/Ο Τειρεσίας Λυγερός στο CulturePoint.gr

Ο Τειρεσίας Λυγερός στο CulturePoint.gr

Γράφει ο Γιώργος Σταφυλάς, συγγραφέας

Όπως έχουμε ξαναπεί το ελληνικό Crime Fiction ή η ελληνική αστυνομική λογοτεχνία  γνωρίζει περίοδο άνθησης. Σιγά σιγά χτίζεται μια ελληνική crime σκηνή με τα δικά της ξεχωριστά χαρακτηριστικά καθώς νέοι και πολλά υποσχόμενοι συγγραφείς γράφουν αστυνομικό. Ένας από αυτούς που ξεχωρίζουν κυρίως για τον ανυπόφορο χαρακτήρα του κεντρικού ήρωα του, ειναι και ο Τειρεσίας Λυγερός. Στα πλαίσια της προσπάθειας προβολής αξιόλογων Ελλήνων συγγραφέων που εκτός από την ενασχόληση τους με το λογοτεχνικό είδος του crime fiction έχουν γενικότερα κάτι να πουν, βρεθήκαμε και συνομιλήσαμε μαζί του για όλα τα ζητήματα που αφορούν την ελληνική αστυνομική λογοτεχνία και όχι μόνο.

1) Συγγραφέας  σε μια χώρα που η συγγραφή έχει αμφίβολο παρόν και θεοσκότεινο μέλλον. Ποιο το κίνητρο σου;

Πράγματι, η τέχνη της γραφής σε μια χώρα όπου οι αναγνώστες δεν κατατάσσουν το διάβασμα στις προτεραιότητές τους ή στα βασικά τους χόμπι προκαλεί αμηχανία σε όλους τους συγγραφείς τόσο για το παρόν όσο και για το μέλλον. Μέσα σε αυτό το αρνητικό κλίμα ένας νέος συγγραφέας δεν μπορεί να έχει άλλο κίνητρο παρά το να θέλει να πει και να γράψει μιαν ιστορία. Ναδημοσιεύσει, δηλαδή, μια δική του ιστορία και μέσω αυτής να επικοινωνήσει με τον υπόλοιπο κόσμο. 

2)Αξίζει πιστεύεις να ασχοληθεί κάποιος με το άθλημα αυτό στην Ελλάδα;

Το ζήτημα δεν είναι αν αξίζει ή όχι. Ένας άνθρωπος που γεννιέται με αυτό ταλέντο δεν μπορεί να πράξει αλλιώς. Έρχονται οι ιστορίες του και τον «πνίγουν» αν δεν τις γράψει και αν δεν τις δημοσιεύσει. Θεωρώ ότι η κατάσταση στην Ελλάδα αλλά και στην Κύπρο (γενικά στον ελληνισμό) είναι τραγική σε σημείο που πολλοί άνθρωποι να μην βρίσκουν βήμα να εκδώσουν τα βιβλία τους. Από τη μια, ένα μικρό αναγνωστικό κοινό και από την άλλη,οι εκδότες που προτιμούν να ρίχνουν χρήματα σε «φτασμένους» ξένους συγγραφείς την ώρα που κανένας τους δεν θέλει να «φτιάξει» ο ίδιος έναν Έλληνα συγγραφέα και να τον παρουσιάσει στο κοινό. 

3) Τι είδους όντα είναι οι συγγραφείς; Λέγονται διάφορα περί αυτού εσύ τι λες;

Οι συγγραφείς είναι απλοί καθημερινοί άνθρωποι που βιώνουν με τον δικό τους τρόπο την πραγματικότητα. Πάντα διαχωρίζω την προσωπική ζωή ενός συγγραφέα από το συγγραφικό του κόσμο. Το να «πετάμε» χαρακτηρισμούς για κάποιους συγγραφείς λόγω των πολιτικών τους πεποιθήσεων ή λόγω των σεξουαλικών τους προτιμήσεων με αφήνει παγερά αδιάφορο. Οι συγγραφείς πρέπει να αφοσιώνονται στη δουλειά τους και όχι στα commeilfautκαι στις δημόσιες σχέσεις. Καλύτερα να δουλεύουν το μυαλό τους, δηλαδή, παρά τη γλώσσα τους…  

