Το αρχείο του Αχιλλέα Παπαδιονυσίου περιέχει μια σειρά από εξαιρετικές συνεντεύξεις με σημαίνοντα και ιστορικά πρόσωπα από το χώρο του πολιτισμού. Μια από αυτές είναι κι η συνέντευξη που ακολουθεί με τον πιανίστα Δημήτρη Σγούρο.
Κυρίες και κύριοι στη σημερινή μας εκπομπή έχουμε την τιμή και χαρά να μας φιλοξενεί στο σπίτι του ο κύριος Δημήτρης Σγούρος. Θα ξεκινήσω ίσως με μια τετριμμένη ερώτηση που πάρα πολύς κόσμος γνωρίζει αλλά υπάρχουν και κάποια νέα παιδιά που σπουδάζουν στο ωδείο σήμερα και ίσως να μην ξέρουν πως ξεκίνησες τη μουσική. Θα θέλαμε να μας πεις άλλη μια φορά για το ξεκίνημά σου για να το μάθουν και οι νεότεροι.
Σ: Σε ευχαριστώ πολύ, θα ήθελα να πω το πόσο έχω αγαπήσει αλλά και το πόσο έχω αγαπηθεί απ’ το κοινό της Πάτρας, είχα την ευκαιρία να παίξω στο παρελθόν στην Πάτρα πολλές φορές και με ορχήστρα και με ατομικά ρεσιτάλ σε ένα εύρος ρεπερτορίου και κλασσικής και ρομαντικής περιόδου και με πολύ χαρά πιστεύω ότι θα επιστρέψω να παίξω κάποια στιγμή. Το έναυσμα είχε δοθεί απ’ την δασκάλα της μητέρας μου η οποία είχε κάνει κάποια μαθήματα πιάνου, ήταν οικογενειακή φίλη και εντελώς συμπτωματικά βλέποντας και το πιάνο που είχαμε σπίτι κάποια μέρα που την είχαμε καλέσει με ρώτησε αν θέλω να πάρω κάποια μαθήματα και πολύ απλά είπα ναι σε μια ηλικία που δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι αυτός θα είναι και ο σκοπός της ζωή μου και ίσως εκείνο που θα αγαπούσα περισσότερο απ’ οτιδήποτε στη ζωή μου και έτσι πολύ απλά έγινε μια πολύ όμορφη αρχή.
ΑΧ: Σε ποια ηλικία ήσουν τότε;
Σ; Στα 6, δεν είναι μικρή ηλικία αλλά είναι μια πολύ καλή ηλικία να αρχίσει κάποιος. Αν αναφέρουμε παραδείγματα κάποιων πολύ μεγάλων μουσουργών και συνθετών φυσικά θα δούμε ότι κάποιοι είχαν ξεκινήσει από 3 και 4 χρονών. Ίσως η ηλικία μεταξύ 6 και 7 είναι η καλύτερη για να αρχίσεις, ίσως είναι η περίοδος που λειτουργεί καλύτερα ο εγκέφαλος και γενικά όλα τα στοιχεία που συνθέτους τον εγκέφαλο ώστε να αφομοιώνεις και καλύτερα και να μην υπάρχει στασιμότητα.
ΑΧ: Τελικά το έναυσμα ήταν αυτό ότι ήρθε σπίτι η δασκάλα σου ή υπήρχαν και άλλοι λόγοι;
Σ: Δεν νομίζω ότι υπήρχε άλλος λόγος. Άκουγα μουσική και υπήρχαν και κάποια ευρύτερα ακούσματα στο σπίτι που δεν είχαν να κάνουν τόσο επαφή με την κλασσική μουσική όσο με τη γενικότερη επαφή με το ραδιόφωνο και με την τηλεόραση. Όμως με την κλασσική μουσική και μάλιστα επαγγελματικά δεν υπήρχε επαφή και μάλιστα δεν το είχα σκεφτεί καν. Το παιδί σε μια μικρή ηλικία δεν προλαβαίνει να σκεφτεί κάτι τέτοιο αλλά ήταν πολύ όμορφο όπως έγινε η αρχή.
ΑΧ; Θα ήθελα να μας πεις πως καταφέρνεις να συντονίζεις τις συναυλίες τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό;
Σ: Αν και το 95% από το 1980 και μετά οι παραστάσεις είναι στο εξωτερικό και το 5% στην πατρίδα μου, αυτό δεν έχει να κάνει με το που προτιμάς να παίζεις αλλά έχει να κάνει από πλευράς οργάνωσης περισσότερο και από το πώς τα έφερε η τύχη και ίσως στο εξωτερικό υπήρχαν πολύ πιο οργανωμένες σειρές χωρίς αυτό να μην σημαίνει ότι στην Ελλάδα δέχομαι και αποδέχομαι με μεγάλη χαρά προτάσεις τόσο από την Αθήνα όσο και από την περιφέρεια κατά τη διάρκεια της 15 άχρονης καλλιτεχνικής μου πορείας, υπάρχει ένας συντονισμός από τα μεγαλύτερα γραφεία του κόσμου, με μεγάλους μάνατζερ που σε συνεργασία μεταξύ τους καθορίζουν τις περιοδείες μου στην Αμερική, στην Ευρώπη, στην Ιαπωνία, στην Αυστραλία και ίσως χωριστά στην Ελλάδα από φορείς όπως το Μέγαρο ή ο ΕΟΤ και με την φροντίδα και την αγάπη που έχω από την οικογένειά μου συντονίζονται με τον καλύτερο τρόπο αλλά και από τον ίδιο μου τον εαυτό ώστε ότι είναι καλό να το δέχομαι και να το συγχωνεύσω μέσα στη διάρκεια της καλλιτεχνικής μου περιόδου.
