Το αρχείο του Αχιλλέα Παπαδιονυσίου περιέχει μια σειρά από εξαιρετικές συνεντεύξεις με σημαίνοντα και ιστορικά πρόσωπα από το χώρο του πολιτισμού. Μια από αυτές είναι κι η συνέντευξη που ακολουθεί με τον τραγουδοποιό Διονύση Σαββόπουλο.

Καταρχήν κύριε Σαββόπουλε θα θέλαμε να μας πείτε το ξεκίνημά σας στο τραγούδι, τις συνεργασίες σας, τους δίσκους που έχετε κυκλοφορήσει μέχρι τώρα κ.λ.π.

Γεννήθηκα το Δεκέμβρη του 1944 στη Θεσσαλονίκη. Εκεί τελείωσα το γυμνάσιο, έχω κάνει και ένα χρόνο νομικά στη Θεσσαλονίκη που τα παράτησα χάρη της τέχνης. Ήρθα στην Αθήνα το 1963, ο πρώτος μου δίσκος κυκλοφόρησε το 1965 ήταν ένας δίσκος μικρός και είχε μέσα τα τραγούδια ”Ήλιε-Ήλιε”, ”Αρχηγέ”, ”Μη μιλάς άλλο για αγάπη”, ”Μια θάλασσα μικρή”, ”Τα πουλιά της δυστυχίας”. Ο πρώτος μου μεγάλος δίσκος ήταν ”Το φορτηγό” και κυκλοφόρησε το Δεκέμβρη του 1966. Ακολούθησαν το 1969 το ”Περιβόλι του τρελού”, το 1970 ”Ο Μπάλλος”, το 1972 ”Το βρώμικο ψωμί”, το 1975 το ”Δέκα χρόνια κομμάτια”, το 1976 το ”Χάπι- έντ”, το 1977 μουσική για τους Αχαρνείς του Αριστοφάνη, το 1979 ”Η Ρεζέρβα”, το 1983 ”Τραπεζάκια έξω” και τον Δεκέμβρη του 1983 το τελευταίο ”20 χρόνια δρόμος”. Το διάστημα αυτό έχω τραγουδήσει σε πάρα πολλά μαγαζιά, θα ήταν κουραστικό να τα απαριθμήσω όλα τώρα, περιορίζομαι να πω ότι ο πρώτος χώρος που εμφανίστηκα Εδώ στην Αθήνα ήταν η Στοά του Κούνδουρου του Γιώργου, ένα μπαρ στο Κολωνάκι, χωρούσε με το ζόρι 100 ανθρώπους και ο τελευταίος χώρος που εμφανίστηκα ήταν το Ολυμπιακό στάδιο της Αθήνας, χωρέσανε 80.000 φίλοι.

Θα θέλαμε να μας μιλήσετε για τα μηνύματα που θέλετε να δώσετε μέσα από τα τραγούδια σας.

Είναι δύσκολη ερώτηση, δεν υπάρχει μες στα τραγούδια μου κάτι που μπορώ να το περιγράψω με λόγια. Μπορώ να πω ότι γράφω τα τραγούδια μου επειδή γνωρίζω καλά ορισμένα πράγματα και ορισμένα πρόσωπα, από αγάπη προς ορισμένα πρόσωπα γράφω τα τραγούδια μου, δεν συμπαθώ αντιθέτως άλλα τραγούδια που γράφονται για να που απλώς απόψεις, για να επηρεάσουν ή μάλλον για να εξυπηρετήσουν απλώς ιδεολογικές ανάγκες, τα βρίσκω άχαρα και βαρετά. Το τραγούδι δεν προωθείται με απόψεις, το τραγούδι προωθείται με την ίδια τη ζωή που την ίδια τη ζωή την εξυπηρετεί και την πραγματοποιεί ξεχωριστά το κάθε πρόσωπο, ο κάθε άνθρωπος, γιατί ο κάθε άνθρωπος είναι μια μοναδική και ανεπανάληπτη πραγματικότητα, πραγματοποιεί την ζωή ο κάθε άνθρωπος κατά τρόπο ξεχωριστό και ανεπανάληπτο επειδή το πιστεύω αυτό γράφω τραγούδια αν δεν τον πίστευα δεν θα μπορούσα να γράψω…

Θα θέλαμε να μας πείτε πως νιώθετε όταν ένα τραγούδι σας το τραγουδάει κάποιος άλλος τραγουδιστής;

