Συνέντευξη του ΜΙΧΑΛΗ Κ. ΓΡΙΒΕΑ στο CulturePoint για το μυθιστόρημά του «Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΤΗΣ ΑΤΛΑΝΤΙΔΑΣ» εκδόσεων «Αγγελάκη», σελίδες 442, Φεβ. 2024.
Οι δύο τόσο διαφορετικοί πρωταγωνιστές εκπροσωπούν κάτι; Μια ιδέα; Μια κουλτούρα ή κάτι άλλο;
Αγαπητέ μου ομότεχνε Κωνσταντίνε Μανίκα, όπως γνωρίζεις και από τα δικά σου έργα, οι μυθιστορηματικοί ήρωες συνήθως ενσωματώνουν κάποια πρότυπα. Όμως σε μια σύγχρονη λογοτεχνία δεν μπορεί να είναι μονομερείς αλλά αντιφατικοί, ανθρώπινοι! Στην «Προφητεία της Ατλαντίδας» ο Έλληνας ιστορικός θέλει να εκπροσωπεί την αρχαιοελληνική και ευρωπαϊκή κουλτούρα, τον πολιτισμό, τη φιλοσοφία. Η Αμερικανίδα πεζοναύτης, έστω και άθελά της, εκφράζει την άξεστη βορειοαμερικάνικη βιαιότητα και την υπεροψία έναντι των άλλων. Είναι όμως οι δυο κόσμοι τους πραγματικά αντιθετικοί; Ή μήπως μέσα από τις αντιφάσεις και τις συνθετότητές τους θα αποδείξουν τον 1ο νόμο της διαλεκτικής δηλαδή την «ενότητα και πάλη των αντιθέτων»;… Ή ακόμα «χειρότερα» η δραματική σύζευξή τους θα επιβεβαιώσει και τον 3ο νόμο της διαλεκτικής ήτοι την «άρνηση της άρνησης»…
Θέλετε να περάσετε κάποιο μήνυμα στους αναγνώστες;
Μακριά από μένα ο διδακτισμός! Γράφω ελεύθερα και όχι για να καθοδηγήσω τους αναγνώστες. Σέβομαι την ελευθερία της γνώμης τους τουλάχιστον όσο και τη δική μου. Βεβαίως μέσα από τη συγγραφή εκφράζω τους φανερούς και κρυφούς πόθους της ψυχής μου. Και – αλήθεια – πόση χαρά θα μου έδινε αν αυτοί ταυτίζονταν με εκείνους των αναγνωστών μου! Με αυτή την έννοια της αλληλεπίδρασης η «Προφητεία της Ατλαντίδας» θα ήταν ευλογία αν ξεσηκώσει στους αναγνώστες της αισθήματα και ιδέες αντίστασης στη βία, τη βαρβαρότητα, τον πόλεμο και τον επεκτατισμό των απανταχού ισχυρών.
Ο Πλάτωνας και η πλατωνική ιδέα παίζουν καταλυτικό ρόλο στην πλοκή. Μιλήστε μας λίγο για αυτό.
Ευχαριστώ για την διαπίστωσή σας ότι οι ιδέες και η ίδια η ζωή του Πλάτωνα παίζουν καταλυτικό ρόλο σε τούτο το μυθιστόρημα. Φυσικά και το κάνουν γιατί αλλιώς ο τίτλος – περί Ατλαντίδας – θα ήταν παραπλανητικός… Η επιρροή τους στο λογοτεχνικό μου έργο πατάει σε δυο πυλώνες. Πρώτον σε μια επίμαχη – την πλέον σημαντική κατά τη γνώμη μου – φράση στην αφήγησή του Πλάτωνα προς τον Τίμαιο για την Ατλαντίδα. Δεύτερον στην θεμελιώδη αντίληψη του μεγάλου αρχαίου φιλοσόφου ότι «οι ιδέες υπερίπτανται». Όμως η λογοτεχνία δεν είναι μάθημα, επιστήμη ή πραγματεία… Στο βιβλίο μου οι εμπνεύσεις και επιρροές του διαστέλλονται στο χρόνο του σήμερα και του αύριο. Εμπλουτίζονται και αποκτούν περισσότερες διαστάσεις αξιοποιώντας τους βαθμούς ελευθερίας που δίνει η φαντασία και η τέχνη.