ΑΧ: Εδώ στην Ελλάδα δεν υπάρχουν μάνατζερ που να συντονίζουν τις συναυλίες τις δικές σου αλλά και άλλων καλλιτεχνών;
Σ: Δεν ξέρω γιατί δεν έχω ασχοληθεί πολύ με το είδος αυτό, έχω συνεργαστεί και εδώ με πολύ αξιόλογους ανθρώπους που έχουν συντονίσει κάποιες περιοδείες μου και μέσα στην Ελλάδα, αλλά για το Ευρωπαϊκό φάσμα παραστάσεων συντονίζουν τα γραφεία της Ευρώπης, της Αμερικής, της Ιαπωνίας που κατά κόρον φέρνουν στο πιάτο τις μεγάλες περιοδείες και από κει και πέρα κλείνεται το ρεπερτόριο, ξέρουμε κατά πόσο είναι ή δεν είναι ελεύθερες οι αίθουσες τις εκάστοτε ημερομηνίες και συντονίζουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αλλά έχοντας περάσει και από τη δική μου έγκριση τις παραστάσεις που γίνονται.
ΑΧ: Έχω την εντύπωση ότι ο καλλιτεχνικός διευθυντής της μεγάλης ορχήστρας του Βερολίνου όταν σε είχε ακούσει σε ηλικία 11 ετών είχε πει ότι ” άτομα σαν εσένα εμφανίζονται μια φορά τον αιώνα”. Πως ένιωσες γι’ αυτή την κρίση αυτού του μεγάλου ανθρώπου;
Σ: Ήταν σημαντικό να ακούσω αυτά τα κολακευτικά λόγια που σημάδεψαν την υπόλοιπη ζωή μου και στη συνέχεια την εξέλιξή μου και την μουσική μου πρόοδο αλλά και την τιμή που μου έκανε αυτός ο μεγάλος άνθρωπος να πει ακούγοντάς με αυτά τα λόγια που είπε . Αυτό φυσικά δεν σε κάνει να αρκείσαι στα όσα έχεις κάνει ως τότε και δεν σε κάνει να επαναπαυτείς αλλά σου δίνει δύναμη και κουράγιο να συνεχίσεις ένα τόσο δύσκολο και βαρύ έργο και φορτίο.
ΑΧ: Τι είναι μουσική για σένα;
Σ; Είναι ένα πάρα πολύ δύσκολο, ακαθόριστο και τεράστιο πράγμα που όπως είχε πει και ο μεγάλος μαέστρος της όπερας ο Τοσκανίνι ο οποίος είχε ζήσει τις πολύ μεγάλες εποχές της κλασσικής μουσικής ότι η μουσική είναι κάτι τεράστιο διότι μπορεί να σε κρατά σε διαρκή αγωνία όχι μόνο επειδή είναι δύσβατα και τεράστια τα τεχνικά προβλήματα αλλά και οι ερμηνευτικές και μνημονικές απαιτήσεις των μεγάλων έργων που έχουν να κάνουν με το να σε κρατούν σε διαρκή αγωνία διότι ποτέ δεν ξέρεις όταν βρίσκεσαι εκτεθειμένος στη σκηνή κατά τη διάρκεια μιας ερμηνείας ενός μεγάλου έργου τι μπορεί να συμβεί όσο ψηλά κι αν έχεις φτάσει, όσο μεγάλο όνομα και αν θεωρείσαι, όσο κι αν αισθάνεσαι σίγουρος γι τον εαυτό σου. Γι’ αυτό δεν μπορώ να δώσω ένα όρο του τι σημαίνει. Ίσως ταυτόχρονα να το μεταφράζαμε και σαν μια γλώσσα που ανεξάρτητα από πολιτική χημεία έχει την δική της χημεία, έχει μια δική της πολιτική η οποία σε φέρνει πολύ κοντά, φέρνει πολύ κοντά λαούς και ανθρώπους που δεν μπορούσες να φανταστείς ότι θα είχαν συνευρεθεί ή ότι θα ήταν τόσο κοντά. Εάν ενώσουμε τα όσα είπα, στο να φέρουμε κοντά τους ανθρώπους και ότι είναι ένα τεράστιο, ατέρμονο που τελειώνει στο συν άπειρο, δεν έχει τέλος τότε ίσως να μπορούμε να δώσουμε μια απάντηση για το τι είναι μουσική.
ΑΧ; Είχες δηλώσει περήφανος που αισθάνεσαι Έλληνας. Θα ήθελα περισσότερα λόγια γι’ αυτή τη δήλωση.
