή και τον/την σύντροφό σας. Στη διάρκεια ή μετά από κάποιο συγκρουσιακό επεισόδιο μπορεί να «κατεβάσετε τις μηχανές», με μια από τις πρακτικές αναπνοής  που προτείνονται στο κεφάλαιο 4 κι έτσι ίσως μπορέσετε να δείτε πιο καθαρά  τα πράγματα. Όλες  οι πρακτικές  που δίνονται σε αυτό το πρώτο μέρος προορίζονται να λειτουργήσουν ως βαλβίδες  εξαέρωσης, ως ένας πολύ καλός τρόπος να μην αφήσουμε το στρες να συσσωρευτεί  και να προκαλέσει ζημιές στην υγεία. 

Το δεύτερο μέρος αφιερώνεται στο μεγάλο θέμα του σωστού τρόπου αναπνοής. Αν θέσετε το ερώτημα «ποιος είναι ο σωστός τρόπος αναπνοής;» σε διαφορετικούς ανθρώπους ειδικούς και μη, θα πάρετε  πολύ διαφορετικές απαντήσεις. Το μέρος αυτό θα σας βοηθήσετε να βρείτε τη σωστή απάντηση μόνοι σας. Περιέχει βασικές πληροφορίες για τη φυσιολογία της αναπνοής, για τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει η αναπνοή για να είναι «σωστή», καθώς και πρακτικές με τις οποίες μπορείτε να θυμίσετε στο αναπνευστικό σας σύστημα όλες του τις δυνατότητες, έτσι ώστε να κάνει κάθε φορά αυτό που χρειάζεται, ώστε η αναπνοή σας να είναι σωστή. 

 Τι φταίει κυρίως και ξεχνάμε στην καθημερινότητά μας να πάρουμε μια ανάσα; 

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής  έχει πολλή δουλειά, τρέξιμο και βιασύνη. Έχει επίσης  πολύωρη πληκτρολόγηση που σημαίνει ακινησία, κακή στάση του σώματος και ρηχή αναπνοή-φαινόμενο που είναι γνωστό ως άπνοια της οθόνης (screen apnea). Αν σε  αυτά προσθέσουμε την έλλειψη φυσικής δραστηριότητας και τις συχνά ανταγωνιστικές σχέσεις, καταλήγουμε να ζούμε τη ζωή μας «ασθμαίνοντας» ή αν θέλετε «με κομμένη την ανάσα».

Ποιες είναι οι πρώτες κινήσεις, ώστε να αρχίσουμε να “παίρνουμε ξανά ανάσα” σε πιο φυσιολογικούς ρυθμούς; 

Να αφιερώνουμε κάθε μέρα λίγο χρόνο για αποφόρτιση. Αυτό τελικά για το νευρικό μας σύστημα είναι πιο ευεργητικό από ό,τι για παράδειγμα ένας μήνας διακοπών με έντεκα μήνες «χωρίς ανάσα». Και το βιβλίο αυτό μπορεί να βοηθήσει στην οργάνωση τέτοιων μικρών διαλειμμάτων. 

Τι πιστεύετε ότι θα αποκομίσουν οι αναγνώστες του βιβλίου και πώς μπορούν να βοηθηθούν από την ανάγνωσή του; 

Γράφοντας αυτό το βιβλίο θέλησα πραγματικά να το κάνω εύχρηστο και θελκτικό. Οι πρακτικές που προτείνονται σε αυτό είναι δοκιμασμένες, οι περισσότερες  τόσο απλές που μπορούν να τις κάνουν και παιδιά. Περιγράφονται με κατατοπιστικές οδηγίες αλλά και φωτογραφίες. Κάποιες από αυτές δίνονται και ηχητικά με κωδικούς QR και οι αναγνώστες μπορούν να τις κατεβάσουν στο κινητό τους ή σε άλλη ηλεκτρονική συσκευή και να  τις έχουν  διαθέσιμες κάθε φορά που τις έχουν ανάγκη. 

Να περιμένουμε μια ανάλογη θεματολογικά συγγραφική συνέχεια; 

Δεν το έχω σκεφτεί. Άλλωστε και το Πάρε μια ανάσα προέκυψε κάπως, από μόνο του. Εγώ ασχολήθηκα συστηματικά με την αναπνοή όταν αντιμετώπισα σοβαρά προβλήματα υγείας  και συνειδητοποίησα ότι η αναπνοή μου ήταν ανεπαρκής και έπρεπε να κάνω κάτι γι αυτό. Όταν μάζεψα τις σημειώσεις μου από αυτά που διάβασα και κυρίως από αυτά που  εφάρμοσα, θέλησα να τις βάλω σε ένα βιβλίο για να  μπορούν να επωφεληθούν και άλλοι από αυτή τη γνώση.

Πιστεύετε στη μοίρα ή την τύχη;

Κοιτάξτε, εγώ είμαι στατιστικός-παροπλισμένη πια αλλά αυτή είναι η ειδίκευση με την οποία  πορεύτηκα στην μακρόχρονη ακαδημαϊκή μου καριέρα. Δεν  μπορώ λοιπόν να αγνοήσω την τυχαιότητα  και τον σημαντικό ρόλο που παίζει στη ζωή μας. Όμως  θα παραθέσω εδώ αυτό που σημείωσα σε ένα ωραίο βιβλίο που διάβασα αυτές τις μέρες: ο θεός (ή η τύχη, αν θέλετε)  αγαπάει να βοηθά αυτούς που βλέπει ότι προσπαθούν.

Χρειαζόμαστε περισσότερο ρομαντισμό ή ρεαλισμό στις ζωές μας; 

Και τα δύο χρειάζονται για τα βγάλουμε πέρα με  αυτά που μας φέρνει η ζωή. Την  αναλογία  που επιλέγει ο καθένας εξαρτάται  από τον χαρακτήρα , τις καταβολές, την ηλικία και την μόρφωσή του.