Κωνσταντίνος Μανίκας: Το πρώτο που έχω κατά νου, είναι το τι θέλει να πει κάθε βιβλίο μου

Ο συγγραφέας Κωνσταντίνος Μανίκας “Αντικριστά” με την Ιωάννα Κανελλοπούλου και τις ερωτήσεις της.

Ποιος/α είναι ο/η όνομα και από που μας έρχεσαι;

Κωνσταντίνος Μανίκας, με καταγωγή από τα Τρίκαλα, αμετανόητος κάτοικος και λάτρης της Αθήνας.

Πότε άρχισε να κυλά στις φλέβες σου το καλλιτεχνικό μικρόβιο;

Δεν μπορώ να το προσδιορίσω χρονικά. Νομίζω, ότι ειδικά το συγγραφικό κομμάτι υπήρχε πάντα μέσα μου. Άλλωστε οι πρώτες συγγραφικές προσπάθειες άριχσαν πριν πολλά, πολλά χρόνια, άλλο αν έμειναν ανολοκλήρωτες λόγω συγκυριών. Μάλλον περίμενε μια πολύ ιδιαίτερη συγκυρία, πριν μερικά χρόνια, για να ενεργοποιηθεί πλήρως.

Το μονοπάτι της συγγραφής είναι εύκολη υπόθεση, ή χρειάζεται κόπο;

Εύκολη υπόθεση δεν είναι τίποτα στη ζωή. Ειδικά η συγγραφή, που αποτελεί μια μορφή δημόσιας έκθεσης σκέψεων. Απαιτεί σκληρή δουλειά, οργάνωση, υπομονή κι επιμονή, μελέτη.

Πόσο καιρό σου παίρνει να ολοκληρώσεις ένα έργο σου και από πού αντλεί έμπνευση η πένα σου;

Δεν είμαι συγγραφέας “πλήρους απασχόλησης”. Γράφω σε άτακτα διαστήματα κι όταν βρίσκω τον ελεύθερο χρόνο. Άρα ένα βιβλίο για να θεωρηθεί έτοιμο για έκδοση μπορεί να μου πάρει κι ένα χρόνο.

Πως ένιωσες όταν κυκλοφόρησε το 1ο σου βιβλίο και πως ήταν το στάδιο της αναμονής πριν την έκδοση;

Είναι ένα όνειρο που γίνεται πραγματικότητα κι αυτό από μόνο του γεννά συναισθήματα ικανοποίησης και πληρότητας. Έως ότου εκδοθεί, υπήρχε το άγχος να είναι το εκδοτικό αποτέλεσμα στο ύψος της ποιότητας που επιθυμείς και φυσικά είναι μια περίοδος που σε κατακλύζουν σκέψεις για το τι θα ακολουθήσει την έκδοση και πόση ανταπόκριση θα υπάρχει από το αναγνωστικό κοινό. Κυρίως αν λογοτεχικά θα σταθείς, τουλάχιστον, σε ένα αξιοπρεπές επίπεδο.

Τί είναι αυτό που επιλέγεις πρώτα, την πλοκή, τον τίτλο, ή τους ήρωες του βιβλίου πριν αρχίσεις να γράφεις;

Ο τίτλος είναι κάτι που μπορεί να αλλάξει στην πορεία. Η πλοκή και οι ήρωες, από ένα σημείο και μετά, αποκτούν δική τους υπόσταση και σε πάνε αρκετά πέρα από την αρχική σύλληψη. Νομίζω ότι το πρώτο που έχω κατά νου, είναι το τι θέλει να πει κάθε βιβλίο μου, ποιο θέμα θέλει να αγγίξει και τι τροφή για σκέψη να αφήσει στους αναγνώστες.

Μίλησε μας για το βιβλίο σου.

Το Τρίτο Λάθος από τις εκδόσεις Ιωλκός, είναι ένα μυθιστόρημα για τις συνέπειες τις κρίσης και τον αυτοκτονικό ιδεασμό που εντάθηκε αυτή την περίοδο. Αν ήθελα να δώσω παραπάνω στοιχεία θα παρέθετα το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Σ’ ένα διαμέρισμα στον τρίτο όροφο μιας αθηναϊκής πολυκατοικίας, τρεις ένοικοι αφήνουν το αποτύπωμά τους στα χρόνια της κρίσης.

Η Ήβη κυνηγώντας το όνειρο, μακριά από την επαρχιακή πόλη της, καταλήγει δέσμια των διαθέσεων ενός σκοτεινού ανθρώπου.