Σ: Δεν αισθάνομαι μόνο περήφανος που είμαι Έλληνας αλλά το τονίζω και το υπερτονίζω πολλές φορές και μέσω της διαφήμισης που έχει γίνει σε διάφορα κράτη. Δεν τονίζουν και πολλές φορές παραβλέπουν την ελληνικότητά μου και με έχουν εκλάβει σαν ένα διεθνές όνομα με αυτή την τεράστια καριέρα που είχα την τύχη να έχω και από το θεό. Εγώ την τονίζω, επιμένω σ’ αυτή και πολλές φορές όταν βρίσκομαι με μεγάλους ανθρώπους πολιτικούς και ανθρώπους του πνεύματος, της τέχνης, συγγραφείς αλλά και κοινούς φίλους δεν αναφέρομαι μόνο στην τεράστια ελληνική μας ιστορία που έδωσε παγκοσμίως τα φώτα της και κίνησε όχι μόνο την μουσική αλλά και την κουλτούρα και τον διεθνή πολιτισμό αλλά αισθάνομαι τόσο υπερήφανος που πολλές φορές τους αναφέρομαι σε ιστορικά παραδείγματα λέγοντας τους ότι αν δεν υπήρχαν άνθρωποι σαν τον Σωκράτη ή αργότερα σαν τον Μέγα Αλέξανδρο μπορεί να μην είχε υπάρξει εξέλιξη και με τους τραγικούς μας ποιητές ίσως να μην υπήρχε εξέλιξη στο χώρο της τέχνης και του πολιτισμού. Και είμαι περήφανος που γεννήθηκα στην Ελλάδα, μέχρι και κάποια ηλικία πέρασα τα παιδικά μου χρόνια και κάτω από οτιδήποτε συμβαίνει νιώθω σ’ αυτόν τον τόπο ηρεμία και ασφάλεια.
ΑΧ: Μπορεί να υπάρχει κάποια σκοπιμότητα απ’ αυτούς που δεν έλεγαν για την ελληνικότητά σου;
Σ: Δεν θα ήθελα να αναφερθώ σε κάτι τέτοιο, ίσως να το εκλάβω και σαν τυχαίο γεγονός διότι όταν πολλές φορές αναφέρεσαι σε έναν άνθρωπο αναφέρεσαι στα επιτεύγματά του, αναφέρεσαι μόνο καλλιτεχνικά και επειδή η μουσική είναι κάτι το διεθνές και δεν έχει να κάνει με κάποιο λαό ή με κάποια γλώσσα Δεν πιστεύω ότι είναι κάτι το σκόπιμο αλλά εγώ επειδή είμαι Έλληνας και μόνο υπερτονίζω όχι μόνο την ελληνικότητά μου αλλά και την γενικότερη πνευματική παράδοση των πνευματικών πατέρων της Ελλάδας όχι μόνο της αρχαιότητας αλλά και της μετέπειτα ελληνικής ιστορίας.
Αχ: Δηλ νιώθεις ότι είσαι ένας πρεσβευτής της χώρας μας;
Σ: Σαφώς και νιώθω. Δεν το λεω αυτό επειδή έχουν αναφερθεί πάρα πολλοί, όπως ένας σημαντικός άνθρωπος που εκπροσωπεί τον Λευκό Οίκο και την αμερικανική κυβέρνηση, όταν είχα πρωτοπαίξει με τη Συμφωνική του Σικάγου το 1983 μου είχε κάνει την τόσο μεγάλη τιμή να με φέρει σε μια δεξίωση στην οποία είχαν κληθεί πολλοί πρέσβεις απ’ όλο τον κόσμο και ήταν όλη η αμερικανική πολιτική ηγεσία εκεί. Ότι με θεωρούσε η Αμερική τον μεγαλύτερο πρεσβευτή της χώρας μας περισσότερο από κάθε πολιτικό και από όλο το ευρύτερο πολιτικό φάσμα, μου είχε κάνει την τιμή να το πει αυτό ότι εγώ εκπροσωπώ την πολιτική ηγεσία της Ελλάδας. Ίσως να ακούγεται κάπως υπερβολικό όμως το είχε πει και νιώθω μεγάλη περηφάνια και νιώθω κάθε φορά που παίζω στο εξωτερικό χωρίς αυτό να έχει να κάνει με το κατά πόσο η χώρα μου προβάλλει ή το κατά πόσο δίνει σημασία ή δεν δίνει, το κατά πόσο ένα μεγάλο γεγονός προβάλλεται στη χώρα μου που θα έπρεπε να προβάλλεται, το κατά πόσο όταν ερμηνεύω μια Ηλιάδα ή μια Οδύσσεια με τις μεγαλύτερες ορχήστρες του κόσμου όπως τη φιλαρμονική του Βερολίνου ή της Βιέννης ή τη συμφωνική του Λονδίνου.. δεν δίνεται η σημασία που θα έπρεπε να δίνεται ακριβώς γιατί δεν υπάρχει τόσο εξελιγμένο καλλιτεχνικό ρεπορτάζ στην Ελλάδα. Ίσως θα πρέπει να δίνεται γιατί αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει άλλος Έλληνας που να κάνει τόσο μεγάλες παραστάσεις έκτός αν αναφερθούμε σε ανθρώπους που δεν είναι στη ζωή όπως την Κάλας, τον Μητρόπουλο ή καθαρά και μόνο στο χώρο της Όπερας την Αγνή Μπάλτσα, αλλά στον τομέα των οργάνων δεν υπάρχει άλλος Έλληνας και ίσως όπως αναφέρονται κάποια επιτεύγματα του αθλητισμού τα οποία δεν έχουν να κάνουν σε εύρος τόσο πολύ όσο τα δικά μου καλλιτεχνικά επιτεύγματα και πολλές φορές μπορεί να μην αναφέρονται επειδή δεν υπάρχει τόσο εξελιγμένο καλλιτεχνικό ρεπορτάζ. Βέβαια ίσως ξέρει και το ευρύ κοινό ότι κινούμαι σε ένα διεθνές καλλιτεχνικό φάσμα όμως τα τηλεοπτικά που έχουν γίνει στο εξωτερικό και οι ώρες οι ατέλειωτες, τα ντοκιμαντέρ γύρω από τη ζωή μου, οι παραστάσεις που είναι τόσο μεγάλες που πραγματικά στα προγράμματα που παίρνεις και διαβάζεις στα οποία υπάρχουν καλλιτέχνες Ισραηλίτες, Αμερικάνοι, Ιάπωνες, Γερμανοί με μοναδική ελληνική συμμετοχή η δική μου, μπορεί να μην αναφέρονται αλλά εγώ δεν παύω όπου βρίσκομαι σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου να αισθάνομαι περήφανος που είμαι Έλληνας και ότι παίζω και εκπροσωπώ την πατρίδα μου.