Μολονότι θέλω και πάντα σκέφτομαι τα τραγούδια μου να τα πούνε άλλοι όταν καμιά φορά συμβαίνει να τα ακούσω από άλλους τραγουδιστές από τη μια μεριά χαίρομαι που μπήκαν στον κόπο και αισθάνομαι ευχαρίστηση αλλά από την άλλη μεριά υπάρχει κάτι μέσα μου που δεν με ικανοποιεί. Τραγουδιστής δεν είμαι, έχω χαλάσει με τα τραγούδια που γράφω και δύσκολα μπορώ να ευχαριστηθώ όταν τα ακούω από άλλους.. μολονότι υπάρχει κάτι μέσα σ’ αυτή την κατάσταση που με τιμά

Θα θέλαμε να μας πείτε τι σας εκφράζει περισσότερο η σύνθεση ενός τραγουδιού ή η ερμηνεία του;

Η σύνθεση γιατί αν δεν έγραφα τραγούδια δεν θα τραγουδούσα. Δεν είμαι τραγουδιστής, κυρίως αυτό που κάνω είναι να γράφω τραγούδια αλλά γράφοντάς τα, τα τραγούδια μου αρέσει να τα λεω και συνήθιζα έτσι να τα παρουσιάζω και στο κοινό. Νομίζω πάντως ότι είμαι συνθέτης και όχι τραγουδιστής.

Πολλοί συνθέτες και ο κόσμος λεει ότι υπάρχει μεγάλη κρίση στο ελληνικό τραγούδι και αυτό οφείλεται κυρίως στις εταιρείες δίσκων που θέλουν να προβάλλουν τους τραγουδιστές για να έχουν μεγαλύτερα οικονομικά οφέλη. Εσείς τι έχετε να πείτε πάνω σε αυτό;

Ακούστε η κρίση δεν είναι εκεί.. καταρχήν συμφωνώ με αυτό που λέτε, οι εταιρείες συνεργάζονται καλύτερα με τους τραγουδιστές, είναι φυσικό αυτό διότι η συνεργασία με τον τραγουδιστή είναι εύκολη, ο τραγουδιστής μπορεί να μπει μέσα στο στούντιο αφού έχει μάθει τα τραγούδια και να τα πει ενώ ο συνθέτης όταν δουλεύει ακόμα και χωρίς έμπνευση χρειάζεται αρκετό χρόνο για να γράψει τα τραγούδια. Επομένως τον συνθέτη πρέπει να τον περιμένουμε, ενώ ο τραγουδιστής προσφέρεται αμέσως, γι’ αυτό είναι ευκολότερη η συνεργασία με ένας τραγουδιστή, επί πλέον ο τραγουδιστής επειδή εμφανίζεται μπροστά στο κοινό προσφέρεται περισσότερο για να διαφημιστεί , εν τούτοις δεν οφείλεται εκεί η κρίση του τραγουδιού. Η κρίση του τραγουδιού είναι κάτι πολύ απλό, καλά τραγούδια εξακολουθούν να γράφονται όπως παλιά, αλλά είναι πολλά κακά τραγούδια λόγω της μαζικής παραγωγής. Έτσι φέτος είχαμε τα ίδια καλά τραγούδια που είχαμε και πέρσι και πριν 10 χρόνια είναι ακόμα περισσότερα τα κακά τραγούδια τα οποία βγαίνουν και ακούγονται στο ραδιόφωνο, στα μαγαζιά, στα κέντρα, παντού ακούμε και μια πληθώρα κακών τραγουδιών και έτσι το τοπίο γίνεται πάρα πολύ δύσμορφο και αυτή η παραγωγή δημιουργεί κρίση και μια δυσκολία του τι είναι καλό και τι είναι κακό…

Θέλετε να πείτε ότι παλιά βγαίνανε 10 τραγούδια και ήταν και τα 10 επιτυχίες σήμερα βγαίνουν 100 είναι τα 10 επιτυχίες, τα 90 αποτυχίες και έτσι δημιουργείται η κρίση.

Βεβαίως κάτι τέτοιο θέλω να πω

Ποιοι είναι οι λόγοι που δεν τραγουδάτε πλέον σε μπουάτ ή σε κέντρα παρά μόνο σε συναυλίες;

Όχι δεν αποκλείω καθόλου τις μπουάτ, έχω τραγουδήσει πολύ στις μπουάτ και τις αγαπώ, μολονότι έχουμε προβλήματα με την χωρητικότητα, πάντοτε είναι περισσότεροι αυτοί που θέλουν να μπουν από αυτούς που χωρούν. Παρ’ όλα αυτά δεν έχω βγάλει από το νου μου αν όχι τον χώρο της μπουάτ, τον χώρο του θεάτρου ή τέλος πάντων κάποιον κλειστό χ[χώρο. Απλώς επειδή πέρσι έτυχε να γιορτάσω τα 20 μου χρόνια στη δουλειά αυτή είχα την ευκαιρία και την διάθεση για έναν πανηγυρικό χαρακτήρα και γι’ αυτό πήρα σβάρνα τα γήπεδα…

Σκέφτεστε να δώσετε συναυλίες στην επαρχία για να μπορέσει να σας απολαύσει από κοντά το κοινό της επαρχίας;

Προς το παρόν όχι, εγώ δεν μπορώ να βγαίνω και να παίζω αν δεν έχω έτοιμη καινούργια δουλειά.. και για να έχω καινούργια δουλειά θα περάσει καιρός, τότε θα οργανώσω πάλι εμφανίσεις.

