Γράφει ο Νίκος Ναούμης, Πολιτικός Επιστήμονας, Συγγραφέας
Συνεχίζοντας το ταξίδι στην ιστορία και τη γνωριμία μας με τους ευεργέτες του έθνους βλάχικης καταγωγής, στις γραμμές που ακολουθούν θα γνωρίσουμε τον Μιχαήλ Τοσίτσα από την Ήπειρο.
Ο Μιχαήλ Τοσίτσας, γεννήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 1787 στο Μέτσοβο. Τα πρώτα βασικά γράμματα τα έμαθε στον τόπο καταγωγής του και σε ηλικία 10 χρονών συνεχίζει τις σπουδές του στη Θεσσαλονίκη, όπου μαθαίνει παράλληλα τη τέχνη της γουναρικής στη βιοτεχνία γουναρικών, που διατηρεί εκεί ο πατέρας του Αναστάσιος. Σε ηλικία μόλις 20 ετών , μαζί με τα άλλα του αδέρφια Νικόλαο, Κωνσταντίνο και Θεόδωρο αναλαμβάνουν την επιχείρηση του πατέρα τους και επεκτείνονται εμπορικά προς την Αίγυπτο , την Ρωσία και την Ιταλία.
Επέλεξε ως βάση του την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου και καταφέρνει να φτάσει στην κορυφή, δημιουργώντας τεράστια περιουσία και καταξιώνεται κοινωνικά.
Αποκτά τεράστιες καλλιεργήσιμες εκτάσεις από βαμβάκι και τίθεται γενικός επίτροπος και διαχειριστής της γης του Τούρκου ηγεμόνα Μεχμέτ Αλή, του οποίου κερδίζει τη συμπάθεια και εύνοιά. Παράλληλα, υπήρξει και ο πρώτος πρόξενος του νεοσύστατου ελληνικού κράτους στην Αλεξάνδρεια.
Οι δωρεές του Τοσίτσα ήταν τεράστιες και διαδέχονταν η μία την άλλη. Στην Αλεξάνδρεια όπου ζει, προσφέρει οικόπεδο και ανεγείρει τον μεγαλοπρεπή Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Δημιουργεί Παρθεναγωγείο, Ελληνικό και Αλληλοδιδακτικό Σχολείο , διαθέτει χρήματα για τις ανάγκες σε νεκροταφείο της εκεί ομογένειας , ιδρύει την Τοσιτσιαία Δημοτική Σχολή Αλεξανδρείας στο κτίριο της οποίας στεγάζεται σήμερα το ομώνυμο Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο και ανακαινίζει το Νοσοκομείο, που είχε οικοδομηθεί προηγουμένως με δωρεά του αδελφού του Θεοδώρου.
Κατά την διάρκεια της Επανάστασης και με την βοήθεια της γυναίκας του ενισχύει τον απελευθερωτικό αγώνα με διάφορους τρόπους.
Διαθέτει χρήματα για την εξαγορά Ελλήνων σκλάβων αιχμαλώτων της Πελοποννήσου, μετά την επιδρομή του Ιμπραήμ και αρκετούς από αυτούς τους στέλνει για σπουδές σε ευρωπαϊκές χώρες, φροντίζοντας παράλληλα για την μετέπειτα αποκατάστασή τους.
Αφιερώνει σημαντικά ποσά για αγαθοεργούς και πολιτισμικούς σκοπούς στο Μέτσοβο, ενώ όσον αφορά την μητέρα Ελλάδα δαπανά τεράστια ποσά σε έργα εξωραϊσμού οδών και πλατειών των Αθηνών και χρηματοδοτεί εξίσου πλουσιοπάροχα το φτωχοκομείο Αθηνών , το Αρσάκειο Οικοτροφείο , το Οφθαλμιατρείο , διάφορα Νοσοκομεία , το Ελληνικό Σχολείο της Θεσσαλονίκης κι άλλα.
Από τις πιο σημαντικές ευεργεσίες του αποτελεί η διάθεση του ποσού των εκατό χιλιάδων (100.000) γαλλικών φράγκων από την περιουσία του για το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, επηρεαζόμενος και από τον απροσδόκητο θάνατο του αγαπημένου του ανιψιού Νικολάου Στουρνάρα , ο οποίος είχε αφήσει την περιουσία του στο ίδιο Ίδρυμα και ο οποίος υπήρξε για πολλά χρόνια ο στενότερος συνεργάτης του και ήταν το παιδί που δεν κατάφερε ποτέ να κάνει μαζί με την αγαπημένη του σύζυγο Ελένη.
Αξιοσημείωτη ήταν επίσης η δράση και η προσφορά της συζύγου του Ελένης Τοσίτσα , η οποία με την σειρά της αφιέρωσε αρκετά χρηματικά ποσά στο Αμαλίειο Ορφανοτροφείο , στην Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία για την ανέγερση Αλληλοδιδακτικού Σχολείου και στον καταρτισμό Πανεπιστημιακής Εθνοφυλακής. Μερίμνησε και διέθεσε επίσης οικόπεδα για την ανέγερση κτιρίων του Πολυτεχνείου και του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.
Ο πατέρας του ελληνισμού της Αιγύπτου, άφησε την τελευταία του πνοή στην Αθήνα τις 4 Νοεμβρίου 1856.