ΑΧ: Είναι σωστό να προβάλλονται τα αθλητικά γεγονότα και τα δικά σου και άλλων ανθρώπων που προβάλλουν μουσικά τη χώρα μας να μην γίνεται τίποτα;
Σ: Δεν θα ήθελα να πω ότι στην Ελλάδα δεν είχα την απαιτούμενη αναγνώριση από το κοινό, από το κοινό είχα την απαιτούμενη αναγνώριση και συμπαράσταση και την αγάπη από τα πρώτα μου βήματα που οι ελληνικοί φορείς και οι ελληνικοί παράγοντες δεν πίστεψαν στις ικανότητές μου όπως πίστεψαν άτομα που τότε μου έκλεισαν δισκογραφικά συμβόλαια πολύ μεγάλα και με έφτασαν πολύ ψηλά Ίσως να φταίει και το σύστημα ότι και τότε και προ της υπάρξεως του Μεγάρου δεν έχει γίνει μια προσπάθεια προσέγγισης μιας ευρύτερης μουσικής παιδείας στη χώρα μας. Δεν έχει να κάνει αυτό με το γιατί προβάλλουν ή δεν προβάλλουν κάποια πράγματα περισσότερο, πολλοί έρχονται για τον Δημητράκη στην παράσταση έστω και αν δεν έχουν ακούσει ποτέ στη ζωή τους κλασσική μουσική κάτι που με τιμά πολύ οπότε αναφέρομαι στο απλό κοινό και στον απλό κόσμο που πίστεψε σε μένα και μου συμπαραστάθηκε και ο απλός κόσμος και τα εκατομμύρια Ελλήνων καταλάβαιναν ότι δεν είχα υποστήριξη. Οι ξένοι με έφτασαν στο βάθρο που έπρεπε να φτάσω και δεν υπήρχε συμπαράσταση από την πολιτεία και είναι και πολλά χρόνια που δεν έχω την ανάγκη να υπάρχει αυτή η πολιτεία, όπως για 2η φορά εκπροσώπησα τη χώρα μου στη χρυσή ολυμπιάδα της Ατλάντα και είναι η 2η φορά μέσα σε 10 χρόνια που μου γίνεται αυτή η τιμή, η 1η είχε γίνει το 1984 στη διάρκεια των ολυμπιακών αγώνων του Λος Άντζελες που η πρόταση είχε γίνει από την κυρία Σάρπ την πρόεδρο της οργάνωσης των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων των ολυμπιακών αγώνων και ουδεμία σχέση είχε προταθεί από το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και δεν μου έκανε εντύπωση διότι και όταν πάλι εκπροσώπησα την Ελλάδα στη Unicef στη Χάγη πάλι είχε γίνει πρόταση από τη Γενεύη, δεν είναι κάτι το οποίο μα εκπλήσσει και δεν είναι κάτι το οποίο με πικραίνει γιατί έχω την αγάπη και τη συμπαράσταση του κοινού. Έχω μια πολύ μεγάλη καριέρα και δεν θέλω να μπω στην κατηγορία των πικραμένων. Ο ι ξένοι πολιτικοί και οι ξένες πολιτικές ηγεσίες με έχουν τιμήσει πολύ περισσότερο, η αμερικανική πολιτική ηγεσία, η αγγλική πολιτική ηγεσία αλλά και η ίδια η βασιλική οικογένεια η οποία μου έκανε την τιμή να με δεχθεί και να παίξω στα ανάκτορα, η βασιλική οικογένεια της Σουηδίας, να αναφερθώ στην Αυστραλία που το 1987 κατά τη διάρκεια της 1ης μου περιοδείας ο τότε πρωθυπουργός και ο νυν πρωθυπουργός επειδή αγαπάει και την κλασσική μουσική έγινε και προσωπικός μου φίλος, δεν έχουν λείψει ποτέ από παράσταση μαζί με όλο το υπουργικό συμβούλιο, στην Ισπανία, την Ιαπωνία που έπαιξα για τα γενέθλια του σημερινού αυτοκράτορα, ο υπουργός πολιτισμού της Κίνας σε μια παράστασή μου στην Όπερα του Σίδνευ εκδήλωσε την επιθυμία να με ακούσει, πήρε τους άλλους υπουργούς και έκανε 8 ώρες πτήση, έκλεισε κινέζικο εστιατόριο 3 ορόφων για να με δεξιωθεί μετά την παράσταση σε τέτοιο σημείο που ένα από τα μεγαλύτερα γραφεία του κόσμου που έχει έδρα στη Μελβούρνη που έχει να κάνει με το οργανωτικό των παραστάσεών μου στην Αυστραλία, την Νέα Ζηλανδία, είχα τέτοια αγωνία που θα ερχόταν στην παράσταση όσο δεν είχα για άλλους πολιτικούς ή άλλες εξέχουσες προσωπικότητες. Και πολλά άλλα, η ίδια η πρωθυπουργός της Ισλανδίας, έχω παίξει στους δυο αντίποδες του κόσμου στην Ισλανδία και τη Νέα Ζηλανδία.
