Ένας από τους σημαντικότερους λογοτέχνες των καιρών μας, ένας σύγχρονος φιλόσοφος, ο Γιάννης Καλπούζος *, μας έκανε την τιμή να απαντήσει σε 10 Ερωτήσεις των Κωνσταντίνου Μανίκα και Νίκου Ναούμη, για το CulturePoint.gr

1. Η έμπνευση ή η σκληρή δουλειά παίζει τον σημαντικότερο ρόλο για ένα επιτυχημένο μυθιστόρημα;

Εάν, όπως πιστεύω, η έμπνευση ταυτίζεται με το ταλέντο, τότε θα έλεγα πως το 60% ανήκει στο πρώτο και το 40% στο δεύτερο. Χωρίς βεβαίως να μπορεί το ένα συμπληρώσει το άλλο, εάν δηλαδή υπολείπεται το ταλέντο ή η σκληρή δουλειά.

2. Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;

Το ρόλο που είχε πάντα, αγωγή τη ψυχής, τέρψη, ταξίδι, αφορμή για κινητοποίηση του νου, ξάνοιγμα των οριζόντων μας, αποκόμιση γνώσεων, συνδημιουργία.

3. Με ποιον λογοτεχνικό χαρακτήρα ταυτίζεστε και ποιον αντιπαθείτε;

Από τους ήρωες των δικών μου βιβλίων είμαι κοντά σε πολλούς, όπως και το αντίθετο. Αφού πρέπει να επιλέξω έναν, ξεχωρίζω τον παππού Ισμαήλ από το “Ιμαρέτ” για τη λαϊκή του σοφία, τη νηφαλιότητα, τη στωικότητα και την περίσκεψη με την οποία αντιμετωπίζει όσα συμβαίνουν στον οικογενειακό του περίγυρο αλλά και στον κόσμο γενικότερα. Απεναντίας στέκομαι μακριά από τον Χαμζά Χαφίζ του “σέρρα” για την αγριότητα και το τυφλό μίσος που τον διακατέχουν.

4. Πώς θα περιγράφατε συνοπτικά την τελευταία σας δημιουργία;

Ένα ταξίδι στη διαχρονικότητα των εκφάνσεων της ψυχής, των νοοτροπιών και των συμπεριφορών, καθώς και της συνέχειας του Ελληνισμού μέσα από την καθημερινή ζωή του 8ου αιώνα στο Βυζάντιο.

5. Ποια θεωρείτε την πιο χαρακτηριστική φράση από τα βιβλία σας;

Πολύ δύσκολο να επιλέξω μία φράση. Ας παραθέσω τούτη: “Κοιτάς μπροστά όταν δε ξεχνάς από πού έρχεσαι”. Κι αυτό σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.

6. Αν για την καριέρα σας έπρεπε να απομακρυνθείτε σημαντικό διάστημα από την οικογένεια σας, θα το κάνατε;

Καταρχάς δεν αντιμετωπίζω τη γραφή ως καριέρα. Πέραν τούτου θεωρώ ότι η μεγαλύτερη ευθύνη που αναλαμβάνει κανείς στη ζωή του είναι τα παιδιά του. Και τα παιδιά σε θέλουν δίπλα τους μέχρι να βρουν τον δρόμο τους. Κατ’ επέκταση ποτέ και για κανέναν λόγο δε θα πρόδιδα αυτή τη θεμελιώδη αρχή μου.

7. Χρειάζεται περισσότερος ρομαντισμός ή ρεαλισμός στις ζωές μας;

Σ’ ένα από τα ποιήματά μου έγραψα: “Σε μια τόσο σύντομη ζωή οι συμβουλές είναι άχρηστες, βεβαιότητες, βιαιότητες”. Εκείνο που έχει σημασία κατά την άποψή μου είναι να κινείται κανείς με τον δοσομετρητή που του εξασφαλίζει αρμονία στην ψυχή του.

8. Αυτή τη χρονική στιγμή σας βρίσκουμε στο χωριό σας, στις Μελάτες Άρτας, όπου διαμένετε επί δυόμιση μήνες τώρα. Ασχοληθήκατε με κάτι άλλο πέρα από την έρευνα και τη γραφή;

Με πολλές αγροτικές και χειρονακτικές εργασίες. Έφτιαξα κήπο, φύτεψα πολλά λουλούδια και μερικά δέντρα, διαμόρφωσα τον εξωτερικό χώρο του πατρικού μου σπιτιού, μάζεψα, ξεφλούδισα, έλιασα και έσπασα πολλά καρύδια, συντήρησα κάμποσα σκεύη καθημερινής χρήσης τα οποία είχαν οι γονείς μου και διάφορα άλλα.

9. Πείτε μας ένα βιβλίο που διαβάσατε τελευταίως και σας άρεσε.

Διάβασα το μυθιστόρημα “Kairlov” της Πέμης Γκανά και εντυπωσιάστηκα από τους συγκλονιστικούς χαρακτήρες του, την ευφυέστατη δομή και πλοκή, την αριστοτεχνική αναπαράσταση της εποχής του 19ου αιώνα στη Λευκορωσία, στην Αγία Πετρούπολη και εν γένει στη Ρωσία – προϊόν και κοπιώδους έρευνας – την ατμόσφαιρα του κειμένου, την εξαιρετική γλώσσα και τη θεματολογία του.

