Η ερμηνεύτρια Δέσποινα Ραφαήλ έχοντας στις “αποσκευές” της το νέο της τραγούδι “Η κόρη του βοριά”, απαντά στις 10+1 Ερωτήσεις του Κωνσταντίνου Μανίκα, δίνοντάς μας την ευκαιρία να γνωρίσουμε καλύτερα την ίδια και την πορεία της στη μουσική.
1. Ένα νέο τραγούδι “Η κόρη του βοριά”. Πείτε μας κάποια παραπάνω στοιχεία για τους συντελεστές και το ύφος του.
“Η κόρη του βοριά” είναι μία λαϊκή μπαλάντα, ένα ανάλαφρο και νοσταλγικό μπολέρο, σε μουσική Βαγγέλη Μαχαίρα και στίχους Γιώργου Γκώνια. Ο Βαγγέλης εκτός από τη σύνθεση έχει αναλάβει την ενορχήστρωση, τον προγραμματισμό, ενώ έχει παίξει μπουζούκι και μαντολίνο. Στο βιολί είναι ο Βασίλης Ραψανιώτης και η Δήμητρα Μπουλούζου, στο ακορντεόν και στο πιάνο ο Τάσος Αθανασιάς, στην κιθάρα ο Γιώργος Μάκρας, στο κοντραμπάσο ο Γιάννης Πλαγιανάκος, στα κρουστά ο Στράτος Σαμιώτης, ενώ τη μίξη και το mastering τα έχει κάνει ο Θανάσης Γκίκας. Τους ευχαριστώ έναν έναν ξεχωριστά για το εξαιρετικό αποτέλεσμα.
2. Έρχεται μέσα στη χρονιά ένα άλμπουμ με τίτλο ¨Μικρά καλοκαιρία” Τι θα περιλαμβάνει; Πόσο διαφορετικά ακούσματα θα υπάρχουν σε αυτό;
Τα “Μικρά καλοκαίρια” είναι ένα άλμπουμ με δέκα σύγχρονα, λαϊκά τραγούδια, το οποίο αποτελεί την πρώτη μου προσωπική δισκογραφική δουλειά. Την μουσική του υπογράφει εξ’ ολοκλήρου ο Βαγγέλης Μαχαίρας και τους στίχους οι: Μιχάλης Αβατάγγελος, Γιώργος Αθανασόπουλος, Βίκυ Γεροθόδωρου, Γιώργος Γκώνιας, Τασία Δικοπούλου, Δημήτρης Λέντζος, Εβίτα Σκουρλέτη, Σταύρος Σταύρου και Κατερίνα Τσιρίδου. Αν κρίνουμε από τις ενορχηστρώσεις, μιλάμε για έναν αμιγώς λαϊκό δίσκο, με εξαίρεση την “Κόρη του βοριά” κι άλλα δυο κομμάτια, τα οποία τείνουν περισσότερο προς το έντεχνο στοιχείο.
3. Θεωρείτε ότι σας ταιριάζει περισσότερο ένα μουσικό ύφος ή είστε ανοιχτή σε διαφορετικές επιρροές;
Αν και η μεγάλη μου αγάπη είναι το λαϊκό τραγούδι, είμαι πάντα ανοιχτή σε διαφορετικές επιρροές και είδη. Άλλωστε μεγάλωσα με ποικίλα ακούσματα. Η δισκοθήκη μας στο σπίτι ήταν πάντοτε πλούσια και περιείχε από λαϊκά, έντεχνα και παραδοσιακά, μέχρι κλασσική μουσική, τζαζ, ροκ, ποπ. Αυτό σημαίνει ότι έμπαινα στη διαδικασία να τα τραγουδάω κιόλας. Ακόμα το κάνω. Μου αρέσει πολύ να ακούω μουσική και κατά τη διάρκεια της μελέτης μου να δοκιμάζω νέα πράγματα.
