Τελευταία συνέντευξη της χρονιάς, από τη συγγραφέα Φιλομήλα Λαπατά *, που απαντά στις 10+1 Ερωτήσεις του Κωνσταντίνου Μανίκα, που της προώθησε ο συνεργάτης μας Νίκος Ναούμης, για το CulturePoint.gr. Μας προσδιορίζει την έμπνευση, μας παραθέτει τα αγαπημένα της βιβλία και μας μιλά για το νέο της βιβλίο Εις το όνομα της μητρός.
1. Η έμπνευση ή η σκληρή δουλειά ,παίζει τον σημαντικότερο ρόλο για ένα επιτυχημένο έργο;
Και τα δυο εξίσου απαραίτητα. Η έμπνευση πάει χαμένη αν δεν ακολουθεί η σκληρή δουλειά να της δώσει υπόσταση πάνω στο χαρτί.
2. Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;
Ανήκω στους αναγνώστες που λατρεύουν το βιβλίο, το χαρτί, τη μυρωδιά του, το βάρος του, τις γραμματοσειρές, τα εξώφυλλα, τη μυσταγωγία της ανάγνωσης κρατώντας το στα χέρια. Παράλληλα αναγνωρίζω τα καλά της ψηφιακής εποχής μας. Δεν μπορούμε το 2020 να βρισκόμαστε εκτός. Ειδικά στην Ελλάδα, όμως, το ψηφιακό βιβλίο, αυτό που αποκαλούμε ebook, δεν είναι ευρέως διαδεδομένο όπως σε άλλες χώρες Ευρώπης και Αμερικής. Επειδή εγώ μοιράζω τον χρόνο μου μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας πολλές φορές διαλέγω τα ψηφιακά βιβλία για λόγους πρακτικούς.
3. Με ποιον λογοτεχνικό χαρακτήρα ταυτίζεστε και ποιον αντιπαθείτε;
Δεν έχω κάποιον συγκεκριμένο να ταυτίζομαι ή να αντιπαθώ. Γενικά, όμως, όταν διαβάζω ένα μυθιστόρημα, ταυτίζομαι με όποιον με θάρρος αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεών του και αντιπαθώ αυτόν που πιστεύει πως για όσα κακά του συμβαίνουν φταίνε πάντα οι άλλοι.
4. Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;
Τη ΡΑΦΤΡΑ της Αργυρώς Μαργαρίτη. Την ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΜΈΣΑ ΑΠΌ ΔΙΑΔΟΧΙΚΑ ΘΑΥΜΑΤΑ) του Κωνσταντίνου Λούλη. Την ΥΠΟΥΛΟ ΘΩΠΕΙΑ της Λένας Διβάνη. Το ΚΕΡΜΑ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ της Τασσούλας Επτακοίλη. Το ΕΙΜΑΣΤΕ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ του Κορνήλιου Καστοριάδη.
5. Διαλέγετε παρέα για ολιγοήμερη απόδραση. Ποιους λογοτέχνες, ανεξαρτήτως ιστορικής περιόδου δράσης, θα συμπεριλαμβάνατε;
Τον συγγραφέα Τάσο Αθανασιάδη για τις εξαιρετικές ανασυνθέσεις περασμένων εποχών και το χτίσιμο των χώρων όπου μέσα τους κινούνται οι ήρωές του. Τον συγγραφέα Μενέλαο Λουντέμη για τη λυρικότητα της γραφής του. Τον συγγραφέα Αντώνη Σαμαράκη για τη δωρικότητα των κειμένων του. Τον συγγραφέα Κώστα Ταχτσή για τη ρεαλιστικότητα με την οποία θέτει ζητήματα γύρω από την ταυτότητα και την αυθεντικότητα. Τη Χιλιανή ποιήτρια Violetta Parra για το ποίημα της, ύμνο στη ζωή, Gracias a la vida. Τον ποιητή Νίκο Καρούζο για το δίστιχό του: Σφάλμα κι αν είναι ο θάνατος/τον αφανίζει άξαφνα η στύση.
6. Πώς θα περιγράφατε συνοπτικά την τελευταία σας δημιουργία;
ΕΙΣ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ (Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ) Μυθιστόρημα το οποίο ολοκληρώνει την τριλογία της ελληνικής Διασποράς. Ατμοσφαιρικές καταστάσεις, μυστήρια και γρίφοι της ανθρώπινης ύπαρξης. Το παρελθόν το οποίο βρίσκεται πάντα, είτε το θέλουμε είτε όχι, μέσα στο παρόν. Η μνήμη ως κατάρα.