Ο Θοδωρής, στο απόγειο της κοινωνικής καταξίωσης, βρίσκεται ποδοπατημένος από το τσουνάμι των οικονομικών εξελίξεων.

Η Θάλεια, προδομένη από τον πρώτο και μοναδικό έρωτά της, επιλέγει να κρυφτεί μες στα σκουπίδια των επιθυμιών της, μέχρι τα βαθιά γεράματα. Το τρίτο λάθος έρχεται να ενώσει τις μοίρες τους.

Η ψυχαναλυτική ματιά της Ειρήνης καθορίζει το μέλλον τους και η κοινωνιολογική οπτική ενός αγνώστου, γηραιού γείτονα, του Κλεόβουλου με το καλά κρυμμένο μυστικό, δικαιώνει το παρελθόν τους. Και το παρόν;

Ποιο είναι τελικά το τρίτο λάθος που στιγματίζει τις ζωές μας; Πώς μας παρασέρνει στη δίνη του και πώς αποφεύγουμε την καταδικαστική απόφασή του; Ένα μυθιστόρημα για τις σκιερές και τις φωτεινές ψυχές, για τη δύναμη της θέλησης και την αδυναμία της βούλησης.

Υπάρχει κάποιος χαρακτήρας μέσα στο βιβλίο που συνδέεται μαζί σου κατά κάποιον τρόπο;

Όλοι οι ήρωες έχουν κάτι από εμάς ακόμη κι αν γίνεται ασυνείδητα. Η Θάλεια, θα άξιζε να αναφερθεί γιατί η συγγραφή του βιβλίου ξεκίνησε μετά από μια συζήτηση με μια φίλη για το θάνατο μιας μοναχικής γυναίκας στην πολυκατοικία της που δεν αναζητήθηκε άμεσα από κανέναν. Κι η Θάλεια είναι ένας τέτοιος μοναχικός άνθρωπος που χάνεται χωρίς να το καταλάβει κανείς.

Το 1ο βιβλίο που διάβασες και σου έμεινε ως ανάμνηση, ή σε έβαλε σε σκέψεις ήταν… και σε ποια ηλικία;

20000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα, του Ιουλίου Βέρν. Δεν θυμάμαι ακριβώς την ηλικία. Γύρω στα δέκα πρέπει να ήταν, ίσως και λίγο πιο πριν.

Αγαπημένος/η συγγραφέας;

Νοστογιέφσκι

Αγαπημένο βιβλίο και γιατί;

Αν έπρεπε να διαλέξω ένα θα ήταν το Κόκκινο και το Μαύρο του Σταντάλ. Κατά τη γνώμη μου, το κορυφαίο μυθιστόρημα όλων των εποχών και η αρχή μιας πιο βαθύτερης κοινωνιολογικής προσέγγισης στη λογτεχνία.

Έχεις «ζηλέψει» κάποιο βιβλίο, υπήρχε δηλαδή στιγμή που είπες ‘αυτό ήθελα να το είχα γράψει εδώ’ ;

Όλη την κλασική λογοτεχνία την έχω ζηλέψει. Ποιος δεν θα ήθελε να έχει γράψει τη Δίκη του Κάφκα ή το Έγκλημα και Τιμωρία του Ντοστογιέφκι. Αν αναφέρεσαι σε σύγχρονα έργα, υπάρχουν αρκετά έργα, και Ελλήνων δημιουργών, που τα βρίσκω ολοκληρωμένες προσπάθειες και θα ήταν τιμή μου να τα είχα γράψει.

Θεωρείς ότι σαν χώρα υστερούμε σε κάποια σημεία όσον αφορά το σύνολο της διαδικασίας έκδοσης αλλά και διακίνησης πονημάτων σε σχέση με άλλες χώρες κι αν ναι τι είναι αυτό που λείπει;

Δεν έχω κάνει εκτεταμένη έρευνα στην παγκόσμια αγορά για να μπορώ να σιγουριά να επισημάνω τις ατέλειες μας. Να μην ξεχνάμε ότι αντιπροσωπεύουμε μια μικρή αγορά με υψηλό κόστος παραγωγής, άρα το να περιμένουμε προωθητικές ή άλλες κινήσεις ανάλογες των τεράστιων ξένων αγορών είναι μάλλον ουτοπικό.

Το ενδεχόμενο αυτοέκδοσης έχει περάσει ποτέ απ’ το μυαλό σου;

Γενικώς δεν αποκλείω τίποτα. Υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις και συνθήκες όλα είναι πιθανά. Αν και η αυτοέκδοση έχει ακόμη να λύσει αρκετά ζητήματα για να είναι πληρως λειτουργική.