10. Σε όλα τα βιβλία σας εμπεριέχεται το ερωτικό στοιχείο. Θα μας πείτε γιατί;

Θα σας απαντήσω με τις τελευταίες και συμπερασματικές φράσεις από την ποιητική μου συλλογή “Έρωτας νυν και αεί”, η οποία πλέον συμπεριλαμβάνεται στον τόμο “Ποίηση 2000-2017”. “Έρωτας η σταλαγματιά που η ζωή καράβι ανοίγεται και πάει. Έρωτας ο πρώτος άνθρωπος που βούτηξε κι ακόμα κολυμπά στο σπέρμα, στο γάλα και στο αίμα. Κι αυτόν τον πρώτο άνθρωπο, άλλη σπορά τον γέννησε. Και θέλει τούτη η σπορά, τον σπόρο της να ταξιδεύει, να σμίγει, να γεννά. Κι ας είναι άνθρωπος, ας είναι πέτρα, δέντρο, πουλί ή σύννεφο. Αρκεί να οργώνουν, να φυτεύουν ή μοναχά να παραστέκονται, να θέλγουν και να συδαυλίζουν τη φλόγα που σ’ ονομάζει ύπαρξη. Δύναμη απ’ τη δύναμη να βγαίνει. Και να σοδιάζει μες στ’ αμπάρια της των οργασμών το θέρισμα η γη, το ζύμωμα να μην της λείπει. Κι έδωσε μια ετούτη η σπορά, στου σύμπαντος τ’ αδράχτι, να στρέφεται, να γυρίζει και ό,τι μες στο στριφογύρισμα υπάρχει, γι’ αυτόν τον πρώτο σπόρο να δουλεύει.

Έρωτας νυν και αεί
Έρωτας
ξεγέλασμα και ομορφιά της φύσης
και πα σε τούτο το ξεγέλασμα, όλος ο κόσμος στέκει”.

*Ο Γιάννης Καλπούζος γεννήθηκε το 1960 στο χωριό Μελάτες της Άρτας και ζει μόνιμα από το 1983 στην Αθήνα. Στα ελληνικά γράμματα εμφανίζεται το 2000 με την ποιητική συλλογή “Το νερό των ονείρων” και το μυθιστόρημα “Μεθυσμένος δρόμος”. Ακολουθεί η συλλογή διηγημάτων “Μόνο να τους άγγιζα”, η οποία επανεκδόθηκε εμπλουτισμένη το 2017 με τον νέο τίτλο: “Κάποιοι δεν ξεχνούν ποτέ”, καθώς και οι ποιητικές του συλλογές: “Το παραμιλητό των σκοτεινών Θεών” και “Έρωτας νυν και αεί”. Με τη δεύτερη ήταν υποψήφιος στη βραχεία λίστα για το κρατικό βραβείο ποίησης, ενώ η παραλογή “Ο λύκος” που εμπεριέχεται στη συλλογή διηγημάτων βραβεύτηκε στον Διεθνή Διαγωνισμό Ποίησης και Διηγήματος “Γιώργος Σεφέρης” του πανεπιστημίου του Παλέρμο Ιταλίας. Όλες οι ποιητικές του συλλογές κυκλοφόρησαν μαζί με πενήντα ανέκδοτα ποιήματα σε έναν τόμο το 2107 με τίτλο “Ποίηση 2000-2017”.

Ευρύτερα γνωστός στο αναγνωστικό κοινό έγινε με το μυθιστόρημά του “Ιμαρέτ”, το οποίο τιμήθηκε με το Βραβείο Αναγνωστών του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Το “Ιμαρέτ” μεταφράστηκε στα πολωνικά, στα τουρκικά, στα αραβικά και στα αγγλικά. Το “Ιμαρέτ” κυκλοφορεί και σε εφηβικό μυθιστόρημα σε δύο τόμους (για παιδιά άνω των 10 ετών), με εικονογράφηση του σκηνογράφου Αντώνη Χαλκιά.

Επίσης, έχει γράψει τα μυθιστορήματα: “Σάος-Παντομίμα Φαντασμάτων”, “Άγιοι και δαίμονες-Εις ταν Πόλιν”, “Ουρανόπετρα-Όπου πατώ είναι δικός μου δρόμος”, “Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου”, “σέρρα-Η ψυχή του Πόντου”, το οποίο μεταφράστηκε στα αλβανικά και έχει τιμηθεί με το πρώτο βραβείο μυθιστορήματος Μικρασιατικού περιεχομένου για τα έτη 2016-2018, και “γινάτι-Ο σοφός της λίμνης”, το οποίο τιμήθηκε με το “Βραβείο Βιβλιοπωλείων Public 2019”. Το 2020 κυκλοφόρησε το τελευταίο του μυθιστόρημα “Εράν: Βυζαντινά αμαρτήματα”.

Ο Γιάννης Καλπούζος συμμετείχε σε συλλογικά έργα, διασκεύασε σε θεατρικό σενάριο το μυθιστόρημά του “σέρρα-Η ψυχή του Πόντου” και έχει γράψει τους στίχους 80 τραγουδιών, όπως τα: “Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου”, “Δέκα μάγισσες”, “Να ‘σουν θάλασσα”, “Γιατί πολύ σ’ αγάπησα” και άλλα.

Πλέον όλα τα βιβλία του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.