4. Πώς αξιολογείτε το σύγχρονο λαϊκό τραγούδι; Κάνει βήματα προόδου ή μένει στάσιμο;
Εξαρτάται από το πώς ορίζουμε το σύγχρονο λαϊκό τραγούδι. Είναι ένας όρος με πολλές πτυχές. Άλλος θεωρεί λαϊκό το τραγούδι που έχει μέσα του ως σολιστικό όργανο το μπουζούκι, άλλος δεν το κρίνει απαραίτητο και θεωρεί λαϊκό οποιοδήποτε τραγούδι μιλάει στην ψυχή ενός καθημερινού, απλού ανθρώπου. Μην ξεχνάμε ότι τα παραδοσιακά, δημοτικά τραγούδια, δεν έχουν μπουζούκι μέσα τους, αλλά είναι λαϊκά. Ποιος είναι όμως σήμερα ο απλός, λαϊκός άνθρωπος; Σίγουρα, δεν είναι ένας άνθρωπος της δεκαετίας του 60′ , ο οποίος έβρισκε ταύτιση στον στίχο που μιλούσε για φτώχεια, πείνα και για “μικρά και ανήλιαγα στενά”. Νομίζω ότι το θέμα θαμπώνει όταν πάμε να αναλύσουμε την στόχευση ενός σημερινού λαϊκου τραγουδιού, δηλαδή σε ποιους ακριβώς απευθύνεται και ποιος είναι ο σκοπός του. Ως προς την εξέλιξή του στο συγκεκριμένο κομμάτι δεν έχω ξεκάθαρη απάντηση. Αν, ωστόσο, θέλουμε να μιλήσουμε για την υφολογική του πλευρά, πιστεύω ότι αυτό εξελίχθηκε και διαφοροποιήθηκε από εκείνο το τραγούδι των δεκαετιών του 50′, του 60′ και του 70′ , από καλλιτέχνες όπως ο Νίκος Παπάζογλου και αργότερα, όπως ο Σωκράτης Μάλαμας, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου κ. α.
Αυτή η μορφή και η γραμμή, ενδεχομένως, ακολουθείται από τους περισσότερους δημιουργούς της εποχής μας. Βέβαια, από την άλλη, υπάρχει και το λαϊκό τραγούδι του Βαγγέλη Κορακάκη, ο οποίος ακολουθεί πιστά το στυλ του κλασσικού “λαϊκού” τραγουδιού, όπως το μάθαμε από τον Τσιτσάνη, τον Καλδάρα, τον Μητσάκη. Εν τέλει, καταλήγω στο ότι η πρόοδος είναι θέμα σχετικό. Το σημαντικότερο απ’ όλα είναι τι εκφράζει τον κάθε δημιουργό και κατ’ επέκταση τον κάθε ακροατή.
5. Ποιο είναι το πιο μεγάλο καλλιτεχνικό σας όνειρο;
Να λέω ωραία τραγούδια και να συνεργάζομαι με καλλιτέχνες που θαυμάζω και που πάντα ονειρευόμουν να σταθώ δίπλα τους. Με λίγα λόγια, να κάνω σωστές και ταιριαστές επιλογές, οι οποίες θα με βοηθήσουν να διαμορφώσω το δικό μου, προσωπικό ύφος και στυλ.
6. Είναι οι ζωντανές εμφανίσεις αυτές που καταξιώνουν έναν καλλιτέχνη στη συνείδηση του κοινού;
Ναι. Σε συνδυασμό βέβαια και με άλλες παραμέτρους, είναι – κατά τη γνώμη μου-πολύ σημαντικές. Οφείλει, όμως, ο καλλιτέχνης να σχεδιάζει με συνεπή και μεθοδικό τρόπο τις εμφανίσεις του· πάνω απ’ όλα να συμπεριλαμβάνει στο προγράμμά του δικά του τραγούδια. Να λέει και παλιά, να τιμά τον ήδη υπάρχοντα μουσικό πλούτο, αλλά κυρίως να στηρίζει την δική του δουλειά. Μόνο έτσι θα διαμορφώσει και θα βγάλει στην επιφάνεια την προσωπική του ταυτότητα. Έτσι έρχεται σιγά σιγά και η καταξίωση. Νομίζω ότι ο κόσμος αποζητά το καινούργιο και το στηρίζει, εφόσον του δίνεται η ευκαιρία.
7. Τι ρόλο έχει πλέον η μουσική, στην ψηφιακή εποχή μας, όπου σχεδόν όλα κινούνται μέσω YouTube;
Η αλήθεια είναι ότι εξαιτίας του διαδικτύου παρατηρείται τεράστια έκρηξη πληροφορίας, γεγονός που μπορεί να προκαλεί κορεσμό ορισμένες φορές. Καθημερινά, αναρτώνται τόσα πολλά νέα τραγούδια και μουσικά βίντεο παγκοσμίως σε πολλές ηλεκτρονικές πλατφόρμες. Αφενός η τεχνολογία μας έχει προσφέρει την άνεση να κοινοποιούμε γρήγορα και εύκολα τη δουλειά μας, αφετέρου ίσως μας έχει κάνει κακό ως προς την τόσο απρόσκοπτη διαθεσιμότητα. Νομίζω ότι όταν ο άνθρωπος τα έχει όλα έτοιμα μπροστά του, τα θεωρεί κατά κάποιον τρόπο δεδομένα και δεν μπαίνει τόσο εύκολα στη διαδικασία να κρίνει και να σκεφτεί τι είναι αυτό που του αρέσει περισσότερο για να το αναζητήσει μόνος του. Κάποτε τα πράγματα ήταν μεν πιο σύνθετα-δηλαδή άκουγες ένα τραγούδι στο ραδιόφωνο κι έπρεπε να πας στο δισκοπωλείο για να το βρεις-υπήρχε δε ένα ολόκληρο τελετουργικό. Κάποιος αγόραζε τον δίσκο βινυλίου, την κασέτα ή το cd και μαζευόταν η παρέα σε ένα σπίτι για να το ακούσει. Στις μέρες μας αυτός ο ενθουσιασμός δεν υπάρχει· κάτι βέβαια που συμβαίνει με όλα τα πράγματα, όχι μόνο με την μουσική.