7. Ποια θεωρείτε την πιο χαρακτηριστική φράση από τα βιβλία σας;
Οι άλλοι, μέσα από τις διαπροσωπικές μας σχέσεις, είναι οι καλύτεροι δάσκαλοι των πιο σπουδαίων πνευματικών μαθημάτων: Ότι ο πόνος και τα βάσανα, όπως η ευτυχία και η χαρά είναι κομμάτια της ίδιας της ζωής, ότι η αλλαγή είναι το μόνο στο οποίο μπορούμε να βασιζόμαστε και ότι δεν έχουμε έλεγχο πάνω σε τίποτα παρά μόνο στο πώς αντιμετωπίζουμε αυτά που μας συμβαίνουν.
8. Με ποιο τραγούδι ή και άλμπουμ θα “ντύνατε” μουσικά ένα έργο σας;
Για το μυθιστόρημά μου ΕΙΣ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ (Εκδόσεις Ψυχογιός), το οποίο κυκλοφόρησε αρχές του τρέχοντος μηνός και αναφέρεται στους Έλληνες της Νάπολης του 1850, θα διάλεγα τα ωραιότατα κλασικά ναπολιτάνικα τραγούδια.
9. Αναγνωρίζετε γρήγορα τα λάθη σας και ποια συγχωρείτε ευκολότερα στους άλλους;
Αναγνωρίζω τις λανθασμένες επιλογές μου από τις συνέπειές τους στη ζωή μου. Διαλογίζομαι πάνω σε αυτές και τις ξορκίζω με τη συγγραφή. Μαθαίνω από τα λάθη μου και συγχωρώ τον εαυτό μου. Για τους άλλους, αν με έβλαψαν κατά κάποιον τρόπο, προσπαθώ πάντα να κατανοήσω τι τους οδήγησε στη συγκεκριμένη συμπεριφορά. Αν τους συγχωρώ; Για μένα «συγχώρεση» σημαίνει να μην κοιμάμαι και ξυπνώ με τη μοναδική σκέψη «πώς μου το έκαναν αυτό»!
10. Αν για την καριέρα σας έπρεπε να απομακρυνθείτε σημαντικό διάστημα από την οικογένεια σας, θα το κάνατε;
Το έχω κάνει ήδη για μικρά χρονικά διαστήματα τις περιόδους των ιστορικών ερευνών μου για τα μυθιστορήματά μου. Θα το έκανα πάλι αν χρειαζόταν.
11. Χρειάζεται περισσότερος ρομαντισμός ή ρεαλισμός στις ζωές μας;
Χρειαζόμαστε και τα δυο. Δεν μπορούμε να ζούμε στα σύννεφα. Είναι ανάγκη να πατάμε γερά τα πόδια μας στη γη, για να παίρνουμε σωστές αποφάσεις στη ζωή. Αλλά τι θα ήταν η ζωή μας αν δεν «στρογγύλευε» τις μυτερές γωνίες της ο ρομαντισμός!
Σας ευχαριστώ για τις ωραίες και πρωτότυπες ερωτήσεις.
- Η Φιλομήλα Λαπατά γεννήθηκε στην Αθήνα το 1952. Σπούδασε δημόσιες σχέσεις, μιλάει ξένες γλώσσες και έχει ταξιδέψει πολύ. Ζει μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Στο παρελθόν εργάστηκε στην Αμερικανική Πρεσβεία και σε τράπεζα. Εμπνευσμένη από τις εμπειρίες που απέκτησε στα ταξίδια της και προσπαθώντας να κατανοήσει την ανθρώπινη φύση και τη δυναμική των σχέσεων, οδηγήθηκε από νωρίς στο γράψιμο. Τιμήθηκε στην Ιταλία το 2005 με το βραβείο “Citta di Bacoli” (αρχαία Cuma) και το 2006 με το βραβείο Premio Internazionale per la Cultura “Sebetia-Ter”. Η πολυπλοκότητα των διαπροσωπικών σχέσεων την απασχολεί από πολύ παλιά, και αυτός ο προβληματισμός της αποτυπώνεται στα βιβλία της.