Προτιμάς την έντυπη μορφή βιβλίου, την ψηφιακή ή και τα δύο;

Δεν νομιζω ότι η εμπειρία της ανάγνωσης ενός έντυπου που διεγείρει όλες τις αισθήσεις μπορεί ποτέ να ξεπεραστεί. Όμως η ψηφιακή μορφή προσφέρει μια ευκολία και χαμηλό κόστος, στοιχεία που δεν μπορούμε πλέον να τα παραβλέπουμε.

Συμβουλή στους συγγραφείς που κάνουν τα πρώτα τους βήματα;

Να γράφουν με την ψυχή τους και να μην προσπαθούν να αναπαράγουν ψευδεπίγραφα, εισαγώμενα ή μη, πρότυπα για να αποκτήσουν δήθεν αναγνωρισιμότητα.

Τι απαντάς σε όσους υποστηρίζουν ότι στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια υπάρχει αύξηση σε εκδόσεις βιβλίων, το θεωρείς καλό η κακό;

Ισχύει. Κάθε χρόνο εκδίδονται χιλιάδες τίτλοι και για μια χώρα με σχετικά περιορισμένο αναγνωστικό κοινό, αυτό είναι υπερβολικό. Το αν είναι καλό ή κακό, θα φανεί στην πράξη και στις αντοχές των εκδοτών και του κοινού.

Δικαίωμα στην συγγραφή έχουν όλοι;

Φυσικά. Ποιος δικαιούται να απαγορεύσει σε κάποιον να προσπαθήσει; Το τι θα καταγραφεί τελικά ως λογοτεχνία ή όχι, μόνο ο χρόνος θα το κρίνει.

Η ώρα της ανάκρισης… Αγαπημένος προορισμός, χρώμα ή χόμπι σου;

Απαντώ και στα τρία. Τρίκαλα, μπλε, σκάκι.

Σαν σύνολο στην κοινωνία μας σήμερα κατά την άποψη σου, τί είναι αυτό που πρέπει να αλλάξει;

Είναι ένα τεράατιο θέμα. Έχουμε περάσει ένα μακρύ διάαστημα αξιακού ξεπεσμού και η αναστήλωση των αξιών, απαιτεί πολύ χρόνο κι επικέντρωση στη σωστή παιδεία.

Το moto σου είναι;

Η φράση του Νίτσε: Αυτοί που έχουν ένα «γιατί» για να ζουν, μπορούν να αντέξουν σχεδόν οποιοδήποτε «πώς»

Τρεις λέξεις που σε χαρακτηρίζουν;

Οργανωτικός, επίμονος, αξιοπρεπής

Πόσο επηρέασε η κρίση ή η πανδημία τον χώρο του βιβλίου; (Αρνητικά η θετικά).

Το μόνο θετικό είναι ότι ίσως αξήθηκε κάπως η τάση προς την ανάγνωση βιβλίων, τον καιρό της καραντίνας. Κατά τα λοιπά, όταν περιορίζεται η δυνατότητα άμεσης επαφής και παρουσιάσεων, είναι σαν να ακρωτηριάζεται ένα απαραίτητο μέλος από το σώμα της λογοτεχνίας, γενικότερα.

Ποια η σχέση σου με τους αναγνώστες; Είσαι απ’ αυτούς που αλληλεπιδρούν καθημερινά, αφουγκράζεσαι το κοινό, θυμώνεις, στεναχωριέσαι, χαίρεσαι;

Προκαλώ και προσκαλώ τους αναγνώστες να μου στέλνουν τις σκέψεις τους, θετικές κι αρνητικές. Οποιαδήποτε γνώμη μπορεί να σου αποκαλύψει μια διαφορετική πλευρά των γραφόμενών σου κι αυτό είναι ένα πολύτιμο στοιχείο.

Θεωρείς πως ο κυβερνοχώρος βοηθάει στην προώθηση του συγγραφέα και του έργου του;

Ο ψηφιακός κόσμος μάς δίνει πολλά νέα εργαλεία που μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά με τα συμβατικά και να πολλαπλασιάσουν την προβολή των έργων μας. Διαθέτουν όμως και μια αμεσότητα που αν δεν την αξιποιήσεις με μέτρο κινδυνεύεις να καταντήσεις μαϊντανός έως και γραφική φιγούρα.