Σε ποιους απευθύνεται το βιβλίο;
Δεν γράφω λογοτεχνία «κατά παραγγελία» σκεπτόμενος δηλαδή εκ των προτέρων τις επιθυμίες ή τις καταλληλότητες κάποιου αναγνωστικού target group. Γράφω αυτά που έχω μέσα μου, τις ιδέες, τα συναισθήματα, τις γνώσεις, τις φαντασίες μου. Βεβαίως όταν δημοσιεύει κανείς τα γραπτά του αυτομάτως τα καθιστά κοινά, κτήμα και ιδιοκτησία όποιων τα διαβάσουν. Με τούτη την έννοια μοιράζεται αυτά που έβγαλε από μέσα του με εκείνα που αυτά προκάλεσαν στους άλλους. Όσο πετυχημένο όμως και να είναι ένα λογοτεχνικό έργο ποτέ δεν μπορεί να αρέσει σε ολόκληρο το αναγνωστικό κοινό. Άλλοι/λες μπορεί να το αγαπήσουν, κάποιοι λιγότεροι ίσως και να το λατρέψουν, άλλοι πάλι να το θεωρήσουν μια συνήθη μετριότητα και κάποιοι άλλοι να το απορρίψουν έως ακόμα και να το μισήσουν… Ένα μυθιστόρημα λοιπόν αποκτά τελικά ταυτότητα κοινού εξ αντικειμένου. Όχι εκ των προτέρων (την ώρα που το δημιουργεί ο συγγραφέας) αλλά εκ των υστέρων (αφού έχει διαβαστεί από το άγνωστο κοινό). Η «Προφητεία της Ατλαντίδας» ευελπιστώ να κερδίσει το νου και τις καρδιές της μεγάλης πλειοψηφίας των συνανθρώπων χωρίς διαχωρισμούς. Το τι τελικά θα καταφέρει δεν θα το κρίνω εγώ αλλά οι ίδιοι οι αναγνώστες/τριες!
Ποιο είναι το βιβλίο που ”επιστρέφετε ”κάθε φορά που θέλετε να βοηθηθείτε για κάτι;
Οπωσδήποτε υπάρχουν λογοτεχνικά βιβλία που διάβασα περισσότερες από μία φορά. Όμως αυτό συνέβη σπάνια. Το είδος που κέρδισε, σε βάθος χρόνου, την επιστροφή μου στις σελίδες του πολλαπλές φορές είναι η φιλοσοφία. Θα σας αναφέρω τα δυο κορυφαία βιβλία που ανασύρονται αμέσως στη μνήμη μου. Το «Τάδε έφη Ζαρατούστρα» του Νίτσε και το «Για τον Μακιαβέλλι» του Γκράμσι.
Μπορείτε να διαβάσετε μέσα από το διαδίκτυο;
Σαν αναγνώστης το τρίξιμο, η μυρωδιά, το χάδι του χαρτιού στο τυπωμένο βιβλίο συνεχίζει να κερδίζει την καρδιά μου. Σαν συγγραφέας όμως αναγνωρίζω την γρήγορη και πλούσια πρόσβαση στην έρευνα και συλλογή πληροφοριών που μας παρέχει το άυλο διαδίκτυο. Κάτι που πριν λίγες δεκαετίες απαιτούσε επισκέψεις σε κατάλληλες βιβλιοθήκες, πολύ κόπο και χρόνο. Αρκεί βέβαια την εκρηκτική ευκολία που μας παρέχει το internet να έχει κανείς το background και την ικανότητα να το αξιολογήσει, να το φιλτράρει και να το ενσωματώσει – μακριά από αντιγραφές και παπαγαλίες – στο λογοτεχνικό του έργο.
