Γράφει η Βαρβάρα Ηλιοπούλου, Πολιτισμολόγος – Κοιν. Επιστήμονας
Η υπόσταση του πολίτη δεν είναι αρκετό να περιορίζεται στο επίπεδο διαβίωσης και στην ελεύθερη άσκηση των πολιτικών και κοινωνικών του δικαιωμάτων, αλλά είναι ορθό να επεκτείνεται συνολικά στην ποιότητα ζωής και στην ευημερία αυτού. Είναι επίσης καθοριστικό στοιχείο η αναγνώριση της πολιτισμικής ταυτότητας των πολιτών καθώς και η κατοχύρωση των πολιτιστικών δικαιωμάτων τους, ως εξέλιξη της κοινωνικής συνοχής και του επιπέδου της δημοκρατίας.
Η πολιτιστική ιδέα ή πολιτισμός καθώς και ο συγγενικός της όρος «κουλτούρα» εμφανίσθηκε στην Ευρώπη στα τέλη του 18ου αιώνα , συνεχίστηκε μέχρι το 19ο και αποτελούν διανοητικά προϊόντα που αναδεικνύονται μέσα σε ευρύ κοινωνικό πλαίσιο.
Ειδικά ο πολιτισμός αναφέρεται ως το σύνολο των διακριτών πνευματικών, συναισθηματικών και υλικών στοιχείων που χαρακτηρίζουν μια κοινωνία ή ένα κοινωνικό σύνολο. Ο πολιτισμός περικλείει, εκτός από τις τέχνες και τα γράμματα, τους τρόπους συμβίωσης, τα συστήματα αξιών, τις παραδόσεις και τις πεποιθήσεις. Άρα το περιεχόμενο του πολιτισμού εμπερικλείει την έννοια της δημοκρατίας και συνδέεται άρρηκτα με την κατοχύρωση και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών της έκφρασης, της γνώμης, της σκέψης. της συνείδησης, της θρησκείας, αλλά και της συμμετοχικότητας στην πολιτιστική ζωή.
Ετσι πολιτισμός και δημοκρατία εξελίσσονται σε έννοιες παράλληλες και αλληλοσυμπληρούμενες.
Κυρίως ο πολιτισμός έχει αποκτήσει διευρυμένο περιεχόμενο, δεν αποτελείται μόνο από την πολιτιστική κληρονομιά και την τέχνη, αλλά περιλαμβάνει τον καθημερινό πολιτισμό του φυσικού περιβάλλοντος, της αισθητικής και λειτουργικότητας των πόλεων, της αρχιτεκτονικής και χωροταξίας, τις πνευματικές αξίες, την πολυπολιτισμικότητα των σύγχρονων κοινωνιών και κυρίως τον πολιτισμό του ψηφιακού πεδίου. Κι εδώ τίθεται το εύλογο αίτημα της ισότιμης πρόσβασης στον πολιτισμό και τα δημιουργήματα του.
Γιατί να υφίστανται ανισότητες, διακρίσεις αλλά και πολιτισμικές ανισότητες στη συμμετοχική δημιουργία. Ανισότητες σε βάρος των ασθενέστερων και των αποκλεισμένων κοινωνικά ομάδων. Διακρίσεις λόγω φύλου, φυλής, εθνότητας και πολιτισμικών διαφορών. Ακόμη και ανισότητες της ψηφιακής εποχής στη διακίνηση της γνώσης, της πληροφορίας και στην πρόσβαση στα πολιτιστικά αγαθά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε όλα αυτά καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει η θέσπιση ενός κατοχυρωμένου πλαισίου από τη μεριά του κράτους, που θα διασφαλίζει την ελευθερία της έκφρασης και την ευχέρεια επιλογής του πολίτη. Να αμβλύνει δηλαδή τις πολιτιστικές ανισότητες και να εγγυάται την πολυφωνία βάσει των κανόνων και κριτηρίων κρατικής ενίσχυσης.
Έτσι επιτυγχάνεται ο εκδημοκρατισμός της πολιτιστικής πολιτικής και η άμβλυνση των πολιτιστικών ανισοτήτων, η εξάλειψη των διακρίσεων απέναντι στις ευάλωτες ομάδες και στην αποφασιστική κάλυψη του ψηφιακού χάσματος, στην εξασφάλιση ισότητας πρόσβασης στα πολιτιστικά αγαθά καθώς και στην πολιτιστική εξέλιξη.
Είναι γεγονός ότι ο ελληνικός πολιτισμός εδραιώθηκε παγκοσμίως και είχε τη δυναμική να συνθέσει κουλτούρες και παραδόσεις. Κατάφερε να αποκτήσει μια ξεχωριστή θέση στο παγκόσμιο γίγνεσθαι μέσα από τη διάδοση των βασικών αξιών του, της ελευθερίας της έκφρασης, της δημοκρατίας, της αναγνώρισης της διαφορετικότητας χωρίς φοβίες και προκαταλήψεις, καθώς και της ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ των λαών.
Γι αυτό το μεγαλείο του ελληνικού πολιτισμού κρίνεται άξιο όχι μόνο στη διατήρηση του, αλλά και στη συνεχή ανάδειξη του.
