Ο Σβετλίν Βασίλεβ συνομιλεί με τον Κωνσταντίνο Μανίκα με αφορμή την ανάληψη του σεμιναρίου του ΙΑΝΟΥ για την εικονογράφηση.
Γιατί αποφασίσατε να αναλάβετε το σεμινάριο του ΙΑΝΟΥ για την εικονογράφηση;
Μια που απέχουμε αρκετά χρόνια από εκείνη τη στιγμή θα κάνω μια προσπάθεια να «θυμηθώ». Οι λόγοι φαντάζομαι πως ήταν πολλοί και θα προσπαθήσω να αναφέρω μερικούς. Για αρχή θα έλεγα πως, φτάνοντας μιας συγκεκριμένης ηλικίας ήθελα να μοιραστώ με ανθρώπους εμπειρίες από την ζωή μου σαν εικονογράφος, θα ήταν πιθανό, κάποιος να τις έβρισκε χρήσιμες και να μάθαινε από αυτές. Επίσης, πάντα ένιωθα ευχάριστα όταν βρίσκομαι ανάμεσα σε ομότεχνους, με ελκύει η κάθε ευκαιρία να είμαι στην παρέα ατόμων με παρόμοια ενδιαφέροντα και να μιλώ μαζί τους «κοινή γλώσσα». Πιθανότερη αιτία θα ήταν κι η πρόκληση να δω πως είναι από την άλλη πλευρά της έδρας, ή και πάλι, ένα «Γιατί όχι;» χωρίς πολλές-πολλές αναλύσεις.
Οι συμμετέχοντες, τι να περιμένουν να αποκομίσουν από το σεμινάριο;
Το σεμινάριο είναι μια πολύ σύντομη μορφή εκμάθησης. Ολοκληρώνεται μετά από δέκα μόλις συναντήσεις, σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα κι αυτό φέρει την βασική διαφορά του από άλλους τρόπους διδασκαλίας. Ο γρήγορος ρυθμός του, όπως και το διαφορετικό επίπεδο προετοιμασίας των παραβρισκόμενων, προσδιορίζει διαφορετικό περιεχόμενο ματαιώνοντας τους κοινούς στόχους. Εννοώ, πως κατά την διάρκεια ενός ή περισσότερων ετών σε μια αντίστοιχη σχολή, τα τμήματα καλούνται να ολοκληρώσουν εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το οποίο υποδηλώνει την απόκτηση κάποιων κοινών γνώσεων και ικανοτήτων. Η συντομία του σεμιναρίου αδυνατεί να καταφέρει κάτι τέτοιο, παραμένει όμως ιδανική για άλλους λόγους. Δηλαδή. Στην περίπτωση ενός αρχάριου, τον βοηθά να μάθει τι είναι απαραίτητο για να κάνει κανείς εικονογράφηση, ποιες ικανότητες χρειάζονται, ακόμη και το πιο απλό, αν θα του αρέσει αυτό το επάγγελμα. Σε ανθρώπους που βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια κατάρτισης – συμπλήρωση τυχών κενών στα τεχνικά ζητήματα και μια καλλιτεχνική ανάμειξη ιδεών μαζί μου.
Ο στόχος μου ως καθηγητής ωστόσο, είναι να προσεγγίσω προσωπικά των καθένα από τους συμμετέχοντες, να τον βοηθήσω να καταλάβει που βρίσκεται σύμφωνα με τους στόχους του, ποια είναι τα δυνατά του σημεία και τι άλλο θα πρέπει να καλλιεργήσει.