Ποια είναι η γνώμη σας για τα υψηλά μεροκάματα των τραγουδιστών;

Να σας πω, μολονότι εγώ απέφυγα πάντοτε τις δουλειές εκείνες που προσφέρουν υψηλό μεροκάματο , επειδή είναι κάτι που δεν μου ταιριάζει εμένα του ίδιου εν τούτοις καταλαβαίνω, δεν βλέπω με κακό μάτι άλλους συναδέλφους οι οποίοι πλουτίζουν, ειλικρινά δεν βλέπω τίποτα κακό σε αυτό. Όταν ένας τραγουδιστής εμφανίζεται σε ένα χώρο που εξ’ αιτίας του ο χώρος αυτός γεμίζει 500 άτομα ας πούμε και που το κάθε άτομο είναι τουλάχιστον 2000 δρχ και αυτό είναι είσπραξη 1.000.000 κάθε νύχτα τι το περίεργο να ζητήσει ο τραγουδιστής από τα λεφτά αυτά 100.000 ή και 200.000 δεν βρίσκω να υπάρχει κάτι κακό σε αυτό αλλά ξέρετε λιγάκι οι Έλληνες τα τελευταία χρόνια έχουμε γίνει λίγο μισαλλόδοξοι στο θέμα το οικονομικό. Ενώ όλοι κυνηγάμε τα φράγκα και έχουμε θεοποιήσει το κέρδος εν τούτοις ο καθένας μας ξεχωριστά θέλει να κερδίζει αυτός και όχι ο άλλος. Επομένως νομίζω ότι ο θόρυβος γύρω από τα μεροκάματα είναι υπερβολικός.

Κάποιος γνωστός τραγουδιστής είπε ότι τα μεροκάματα δεν τα παίρνουν αυτοί αλλά τα δίνει ο κόσμος που τους καθιερώνει και ότι είμαστε λίγο οι τυχεροί με τα υψηλά μεροκάματα, οι άλλοι δεν παίρνουν ψηλά μεροκάματα.

Αυτό είναι αλήθεια, τα υψηλά μεροκάματα δεν τα παίρνουν γενικά οι τραγουδιστές, τα παίρνουν ορισμένοι οι οποίοι έχουν πολύ μεγάλη επιτυχία και για όσο διάστημα την έχουν την επιτυχία, πρόκειται για ένα επάγγελμα περίεργο που σήμερα είναι και αύριο δεν είναι.

Θα θέλαμε να μας πείτε τα προβλήματα που έχουν οι Έλληνες συνθέτες και οι Έλληνες τραγουδιστές κυρίως στο ξεκίνημά τους και πως μπορούν να ξεπεραστούν;

Οι καλλιτέχνες που λέτε αντιμετωπίζουν προβλήματα στο ξεκίνημά τους μόνο όταν πάνε να κάνουν κάτι που είναι έξω από το τυποποιημένο. Όταν κάποιος καλλιτέχνης, κάποιος συνθέτης ας πούμε θέλει να γράψει κάτι που είναι έξω από το συνηθισμένο, κάτι το προσωπικό του αυτός δυσκολεύεται. Γι’ αυτόν τον συνάνθρωπο όμως υπάρχει και η επί πλέον δυσκολία διότι πάρα πολλοί σαν κι αυτόν παρουσιάζονται στις εταιρείες θέλοντας να δώσουν μια δουλειά τους ξεχωριστή αλλά έτσι νομίζουν μόνο στην πραγματικότητα πρόκειται για ψώνια. Επομένως αυτός που κάνει μια ξεχωριστή δουλειά πρέπει να πείσει την εταιρεία και να ξεχωρίσει τον εαυτό του από τα άλλα ψώνια τα οποία επίσης λένε ότι κάνουν ξεχωριστή προσωπική δουλειά. Τι θα έπρεπε να γίνει, σωστά λετε.. νομίζω ότι θα έπρεπε οι εταιρείες να αντικαταστήσουνε τα παλιά τους στελέχη στα τμήματα παραγωγής τους, τα παλιά τους στελέχη να μεταφερθούν σε κάποιο άλλο τμήμα και να τα αντικαταστήσουν με νεότερα στελέχη διότι το κριτήριο των παλιών στελεχών έχει εντελώς φθαρεί και αυτό ισχύει για όλα τα στελέχη και για όλες τις εταιρείες..