4) Από ποιους συγγραφείς έχεις επηρρεαστεί;

Αγαπημένοι συγγραφείς που με επηρέασαν είναι ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι με τα βαθιά ψυχογραφήματά του, ο Γκαίτε με το ρομαντισμό του, οιΚώστας Μουρσελάς και Κώστας Ταχτσής που αποτυπώνουν ανάγλυφα την ελληνική πραγματικότητα καθώς και ο Αντρέα Καμιλέρι με την άψογη και περίτεχνη πλοκή των αστυνομικών μυθιστορημάτων του. 

5) Πάμε τώρα στο βιβλίο: Σε ποιο υποείδος του Crime θα κατέτασσες τα δυο σου μέχρι τώρα βιβλία;

Θεωρώ ότι τόσο «Η μαύρη Κάντιλακ» όσο και «Τα ίχνη του αίματος» δεν είναι αυτό που λέμε κλασσικά αστυνομικά μυθιστορήματα. Στόχος δεν ήταν να γράψω μιαν αστυνομική ιστορία ακολουθώντας τον τυφλοσούρτη, όπου το έγκλημα φέρνει την ανατροπή και η ανατροπή τη λύση. Μέσα από τις σελίδες των βιβλίων μου προσπάθησα να κάνω μια «χειρουργική» τομή στην ελληνική κοινωνία, στην ελληνική πραγματικότητα με έντονο κοινωνικό σχολιασμό. Μέσα από την πλοκή μιας αστυνομικής έρευνας προσπαθώ – κι ελπίζω να τα καταφέρνω – να φέρω στο φως πολλά από τα κοινωνικά «πρόσωπα» της Ελλάδας της μετανεωτερικότητας.  

6) Πως εμπνεύστηκες τον ήρωα σου τον αστυνόμο Σεβαστιανό έναν ιδιόρρυθμο άνθρωπο και κάπως δυσάρεστο χαρακτήρα;

Εξ αρχής και πριν ξεκινήσω να γράφω την πρώτη μου ιστορία θέλησα να σκιαγραφήσω και να δομήσω τον ήρωα μου. Δεν με ένοιαζε να φτιάξω έναν γοητευτικό και έξυπνο ήρωα με θελκτικά ελαττώματα και χαμόγελο διαφήμισης οδοντόπαστας. Ήθελα να δημιουργήσω έναν ΜΠΑΤΣΟ.  

7) Ο Σεβαστιανός διαφέρει θεωρείς από τους άλλους ήρωες του ελληνικού Crime;

Θεωρώ ότι δεν υπάρχει παρθενογένεση και κάποια στοιχεία του Σεβαστιανού μπορεί να τα έχουν και άλλοι ήρωες άλλων αστυνομικών συγγραφέων. Το ζήτημα είναι να φωτίζει ο καθένας μας τις διαφορετικές πλευρές του ήρωα του και να του δίνει τις ξεχωριστές του πινελιές. Για μένα η διαφορά στο Σεβαστιανό έγκειται στον κυνισμό του, στη βιαιότητά του, στη μισαλλοδοξία του και στην κοινωνική «αναπηρία» του. Δεν είναι ο ήρωας που θα ταυτιστεί μαζί του ο αναγνώστης. Δεν είναι αυτός ο στόχος μου.  

8) Για τα βιβλία που προσπαθούν να κρατήσουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη με τραβηγμένες ανατροπές και παράλληλες ιστορίες που δεν έχουν σχέση με την αφήγηση τι γνώμης έχεις;

Το συγγραφικό εργαστήρι του καθενός είναι διαφορετικό. Σίγουρα η εποχή μας ελκύει τα λεγόμενα «ΒΙΒΛΙΑ- ΤΟΥΒΛΑ» όπου η πλοκή χάνεται και ξεχειλώνει από τις πολλές παράλληλες ιστορίες. Οι ίδιοι οι εκδότες προσπαθούν να πλασάρουν το «είδος» αυτό. Κάποιες φορές μπορεί να λειτουργήσει, τις περισσότερες όχι. Η γαρνιτούρα στο φαγητό πρέπει να είναι τόση, όση να αναδεικνύει το κυρίως γεύμα. Οι περιττές γαρνιτούρες μού θυμίζουν το φαγητό χασαποταβέρνας… Κάπως έτσι συμβαίνει και με τα βιβλία.

