Η συγγραφέας Γιακουμίνα Πέντε – Ματθαίου απαντά στις 10+1 Ερωτήσεις που τις θέτει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, με αφορμή την κυκλοφορία της νέας της συλλογής διηγημάτων ‘’Τσέρπη’’ από τις εκδόσεις Αγγελάκη.

Πώς θα περιγράφατε συνοπτικά τη νέα σας συλλογή διηγημάτων ‘’Τσέρπη’’ από τις εκδόσεις Αγγελάκη;  

-Η συλλογή που πολύ όμορφα επιμελήθηκε ο εκδοτικός οίκος Αγγελάκη, περιλαμβάνει έντεκα λαογραφικά διηγήματα. Το κάθε ένα σκιαγραφεί στιγμές από την καθημερινότητα των ανθρώπων  πρόσφατης εποχής που όμως στις μέρες μας, φαντάζει πολύ μακρινή.

Πώς θα χαρακτηρίζατε τους κεντρικούς ήρωες. Τι πρεσβεύουν και τι προσπαθούν να πετύχουν; 

-Οι  χαραχτήρες των διηγημάτων, πρεσβεύουν την αδύναμη ανθρώπινη πλευρά με τα πάθη, τις αδυναμίες, τα διλλήματα, την απόγνωση. Δίνουν σιωπηλή εσωτερική μάχη  για να πετύχουν να αναγνωρίσουν τα δικά τους ή των άλλων τα λάθη και να πάρουν γενναίες μικρές ή μεγάλες αποφάσεις για να έρθει η λύτρωση.

Πώς αποτυπώνονται οι άνθρωποι και οι σχέσεις τους στις μικρές και πιο κλειστές κοινωνίες, όπως η Πάτμος;

  -Πρίν λίγα χρόνια στις μικρές κοινωνίες τα ανθρώπινα λόγια και έργα ασφυκτιούσαν υπερβολικά ανάμεσα στα όρια που έθεταν οι άγραφοι νόμοι, ο σεβασμός, η πίστη. Η συντροφικότητα, το γειτόνεμα, η συμπαράσταση και μάλιστα, κόντρα στην εκ των πραγμάτων ολιγαρκή διαβίωση, υπερτερούσαν της άσχημης πλευράς και έδιναν νόημα στην ζωή.  Στην τωρινή εποχή, παρότι το βίωμα του ενός γίνεται άμεσα βίωμα του άλλου, οι αυξημένες ανάγκες, οι αμέτρητες υποχρεώσεις, το αμέριστο ενδιαφέρον για την εξωτερική εικόνα, το συνεχές κυνήγι  και ο αγώνας για καλύτερο επίπεδο επιβίωσης, έφερε έναν άλλον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς. Από την μία αναβαθμίζει την γνώση, ανοίγει ορίζοντες, μικραίνει τις αποστάσεις, βραβεύει τον νικητή και από την άλλη έφερε την εσωτερική απομόνωση, τον φόβο της αληθινής ανθρώπινης επαφής, την απόγνωση. 

Τι θεωρείτε ότι θα αποκομίσει ως απόσταγμα ο αναγνώστης;

-Με μια πρώτη ματιά, εικόνες αλλοτινών εποχών. Με μια δεύτερη, τα χρώματα που απεικονίζουν τις κρυφές και φανερές πτυχές της ανθρώπινης ψυχής ανεξαρτήτου εποχής.

Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με την συγγραφή; 

 -Η νοσταλγία. Στα εξήντα ένα μου χρόνια νοιώθω σαν να έχω ζήσει σε αυτόν τον μικρό τόπο δύο ζωές. Κι αυτό γιατί ενώ μεγάλωσα με τον τρόπο που προανέφερα, πολύ γρήγορα, σχεδόν βίαια έπρεπε να προσαρμοστώ στην νέα τάξη πραγμάτων. Στην πορεία αντιλήφθηκα ότι η πορεία του ανθρώπου, όσον αφορά την εξέλιξη έγινε εγωιστικά ανταγωνιστική και φασαριόζικα ανοδική με ελάχιστο ενδιαφέρον για τον εσωτερικό του κόσμο και με ελάχιστη ένδειξη αληθινής  σύμπνοιας, κατανόησης και αγάπης.

‘Εχετε στραφεί προς το παραμύθι και το διήγημα. Ποια είναι η γοητεία των πιο σύντομων μορφών γραφής;

-Η γοητεία κρύβεται στο ότι σε λίγες σελίδες κρατάς  ζωντανό το ενδιαφέρον του αναγνώστη χωρίς να τον κουράζεις. Στις πολλές σελίδες, αν ο συγγραφέας δεν είναι μαέστρος της γραφής, και ο αναγνώστης δεν έχει την εμπειρία, τότε χάνεται ανάμεσα στις σελίδες.

Πώς θα ορίζατε την λογοτεχνία;

Η λογοτεχνία όπως και κάθε μορφή τέχνης, χρωματίζεται από τα συναισθήματα του δημιουργού, συντροφεύει, ταξιδεύει τον αναγνώστη, τον βοηθάει να ανακαλύψει άγνωστες πτυχές του εαυτού του, δασκαλεύει, φωτίζει το πνεύμα. Είναι οδηγός για τους νέους και συνοδοιπόρος για τους μεγαλύτερους.

Ένας μήνας ‘καραντίνα’. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;

– Τα βιβλία του Θεόδωρου Παπαθεοδώρου που αναφέρονται στον εμφύλιο, ‘’Αγγέλικα η μαντενούτα’’ της Ελένης Κεκροπούλου, ‘Στα χνάρια της μνήμης’ του Γιώργου Μανιατάκη.

Διαλέγετε παρέα για ολιγοήμερη απόδραση. Ποιους λογοτέχνες ανεξαρτήτως ιστορικής περιόδου δράσης, θα συμπεριλαμβάνατε;

– Κανέναν γιατί θέλω να αποτυπώσω το κάθε τι καινούριο. 

  Πιστεύετε στη μοίρα ή στην τύχη;

  -Γεννιόμαστε και η μοίρα μας είναι πλασμένη από τον οικογενειακού περίγυρο. Στην πορεία η τύχη φανερώνεται με διάφορους τρόπους και μας προκαλεί να την αλλάξουμε προς το καλύτερο ή το χειρότερο. Το ποια θα υπερτερήσει, είναι πλέον επιλογή μας.

Χρειάζεται περισσότερος ρομαντισμός η ρεαλισμός στην ζωή μας;

-Το ιδανικό θα ήταν να υπάρχει ισορροπία γιατί ο  ρεαλισμός κρατά τον άνθρωπο δεμένο χειροπόδαρα ενώ ο ρομαντισμός τον σπρώχνει στα σύννεφα να κυνηγάει άπιαστα όνειρα.  Αυτή την εποχή έχουμε πραγματική ανάγκη από μια μικρή αίσθηση ρομαντισμού για να ‘ρθουμε στα ίσα μας.