ΑΧ: Μήπως αυτό με την Κίνα συνέβη επειδή ανήκει σε ένα άλλο πολιτικό μπλοκ;
Σ: Δώσανε όμως ακριβώς την ίδια έμφαση οι Άραβες, οι Γερμανοί, οι Ιάπωνες. Αυτή τη στιγμή σας μιλάω για μια ευρύτητα αποδοχής διότι πολλές φορές ένας πολιτικός δεν ασχολείται με την κλασσική μουσική και σε τιμούν οι εξέχουσες προσωπικότητες του δικού σου χώρου, να έρχονται στις παραστάσεις και στα ρεσιτάλ σου αλλά είναι δύσκολο με το που πρωτοεπισκέπτεσαι τη χώρα τους να σε τιμήσουν και να σε δεξιωθούν. Ο πρόεδρος της τουρκικής δημοκρατίας έκανε ολόκληρη δεξίωση για μένα μετά την παράσταση όταν είχα παίξει στο τότε φεστιβάλ στην Κωνσταντινούπολη σε σημείο που εκλήθησαν οι 7 μεγαλύτεροι πρέσβεις από την Άγκυρα τότε με ειδική πτήση που τους είχε πληρώσει η τουρκική κυβέρνηση για να με ακούσουν. Θα μου πείτε η Τουρκία το κάνει αυτό για αντιπερισπασμό στην Ελλάδα, αλλά και η Αγγλία, και η Γερμανία και η Κίνα; Δεν γίνεται αυτό και μάλιστα να με έχουν τιμήσει στην Κίνα και την Αμερική με τα πλέον δέοντα πράγματα που θα μπορούσε να ονειρευτεί κάποιος στην καλλιτεχνική του πορεία.
ΑΧ: Θα ήθελα να μου πεις ποια είναι η προσφορά του Μεγάρου Μουσικής;
Σ: Είναι πραγματικότητα ότι το Μέγαρο έφτασε πολλές φορές να γεμίζει, δεν μιλάω για κάποια πολύ μεγάλα ονόματα διότι στην Ελλάδα τα πολύ μεγάλα ονόματα γέμιζαν όχι από μόδα των μεγάλων ονομάτων αλλά και επειδή κάποιες φορές κάποιοι κύριοι και κάποιες κυρίες έλεγαν πάμε να ακούσουμε τον τάδε ή την τάδε, όμως να αναλογιστείτε ότι και στο εξωτερικό κάπως έτσι είχε ξεκινήσει. Από τη στιγμή που γεμίζει και πηγαίνει κάποιος κόσμος ακούγοντας και έχοντας τα μουσικά ακούσματα και ψήνοντας τον εαυτό του με την κλασσική μουσική θα αρχίσει να έχει μια εξοικείωση με το είδος οπότε ας το δεχτούμε σαν ένα επιτυχή θεσμό που καταφέρνει στο πλήθος των παραστάσεών του να έχει τις επιτυχίες που έχει από πλευράς προσέλευσης κοινού, φυσικά δεν έχει να κάνει με όλα τα ονόματα αλλά έχουν ιδιαίτερη επιτυχία κάποιοι κύκλοι και κυρίως οι κύκλοι των μεγάλων ερμηνευτών και των μεγάλων ορχηστρών, κύκλοι με επιτυχία και μεγάλη απήχηση που όσο κι αν πολλές φορές το Μέγαρο είχε φτάσει να είναι μόδα όμως αυτό δεν παύει να είναι μια αρχή στο ότι έχοντας μια αίθουσα πραγματικά διεθνών ακουστικών προδιαγραφών και καλώντας πλέον τα μεγαλύτερα ονόματα στην Αθήνα όχι φυσικά στη συχνότητα που έχει να τα δει η Αμερική, η Ευρώπη, η Ιαπωνία αλλά έχει τη δυνατότητα να δει και αυτές τις ορχήστρες διότι ενδιαφέρονται πολλοί χορηγοί να επενδύσουν μέσα στο Μέγαρο.