9) Το σκανδιναβικό αστυνομικό μυθιστόρημα γνωρίζει μεγάλη εμπορική επιτυχία παγκοσμίως. Είσαι θαυμαστής του είδους;

Καθόλου. Το βρίσκω «ξένο» ως προς τη μεσογειακή πραγματικότητα και πολύ φλύαρο. Το ίδιο μοτίβο επαναλαμβάνεται σε όλα σχεδόν τα σκανδιναβικά αστυνομικά σε σημείο που ένας έμπειρος αναγνώστης μπορεί να ξετυλίξει το κουβάρι της πλοκής τους. 

10) Είναι μια τάση στο σύγχρονο αστυνομικό να φορτώνονται οι ήρωες με ψυχολογικά ώστε να γίνονται πιο ανθρώπινοι, πιο συμπαθείς;

Οι συγγραφείς γενικά προσπαθούν να φτιάξουν τους ήρωες τους με αληθοφάνεια χωρίς πολλές φορές να το πετυχαίνουν. Μέσα σε αυτή τη λογική κι επειδή κανένας μας δεν είναι εντελώς «καλά»εντάσσεται και αυτή η προσπάθεια. Για να γίνει, όμως, αυτό χρειάζονται γνώσεις ψυχολογίας αλλιώς ο ήρωας θα φαντάζει εντελώς «χάρτινος». 

 

11)Τελευταία ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διάφορες ομάδες που ασχολούνται με το βιβλίο. Τι γνώμη έχεις για τον ρόλο τους;

Είναι καλό να υπάρχουν αυτές οι ομάδες αφού προωθούν και τα ελληνικά βιβλία. Σίγουρα οι απόψεις περί βιβλίων που δημοσιεύονται είναι καθαρά προσωπικές και σπάνια με επηρεάζουν. 

12) Τα socialmedia κάνουν καλό ή κακό στον συγγραφέα;

Είναι δίκοπο μαχαίρι. Η πολλή προβολή σε αυτά μπορεί να μετατρέψει ένα συγγραφέα σε μαϊντανό. Από την άλλη είναι ένας τρόπος να γνωρίσει το ευρύ κοινό το έργο μας. 

13)Λέγεται ότι υπάρχει μια άνθηση της Ελληνικής Αστυνομικής Λογοτεχνίας το πιστεύεις αυτό  ή βλέπεις απλώς μια ευκαιριακή συγκυρία;

Υπάρχει μια αύξηση στην ανάγνωση αστυνομικών βιβλίων γεγονός που ωθεί αρκετούς συγγραφείς να δοκιμάσουν και αυτό το ιδιαίτερο είδος. Το ζήτημα δεν είναι αν εκδίδονται πολλά αστυνομικά μυθιστορήματα. Το ζήτημα είναι αν έχουν κάτι να πουν στον αναγνώστη. Κάποια βιβλία πράγματι «ανθίζουν». Πολλά, όμως, παραμένουν άκαρπα…

14) Υπάρχει μια ελληνική crimefiction σκηνή με τα δικά της ξεχωριστά χαρακτηριστικά  ή πρόκειται για μίμηση ξένων προτύπων;