Πόσο διάστημα θα διαρκέσει και ποιες θα είναι οι υποχρεώσεις τους;
Όπως ανάφερα, το σεμινάριο αποτελείται από δέκα εβδομαδιαίες συναντήσεις, κάθε μια από αυτές – ζωντανά μέσο της ψηφιακής πλατφόρμας ZOOM. Όσο για υποχρεώσεις, οι συμμετέχοντες καλούνται να κάνουν το πιο απλό – τις ασκήσεις τους. Παρατήρηση μου είναι, πως όσο περισσότερο δουλεύουν τόσο καλύτερα αποτελέσματα έχουν, πράγμα μάλλον λογικό. Αυτό που θα ήταν αρκετά χρήσιμο ωστόσο, κι αυτό αφορά τα άτομα με περισσότερη εμπειρία, είναι να προαποφασίσουν το «τί θέλουν από το σεμινάριο;». Για όσους ασχολούνται με τα καλλιτεχνικά είναι πλέων κατανοητό πως η διάρκεια των μαθημάτων είναι αρκετά περιορισμένη, σαν συνέπεια αυτού δεν μπορούν να απαντηθούν άπειρα ερωτήματα. Προτιμότερο θα είναι να επιλέξουν κάποιους εφικτούς στόχους και να εστιάσουν σε αυτούς.
Πόσο εξαρτάται από τη γνώση των τεχνικών η καλλιτεχνική δημιουργία ή είναι κάτι πηγαίο που δεν μπαίνει σε “κουτάκια”;
Όπως μουσικός γνωρίζει το όργανο στο οποίο παίζει, ο συνθέτης τις νότες για να καταγράφει μουσική, ο συγγραφέας τα γράμματα, ο ηθοποιός την πρόζα, και λοιπά, και λοιπά, έτσι κάθε καλλιτέχνης οφείλει να γνωρίζει τουλάχιστον τα βασικά απ’ αυτά που αφορούν την τέχνη του. Υπάρχει μια αιώνια ερώτηση αν η μάθηση «σκοτώνει» την τέχνη, με απόψεις τόσο διαφορετικές που ταλαντεύουν την τέχνη σαν εκκρεμές από τον απόλυτα εκπαιδευμένο κλασικισμό, στην «αμάθεια» του ναΐφ, με ποικίλα αποτελέσματα. Η άποψη μου είναι πως, αν η μάθηση μπορέσει να «σκοτώσει» την τέχνη κάπου, τότε μάλλον η τέχνη αυτή δεν θα είχε «καλές ρίζες». Οπότε, διδάσκω ότι είναι απαραίτητο για να γίνει μια εικονογράφηση σωστά, κι αν αυτό εξελιχτεί σε τέχνη ευθύνεται ο δημιουργός της.
Πώς προκύπτει η έμπνευση για τη δημιουργία ενός εξωφύλλου βιβλίου και η επιλογή μιας συγκεκριμένης εικαστικής προσέγγισης;
«Πως προκύπτει η έμπνευση;” αυτό πιθανότατα είναι το δύσκολο ερώτημα πάνω στο θέμα. Η απάντηση είναι: όπως γεννιέται κάθε καλή ιδέα. Αναπάντεχα, ακανόνιστα, καμιά φορά κι ανέλπιστα, κι όμως συμβαίνει! Πιθανόν είναι είδος θαύματος, για αυτό μάλλον, θα παραμείνει μυστήριο για μένα. Η προσέγγιση, ωστόσο, θα έλεγα πως είναι θέμα περισσότερο των καλλιτεχνικών ανησυχιών, εμπειριών και «πιστεύω» του δημιουργού.
Τι θα συμβουλεύατε ένα νέο παιδί που θέλει να ασχοληθεί με την εικονογράφηση; Ποια βήματα θα πρέπει να ακολουθήσει;
Έχω την εντύπωση πως, ενώ η εικονογράφηση αρέσει στα παιδιά, δεν είναι κάτι που βάζουν στους άμεσους στόχους τους. Στρέφουν την προσοχή τους περισσότερο στην ζωγραφική για να νιώθουν σαν «αληθινούς» ζωγράφους, ή στην κοντύτερη στην εικονογράφηση τέχνη, αυτή του comic. Όπως κι να έχει η συμβουλή μου είναι μια – ζωγραφίστε! Ζωγραφίστε και καλλιεργήστε την φαντασία σας! Οτιδήποτε άλλο χρειάζεται, μπορείτε να το μάθετε αργότερα.