ΑΧ; Θα ήθελα να μας μιλήσεις λίγο για το ποιοι ήταν οι δάσκαλοί σου, τι πήρες απ’ αυτούς, ποια είναι η γνώμη σου και πως νιώθουν σήμερα βλέποντας τον μαθητή τους τόσο ψηλά;
Σ: θα αναφερθώ πρώτα στην πρώτη μου δασκάλα η οποία ήταν πολύ καλή, έκανε μαθήματα σε μικρά παιδιά, ήταν καλός άνθρωπος και έκανε ότι μπορούσε. Στον κεντρικό μου πυρήνα, τον διδασκαλικό μου πυρήνα που έχει να κάνει σε ένα και μόνο σημαντικό άνθρωπο, καλλιτέχνη και πολύ μεγάλο πιανίστα και θα αναφερθώ με πολύ μεγάλη συγκίνηση στην δασκάλα μου την Μαρία Χερογιώργου η οποία όχι μόνο μου έδωσε πολλά πράγματα αλλά χάρη σ’ εκείνη γνώρισα ένα ρεπερτόριο που ήταν όχι μόνο για εκείνη την ηλικία αλλά και για την ελληνική πραγματικότητα σχεδόν αδύνατο να γνωρίσω από οποιονδήποτε άνθρωπο που τότε έφερνε το όνομα κάποιου δήθεν μεγάλου Έλληνα πιανίστα ή δήθεν μεγάλου Έλληνα μουσικού αλλά και ότι σήμερα αυτός ο άνθρωπος είναι ο μεγαλύτερος πιανίστας από οποιουσδήποτε Έλληνες πιανίστες που έχουμε αυτή την εποχή, και σκεφτείτε σας μιλώ για μια εποχή που έκανε η Μαρία Χερογιώργου μια σημαντική καριέρα και εδώ αλλά και σε κάποιες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και αισθάνομαι συγκίνηση όταν έρχεται και βλέπει τις παραστάσεις μου και ήταν ένας σημαντικός πυρήνας για μένα για να μου δοθεί και σαν ώθηση και όχι ότι δεν είχα δική προσωπικότητα , είναι ο άνθρωπος που αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα των σπουδών μου αλλά και τον κεντρικό πυρήνα για την τότε μουσική μου σταδιοδρομία. Θα ήθελα να αναφερθώ και κάπου αλλού που είναι σημαντικό για μένα όχι μόνο ψυχολογικά αλλά και πνευματικά και από πλευράς καρδιάς σε έναν σημαντικό πιανίστα και παιδαγωγό τον Μάξ Χάλεκες που είναι αυστριακής καταγωγής και ζει στην Ελλάδα και υπήρξε καθηγητής σε μεγάλες μουσικές ακαδημίες του εξωτερικού ο οποίος αν όχι ταυτόχρονα έπαιξε χωρίς να είμαι μαθητής του και χωρίς να είμαι στην τάξη του με την τεράστια μουσική παιδεία και την κουλτούρα που είχε έχοντας μαθητεύσει δίπλα σε μεγάλους δασκάλους και όντας ο ίδιος πολύ μεγάλος καθηγητής έπαιξε ρόλο όχι μόνο για την μουσική μου εξέλιξη αλλά πολλές φορές μέσα από δικές του συμβουλές για την καλλιέργεια του μουσικού μου ήχου και τον συμπεριλαμβάνω και αυτόν στους δασκάλους μου.
Τώρα να αναφερθώ αργότερα στην πομπώδη και θυελλώδη εξέλιξή μου και να πω ότι δεν είχα ανάγκη από ένα δάσκαλο αλλά τότε στα 12 μου χρόνια είχα την ανάγκη ψησίματος που πολύ γρήγορα είχα παίζοντας και παίρνοντας τα καλύτερα στοιχεία με τους πολύ μεγάλους μουσικούς τον Ροστροπόβιτς, τον Αμπάτο, τον Μάζελ, και με όλους τους γίγαντες της τέχνης που δούλεψα μαζί τους πάνω στη σκηνή, ψήθηκα μουσικά και μέχρι το 1984 είχα ένα μουσικό ψήσιμο και προσπαθώντας να πάρω σαν σφουγγάρι τα μεγαλύτερα και πιο αξιόλογα στοιχεία τα οποία έχουν και κάνοντάς με να αισθάνομαι σιγουριά και ασφάλεια ακόμα και όταν έχω μπροστά το πιο δύσκολο κοινό και φυσικά θα αναφέρω και τον μεγάλο Ρόμπιν Στέιν τον οποίο ρώτησα μα πολύ μεγάλο σεβασμό αν μπορώ να τον θεωρώ δάσκαλό μου και μου είπε ”δεν έχεις ανάγκη από δασκάλους εσύ” και όταν τον αποκάλεσα μαέστρο τότε μου είπε ” ασφαλώς και να με θεωρείς”. Οπότε σε ποιους ανθρώπους να αναφερθώ που δεν μου συμπαραστάθηκαν από πλευράς δασκάλων και φυσικά τον σημαντικότερο ρόλο τον έπαιξε η οικογένειά μου που μου είχε σταθεί πολύ και ιδιαίτερα η μητέρα μου και έχω έναν μικρότερο αδελφό που αισθανόμουν και κάποιες τύψεις που είχε στερηθεί τη μητέρα του σε κάποια νεότερη φάση της ζωή του αλλά με αγαπούσε πολύ και ήξερε πως όταν μεγαλώσει θα ασχοληθεί αρκετά με εκείνον η μητέρα του και όλοι μου συμπαρίστανται ώστε να έχω την απόλυτη φροντίδα και αγάπη απ’ την οικογένειά μου.
ΑΧ: Οι Έλληνες αγαπούν την κλασσική μουσική;
Σ; Δεν θέλω να γενικοποιήσω μια απάντηση που λίγο πολύ είναι γνωστή, ότι δεν υπάρχει τέτοια μουσική παιδεία, δεν υπάρχουν τα ακούσματα. Αυτό είναι αλήθεια, απ’ την άλλη υπάρχει πολύς κόσμος που όταν τον φέρεις σε επαφή με την κλασσική μουσική αυτομάτως μαγεύεται. Αν του δοθεί η ευκαιρία έχει πολύ μεγάλες ικανότητες να διεισδύσει στην κλασσική μουσική ακόμα και απ’ τους μεγάλους λαούς της Ευρώπης διότι και εμείς ανήκουμε στα μεγάλα μυαλά της Ευρώπης σαν οντότητα. Ίσως να μην έχουν καταλάβει ή να μην έχουν δώσει τη σημασία πάλι ξεκινώντας από την πολιτεία που θα έπρεπε σ’ αυτόν τον τομέα να δίνει σημασία. Και βλέπω και από τις παραστάσεις μου άνθρωποι που δεν έχουν επαφή με την κλασσική μουσική αισθάνονται κάτι πολύ δυνατό, σαν να τους βγαίνει μια φλόγα που δεν είχαν σκεφτεί πως έχουν μέσα τους μια τόσο φλογερή επαφή με αυτό το είδος. Και όταν παίξει ένας καλλιτέχνης σε ένα έργο και το ερμηνεύσει με έναν τρόπο αυτομάτως ενθουσιάζεται και τους κάνει να πάρουν το δίσκο και είναι πολύ συγκινητικό και πολύ ενθαρρυντικό. Άρα γιατί να μην πω ότι μπορεί να την αγαπήσει όταν του δοθεί η ευκαιρία και αν οι συνθήκες είναι τέτοιες ούτως ώστε οι πλειοψηφούντες του ελληνικού κοινού να βρίσκονται την κατάλληλη στιγμή, στο κατάλληλο μουσικό περιβάλλον και να έχουν τα μουσικά ακούσματα που τους αξίζει να έχουν.