8. Ποια είναι η γνώμη σας για τα μουσικά reality shows;
Εκτός από κάποια στοιχειώδη αναγνωρισιμότητα που πιθανότατα να προσφέρουν στους νεοεμφανιζόμενους , λόγω του ότι προβάλλονται στην τηλεόραση και τα παρακολουθεί αρκετός κόσμος, δεν εντοπίζω κάποιον άλλο λόγο ύπαρξης. Θεωρώ ότι απομυζούν ποιοτικό χρόνο και ενέργεια από τους νέους καλλιτέχνες , τα οποία θα μπορούσαν οι ίδιοι να επενδύσουν με διαφορετικό τρόπο πάνω στο όνειρό τους. Βέβαια, έχουμε παραδείγματα σπουδαίων τραγουδιστών, οι οποίοι έγιναν γνωστοί και ξεκίνησαν την πορεία τους από reality shows. Μιλάμε, όμως για αρκετά χρόνια πίσω, όπου τέτοιου είδους shows διατηρούσαν την ποιότητά τους. Πιστεύω ότι σήμερα οι εκπομπές αυτές δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στο θέαμα, παρά στην μουσική αυτή καθ’ αυτή.
9. Θα πρέπει ο καλλιτέχνης να αρθρώνει λόγο για τις κοινωνικές εξελίξεις ή οφείλει να παραμένει αφοσιωμένος αποκλειστικά στο δημιουργικό του έργο;
Πιστεύω ότι, εκ των πραγμάτων, ένας καλλιτέχνης δεν μπορεί με τίποτα να κλείνει τα μάτια και να στρέφει την πλάτη σε όσα συμβαίνουν γύρω του. Όχι μόνο επιβάλλεται να παίρνει θέση στα πράγματα, αλλά πολλές φορές ο ρόλος του μπορεί να είναι καθοριστικός στις εξελίξεις. Άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι έχει το “προνόμιο” να αρθρώνει λόγο και μέσα από το ίδιο του το δημιουργικό έργο, χωρίς να χρειάζεται απαραίτητα να κάνει κάποια δήλωση. Μπορεί να εκφράσει την δυσαρέσκειά του, την κριτική του, τη σατιρική του διάθεση με τρόπο υποβλητικό, ο οποίος στην τελική να αποδεικνύεται ο πιο αποτελεσματικός απ’ όλους.
10. Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποιοι είναι οι πέντε δίσκοι που θα θέλατε μαζί σας;
Ενδεικτικά θα αναφέρω “Της γης το χρυσάφι” του Χατζηδάκι και του Γκάτσου, “Τα Πικροσάββατα” του ΄Μ. Θεοδωράκη και του Λ. Παπαδόπουλου, τις “Λαϊκές Κυριακές” του Σ. Κουγιουμτζή και τους δίσκους του Γιώργου Νταλάρα “Οι Μάηδες, οι ήλιοι μου” και “Η άσφαλτος που τρέχει”.
11. Διαλέγετε παρέα για ολιγοήμερη απόδραση. Ποιους καλλιτέχνες, ανεξαρτήτως ιστορικής περιόδου δράσης, θα συμπεριλαμβάνατε;
Σίγουρα θα επιθυμούσα να περάσω τις διακοπές μου παρέα με τον Γιώργο Ζαμπέτα, την Πόλυ Πάνου, τη Βίκυ Μοσχολιού, τον Μανώλη Χιώτη και την Μαίρη Λίντα. Νομίζω ότι θα γινόταν χαμός το βράδυ στην παραλία από τις ιστορίες που θα διηγούνταν, από τα αστεία τους, από τις πενιές, τα ταξίμια και τα τραγούδια τους.