Δυστυχώς δεν καταφέραμε ακόμα να αποκτήσουμε μια συμπαγή «λογοτεχνική» σχολή ούτε στο χώρο του crimefiction αλλά ούτε και στο χώρο της λογοτεχνίας εν γένει. Ο μιμητισμός ξένων και παλαιότερων σχολών στο αστυνομικό μυθιστόρημα που ουδεμία σχέση έχουν με την ελληνική πραγματικότητα αλλά και τα μετεμφυλιακά τραύματα της ανώριμης κοινωνίας μας, έχουν δημιουργήσει ένα κράμα που ζέχνει. Στις ανώριμες κοινωνίες όπως είναι η ελληνική θέλουμε συνεχώς να ξύνουμε τις πολιτικές μας πληγές αντί να τις αφήσουμε να επουλωθούν και να πάμε κάποια βήματα μπροστά. Εδώ η λογική, μας έχει σχεδόν εγκαταλείψει. Ακόμα χωρίζουμε τον κόσμο σε «Αριστερούς» και «Δεξιούς» όταν σε άλλες χώρες μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού όλα αυτά λύθηκαν για το κοινό καλό της κοινωνίας. Έτσι και στην ελληνική τέχνη. Από τη λογοτεχνία μέχρι τον κινηματογράφο, μας αρέσει να αναλωνόμαστε στον μετεμφυλιακό διχασμό. Όλα αυτά δεν αφήνουν την τέχνη να ανθίσει στην Ελλάδα γιατί στο κάτω- κάτω δεν αφορούν κανένα εκτός Ελλάδος. 

15) Έχεις εντοπίσει κάποια προβλήματα στο ελληνικό αστυνομικό και αν ποια;

Τον έντονο μιμητισμό των ξένων συγγραφέων, τον τυφλοσούρτη (Έγκλημα- Έρευνα- Λύση), τη «φτωχή» γλώσσα και κυρίως την πολυλογία.

16)Τι γνώμη έχεις για το λεγόμενο κοινωνικό σχόλιο στο αστυνομικό μυθιστόρημα;

Εμένα προσωπικά μου αρέσει πολύ. Φτάνει να μην γίνεται επί τούτου και φτάνει να μην γίνεται για να χωρίσει σε κομματικές και ιδεολογικές «κάστες» τους ανθρώπους. Οι καλλιτέχνες πρέπει να είναι κάτι σαν παλμογράφοι. Ζουν σε μια κοινωνία και σε ένα ευρύτερο περιβάλλον. Το ζήτημα είναι να βγάλουν τις παρωπίδες τους. 

17) Πρέπει ο συγγραφέας να εκφράζει τις απόψεις του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή πρέπει να ”κάνει την πάπια” κατά το κοινώς λεγόμενο ώστε να μην βλάψει τις πωλήσεις του;

Αυτό έγκειται στον καθένα και στις προτεραιότητές του. Ο συγγραφέας και γενικά οι καλλιτέχνες είναι ζωντανοί οργανισμοί που φιλτράρουν την πραγματικότητα μέσα από την τέχνη τους. Δεν μπορούν να κάνουν την «πάπια» για 10-20 πωλήσεις παραπάνω.  

18) Που τελειώνουν οι απόψεις του ήρωα και που αρχίζουν οι απόψεις ενός συγγραφέα μέσα στο έργο; 

Χρειάζεται μεγάλη τέχνη να σκιαγραφήσεις έναν ήρωα που να έχει τη δική του ζωή και τις δικές του απόψεις. Σίγουρα κάποιες φορές όλα αυτά μπορούν να μπερδεύονται. Αλλά πιστεύω ότι οι ήρωες έχουν τη δική τους – λογοτεχνική έστω- ύπαρξη. Βέβαια, για να μην κρυβόμαστε, κανένας λογοτεχνικός ήρωας δεν είναι tabularasa. 

19) Είσαι από αυτούς που πιστεύουν ότι από ένα σημείο και μετά οι ήρωες αυτονομούνται ή όχι;

Σίγουρα αυτονομούνται. Τουλάχιστον για μένα αυτό είναι το επιθυμητό. 

20) Έχεις κάποιο σύστημα με το οποίο γράφεις ή γράφεις όταν έχεις έμπνευση;

Γενικά γράφω όταν θεωρώ ότι έχω κάτι να πω και κάτι που αξίζει τον κόπο να γράψω. Οι ιστορίες έρχονται στο μυαλό μου και με βρίσκουν και τότε αρχίζω να γράφω. 