ΑΧ: Πόσο τα ωδεία βοηθούν στην άνοδο της μουσικής παιδείας και ιδιαίτερα της κλασσικής μουσικής.
Σ: Δυστυχώς είναι δύσκολο, έχουμε λίγους παιδαγωγούς που είναι αξιόλογοι και αυτοί οι αξιόλογοι πολλές φορές ιδιωτεύουν όταν βρίσκονται σε ωδείο αλλά είναι ελάχιστες περιπτώσεις. Δεν ξέρω τώρα που πάρα πολλοί έχουν έρθει από το Ανατολικό μπλόκ και πολλοί μουσικοί φέρονται με την ελληνική υπηκοότητα ή επειδή αντιμετώπιζαν εκεί πολλά οικονομικά προβλήματα ήρθαν εδώ και διδάσκουν στα ωδεία. Αν πιστεύαμε ότι βοηθούν τα ωδεία την εξέλιξη τότε θα ήταν κάθε μέρα όχι απλά γεμάτες οι αίθουσες των παραστάσεων αλλά θα μπορούσε να γεμίσει και το ολυμπιακό στάδιο σε καθημερινή βάση αν σκεφτούμε ότι υπάρχουν χιλιάδες σπουδαστές στο πιάνο ή και σε άλλα όργανα διότι όταν ήδη από τα ωδεία δεν δίδεται η μουσική παιδεία βγαίνουν μαθητές που παίρνουν διπλώματα και δεν γνωρίζουν ποιοι είναι οι 10 μεγαλύτεροι μαέστροι στον κόσμο. Και εδώ θα είμαι κατηγορηματικός, δεν βοηθάνε τα ωδεία. Αν εξαιρέσουμε το Μέγαρο δυστυχώς στον τόπο μας το κοινό της κλασσικής μουσικής ολοένα και μειώνεται.
ΑΧ: Ποια είναι η σχέση της μουσικής με την παιδαγωγική;
Σ: Τεράστια, δεν έχει να κάνει με τόσο μεγάλος πιανίστας είσαι, πόσο μεγάλος παιδαγωγός είσαι, στο κατά πόσο μπορείς να βάλεις τα χέρια σ’ ένα παιδί να ξεκινήσει να παίζει. Ένας πιανίστας ευρείας καριέρας είναι αδύνατον να ξεκινήσει ένα παιδί να παίζει. Ξέρετε πότε θα είναι χρήσιμος; Όταν οργανωθεί πάρα πολύ ο ίδιος ο πιανίστας, ξεπεράσει ο ίδιος όλα τα τεχνητά προβλήματα, φτάσει να παίζει μεγάλα έργα, τελειώσει τον 1ο κύκλο των σπουδών του, πάρει τα διπλώματά του, κάνει το διδακτορικό του στο εξωτερικό και έρθει από το εξωτερικό και έχει να κάνει μόνο με μεγάλα έργα. Στο κατά πόσο θα προσεγγίσει αυτά τα μεγάλα έργα, αυτό είναι το έργο ενός πιανίστα στον πάνω ήδη έτοιμο ”μαθητή” αλλά με έναν οργανωμένο πιανίστα που έχει ανάγκη να έρθει σε επαφή από έναν πολύ έμπειρο κονσερτίστα και να τον μυήσει όχι μόνο στα μυστικά της μουσικής τέχνης αλλά και σε πολύ υψηλά μαθηματικά τρίκ και κόλπα που έχουν να κάνουν με την προσέγγιση μεγάλων έργων, η παιδαγωγική της μουσικής είναι μια σχολή ανύπαρκτη στην Ελλάδα. Ένα παιδί που πηγαίνει στο ωδείο να βάλει τα χέρια του στο πιάνο δεν έχει καθόλου παιδαγωγική ενώ στο εξωτερικό υπάρχει μια παιδαγωγική τεχνική στο πιάνο που κρατάει 10 χρόνια ως το παιδί έχει φτάσει να αντιμετωπίσει τα πρώτα σκαλοπάτια της μουσικής τέχνης. Όταν μιλάμε για μουσική και τεχνική της μουσικής μιλάμε για ένα πολύ δύσκολο έργο που δεν μπορείτε να διανοηθείτε πόσο δύσκολο είναι να φτάσει ένα παιδί να ξεκινήσει στις αρχές του μουσικού του ρεπερτορίου το να παίξει τις πρώτες σονάτες του Μότσαρτ που όχι απλά τις σνομπάρουν τα δικά μας ωδεία αλλά τα θεωρούμε εύκολα το ότι όταν βρίσκεσαι σε μια μουσική ακαδημία του Μονάχου, του Βερολίνου, της Βιέννης φτάνει το παιδί να ασχολείται 9 χρόνια με την τεχνική του οργάνου για να ξεκινήσει να θεωρηθεί ικανό και με πολλή δουλειά και παιδεία να βάλει τα χέρια του για να παίξει αυτά τα έργα. Και σκεφτείτε ότι εδώ με τον 5ο χρόνο έχουν το θράσος και δίνουν τέτοια πράγματα στα παιδιά ίσως γιατί υπάρχει πλήρη άγνοια. Η παιδαγωγική είναι κάτι πολύ δύσκολο, είναι λυπηρό να ακούς περιπτώσεις ανθρώπων που εδώ έχουν πάρει όλα τα βραβεία και τα αριστεία, έχουν τελειώσει εδώ τις σπουδές τους και πάνε για ακρόαση στη μουσική ακαδημία της Βιέννης και τους ξεκινούν από το μηδέν και τα παιδιά τα χάνουν και δεν καταλαβαίνουν τι είναι. Κυριαρχεί μια αντίληψη ότι τα έργα που έχουν τις μεγαλύτερες ακροβατικές δυσκολίες ότι αυτά είναι και τα πιο δύσκολα και ότι πράγματα τα οποία από πλευράς προσέγγισης νότων είναι πιο απλά στο παιδί ότι εκεί είναι πιο εύκολο να το παίξεις. Είμαστε πολύ πίσω.