Τι να περιμένουμε καλλιτεχνικά από εσάς, το επόμενο διάστημα;
Δουλεύω πάνω σε μερικά σχέδια που ελπίζω να βρουν τον δρόμο τους. Ένα από αυτά είναι πιθανό να εμφανιστεί και εδώ στην Ελλάδα, στην οποία δεν είχα την τύχη να δημοσιεύσω τα τελευταία χρόνια.
* Βιογραφικό
Ο Σβετλίν Βασίλεβ γεννήθηκε το 1971 στο Ρούσε της Βουλγαρίας και από το 1997 ζει και εργάζεται στην Ελλάδα. Σπούδασε στη Μέση Σχολή Καλών Τεχνών «Τσ. Λαβρένοφ» στο Πλόβντιβ (Φιλιππούπολη) – Βουλγαρία και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών «Ν. Πάβλοβιτς» στη Σόφια με ειδικότητα στη ζωγραφική.
Έχει εικονογραφήσει τα εξής βιβλία: Το σημάδι των τεσσάρων, Ο επιθεωρητής έρχεται, Αντιγόνη, Οιδίποδας τύραννος, Πίτερ Παν, Ελληνική μυθολογία, τρεις τόμοι, Ο Νίκος και ο λύκος, Οι περιπέτειες του Βαρόνου Μινχάουζεν, Η μετακόμιση, Μόμπι Ντικ, Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Δον Κιχώτης, Ένας τάρανδος μελένιος, Ταξίδι στο φεγγάρι, Βατραχοποντικοπόλεμος, Ράκης ο σαλιγκαράκης, Ο Πατούχας, Ο Πανταρώτας, και μαζί με την Άντα: Διγενής Ακρίτας, Η Τοσοδούλα, Το λαγούμι, Ο κουτσοφλέβαρος, Το μόνο ταξίδι της ζωής του, Ο Τρομάρας.
Δον Κιχώτης: Ισπανία (550.000 αντίτυπα), Ν. Αμερική, Γαλλία, Κορέα.
Οι περιπέτειες του Βαρόνου Μινχάουζεν: ΗΠΑ, Ν. Αμερική (ισπανική γλώσσα).
Μόμπι Ντικ: Κορέα.
Τοσοδούλα: Κορέα, Ταϊβάν.
Το 2004 τιμήθηκε με το Ειδικό Κρατικό Βραβείο Εικονογράφησης για το βιβλίο Δον Κιχώτης και το 2010 με το ΕΒΓΕ και το Χρυσό ΕΒΓΕ εικονογράφησης για το βιβλίο Πίτερ Παν.
Ατομικές εκθέσεις (εικονογράφηση): 2007 «Σχολή Κωστέας-Γείτονας»: Ελληνική μυθολογία, 2.
2006 Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης: Δον Κιχώτης.
2005 Παλαιά Ηλεκτρική – Βόλος: Δον Κιχώτης∙ Θέατρο «Χυτήριο» – Αθήνα: Δον Κιχώτης∙Σχολή «Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου»: Δον Κιχώτης∙ Κολλέγιο Αθηνών (Λάτσιο): Δον Κιχώτης∙ «Σχολή Μωραΐτη»: Δον Κιχώτης.
Ομαδικές εκθέσεις (εικονογράφηση):
Blue Book Group Exhibition 2009-2010 (Ιράν, Ιαπωνία, Ισπανία, Αργεντινή).
12.9.2004-2.10.2005 “Le immagini della fantasia”, Sarmede, Merate, Roma,Monza,Verona, Trevizo, Siena, Lugano (Ιταλία).
2004 ΕΚΕΒΙ «Ξυπόλητες εικόνες» στην έκθεση βιβλίου στην Μπολόνια, Αθήνα.
2004 ΕΚΕΒΙ «Ξυπόλητες εικόνες», Πάτρα.
2003 Αίθουσα «Millennium»: Τα Ελληνικά.
2003 XIX Biennial of illustrations Bratislava (Σλοβακία).