21) Το Τειρεσίας Λυγερός πως το διάλεξες ως ψευδώνυμο;

Παλιοί λογαριασμοί…

22) Για την πολιτική ορθότητα στην τέχνη τι έχεις να πεις δεδομένου ότι έχουμε δει τα τελευταία χρόνια ένα κυνήγι μαγισσών με προσπάθειες ακύρωσης συγγραφέων ή άλλων καλλιτεχνών που εκφράζουν οχιmainstream απόψεις.

Η πολιτική ορθότητα είναι άλλη μια καραμέλα από τις πολλές που αναμασά η κοινωνία μας κατά καιρούς. Αν είσαι πιστός της πολιτικής ορθότητας τότε αυτοκαταργείσαι και ως καλλιτέχνης αφού γίνεσαι άχρωμος, άοσμος και άγευστος. Ας μην ξεχνάμε ότι αυτά που μας διατυμπανίζουν ως «πολιτική ορθότητα» σε λίγο θα γίνουν στερεότυπα και θα τα αποκαθηλώσουμε. 

23)Ανάφερε μου μερικά αγαπημένα βιβλία

«Ηλίθιος» του Ντοστογιέφσκι, «Φάουστ» του Γκαίτε, «Βαμμένα κόκκινα μαλλιά» του Κώστα Μουρσελά και «Τρίτο στεφάνι» του Κώστα Ταχτσή. 

24) Ακούς μουσική και αν τι είδους;

Λατρεύω τη μουσική. Αγαπημένο είδος είναι η Jazzτου μεσοπολέμου και η ελληνική μουσική της ίδιας περιόδου. 

25) Βλέπεις ταινίες; Ποιες θα χαρακτήριζες ως αγαπημένες σου;

Λατρεύω τις ταινίες του Γούντι Άλεν και του Εμίρ Κουστουρίτσα. 

26) Ο αστυνόμος Σεβαστιανός έχει μέλλον;

Νομίζω, πως ναι. Αν και βρίσκεται κοντά στη συνταξιοδότησή του, εντούτοις έχει ακόμα κάποιες υποθέσεις να λύσει…

27) Υπάρχει κάτι έτοιμο για να βγει στο άμεσο μέλλον;

Έχω έτοιμες κάποιες ιστορίες κι ελπίζω σύντομα να τις δω δημοσιευμένες. 

 

Βιογραφικό: 

Ο Τειρεσίας Λυγερός πρωτοείδε το φως κάπου στην Ανατολική Μεσόγειο. Τα τελευταία  χρόνια τα περνάει στο Αιγαίο. Δεν έμαθε να επικοινωνεί με τους ανθρώπους και  αρέσκεται στη συντροφιά των αστικών, τετράποδων αιλουροειδών. Έμαθε να περνάει τη ζωή του σε σκονισμένα γραφεία ανάμεσα σε βιβλία και χειρόγραφες σημειώσεις. Δεν ξέρει ποιο είναι το νόημα της ζωής και αρκείται στο να κοιτάζει το απέραντο, θαλασσινό τοπίο και να ακούει τα γουργουρίσματα των γάτων που κρύβονται στα βράχια. 

Διατηρεί, τη σελίδα Τειρεσίας Λυγερός- Δωρεάν Αστυνομική Λογοτεχνία στο Facebook.

Το 2017, εκδόθηκε το πρώτο του αστυνομικό μυθιστόρημα «Η μαύρη κάντιλακ», από τις εκδόσεις Ηριδανός και το 2021 εκδόθηκε το αστυνομικό του μυθιστόρημα «Τα ίχνη του αίματος» από τις εκδόσεις Λιβάνη.

Το 2017 και το 2022, το θεατρικό του έργο «Το ημερολόγιο ενός αποτυχημένου Συγγραφέα» ανέβηκε στο θέατρο Επί Κολωνώ στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Off- Off Athens καθώς και στο Θέατρο Δρόμος αντίστοιχα.