Ποιο είδος τραγουδιού πιστεύετε ότι αρέσει και προσφέρει περισσότερο στο ελληνικό κοινό;

Το λαϊκό αρέσει περισσότερο και δίκαια διότι και καλλιτεχνικά είναι πιο στέρεο και είναι και άμεσο και έχει μέσα του δεξιοτεχνία, εκφράζει τον κόσμο περισσότερο το λαϊκό τραγούδι, δεν λεω ότι πρέπει να γράφουν λαϊκά, καθόλου, λεω ότι το λαϊκό τραγούδι έρχεται πρώτο στις προτιμήσεις και θα πρέπει κανείς να το μελετήσει και να το καταλαβαίνει το λαϊκό τραγούδι αν θέλει να γράψει έστω διαφορετικά πράγματα.

Γνωστή τραγουδίστρια είπε ότι σταμάτησε να τραγουδάει επειδή οι συνθέτες δεν κάνουν αυτό που θέλουν αλλά αυτό που τους λενε οι εταιρείες.

Και σταμάτησε γι΄αυτό;

Έτσι ισχυρίστηκε, τι έχετε να πείτε;

Δεν ξέρω ποια τραγουδίστρια το είπε αλλά το βρίσκω εντελώς υπερβολικό και μελοδραματικό, μελοδραματική αυτή η κουβέντα, όχι δεν είναι κατά τη γνώμη μου έτσι τα πράγματα τόσο τραγικά, υπάρχουν συνθέτες έτσι κι αλλιώς που κάνουν κάτι άλλο από αυτό που λεει η εταιρεία. Είναι οι συνθέτες που θ[θέλουν να κάνουν σουξέ. Αυτός ο συνθέτης δεν έχει στο μυαλό του τίποτε άλλο εκτός από σουξέ, εννοείται ότι χρειάζεται την στατιστική υπηρεσία της εταιρείας, την χαρτογράφηση της αγοράς που έχει το τμήμα της παραγωγής. Αυτός δεν έχει προβλήματα με την εταιρεία του, συνεργάζονται έτσι επί εμπορικής βάσεως και επομένως και ο τραγουδιστής που θα πει αυτά τα τραγούδια υποτίθεται ότι πηγαίνει για το σουξέ, όσο για τους συνθέτες εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να κάνουν κάτι το τυπικό και το συνηθισμένο αλλά να κάνουν κάτι δικό τους και αυτοί στο τέλος βρίσκουν τον τρόπο να το κάνουνε, δεν είναι ένας και δυο οι συνθέτες εκείνοι οι οποίοι έκαναν μεγάλες επιτυχίες χωρίς να το επιδιώκουν να κάνουν την επιτυχία, υπάρχει χώρος για όλους.

Σε κάποιον νέο που θα ήθελε να ασχοληθεί με το τραγούδι και την σύνθεση εσείς τι θα είχατε να τον συμβουλεύσετε;

Να μελετήσει πριν από όλα τα λαϊκό τραγούδι γιατί αυτό είναι η πλάτη μας, αυτό είναι το στέρεο καλλιτεχνικό γεγονός, να μελετήσει λαϊκό τραγούδι όχι σώνει και καλά, να γράψει λαϊκά τραγούδι αλλά δεν θα φτάσει στο προσωπικό του τραγούδι αν δεν περάσει από μια μελέτη λαϊκού τραγουδιού.

Ποια τα μελλοντικά σας σχέδια κύριε Σαββόπουλε;

Μελλοντικά σχέδια δεν έχω, δεν κατάφερα να έχω ποτέ μου, να σας πω το λόγο, βέβαια δεν λεω ότι δεν πρέπει κανείς να έχει σχέδια και πρόγραμμα στη ζωή του, το πρόγραμμα χρειάζεται στη ζωή μας αλλά μη τι άλλο για να βλέπουμε κάθε φορά πόσο έξω πέσαμε, εγώ όμως κάθε φορά που έβαλα πρόγραμμα στη ζωή μου έπεφτα τόσο μα τόσο έξω από αυτό που σχεδίαζα που γινόμουν δυστυχής, δημιουργούταν κατάθλιψη δηλ είμαι ανίκανος να κρατήσω πρόγραμμα, είμαι ανίκανος να κάνω μελλοντικά σχέδια και αυτό το πράγμα δεν το συνιστώ.