ΑΧ; Πως έχεις κατορθώσει και έχεις επικοινωνήσει σε πολύ μικρή ηλικία με τα ιερά τέρατα της τέχνης;
Σ: Να αναφερθώ σε μια οικογένεια η οποία όταν με πρωτοάκουσε στη διάρκεια μιας κρουαζιέρας σε νησιά της Μεσογείου την οικογένεια Μπερακάζα, μια πολύ σημαντική οικογένεια για τη διεθνή μουσική από πλευρά οργανωτική με έφερε τότε σε επαφή με τον Ροστροπόβιτς και του είπε ”αν έχετε την καλοσύνη μαέστρο να ακούσετε αυτό το παιδί. Δεν φανταζόταν κανείς ότι με το που θα με άκουγε θα με έκλεινε σε τρεις μεγάλες πρωτεύουσες την Νέα Υόρκη, Λονδίνο και Ουάσιγκτον να κάνω το ντεμπούτο μου. Αυτή η αρχή ήταν η πιο μεγάλη μου αρχή στο να με ακούσουν μέσω των παραστάσεών μου όλα τα ιερά τέρατα και να ενδιαφερθούν για μένα οι δισκογραφικές εταιρείες.
ΑΧ: Πιστεύεις ότι υπάρχουν ταλέντα που αν δεν βρεθούν οι κατάλληλοι άνθρωποι να τους βοηθήσουν θα μείνουν στην αφάνεια;
Σ: Βεβαίως αλλά είναι πολύ δύσκολο και εξαρτάται και από το μέγεθος του ταλέντου. Όλοι θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες στη ζωή τους και όσο και ψηλά να φτάσεις χρειάζεται τύχη και πάντα αντιμετωπίζονται δυσκολίες δεν είναι όλα καλά και ρόδινα αλλά όταν η αξία ενός καλλιτέχνη είναι τέτοια που κάποιος πραγματικά θα καταθέσει τα όπλα και θα πει πραγματικά το παραδέχομαι αυτό το πράγμα δεν θα χαθεί αυτός ο άνθρωπος. Αν όμως έχουμε να κάνουμε με ένα ταλέντο κοινό γιατί μιλώ για ένα άτομο που έχει ευκολίες από τη φύση του που όμως θέλει σκληρή δουλειά και πειθαρχία τέτοια ώστε το 80% να είναι ταλέντο και το 20% η δουλειά τότε υπάρχει περίπτωση να αφανιστεί.
ΑΧ: Τι χρονικά περιθώρια σου αφήνει η επαγγελματική σου σταδιοδρομία στην προσωπική σου ζωή;
Σ: Μου αφήνει και μπορώ να βγω έξω και με το κορίτσι μου και με τους φίλους μου πηγαίνω τις διακοπές μου, φυσικά δεν είναι πολύ μεγάλα αυτά τα περιθώρια, κατά βάση θα είναι 1 μήνας το χειμώνα και 2 μήνες το καλοκαίρι αλλά δεν είναι συγκεντρωτικοί οι μήνες, μπορεί να είναι 20 μέρες το Σεπτέμβρη, 10 τον Αύγουστο και κάποιες τον Μάιο και τον Ιούλιο. Μου έχει τύχει να συμβούν και πράγματα υψηλών δυνατοτήτων, να ξεκινήσω με δισκογράφηση στο Λονδίνο, ενδιάμεσα παραστάσεις με το 4ο και 5ο κονσέρτο του Μπετόβεν στη Ζυρίχη, μετά ταξιδεύω για Σιγκαπούρη, Τόκιο, είχα μια μεγάλη περιοδεία στην Ασία και χωριστά στην Ιαπωνία και μετά κατ’ ευθείαν Νέα Υόρκη, Σικάγο και μετά γυρίζω στο Μόντε Κάρλο για το άνοιγμα του καλοκαιρινού φεστιβάλ. Τι να πρωτοθυμηθώ τη δεξίωση που έκανε ο πρίγκιπας Ρενιέ στο Μόντε Κάρλο, την φιλοξενία μου μέσα στα ανάκτορα.. Καταλαβαίνετε την κόπωση, παρ’ όλα αυτά αφήνω κάποιους μήνες για να ξεκουραστώ.
ΑΧ: Έχεις κάνει ταξίδια σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Θα ήθελα να μας πεις ιδιαιτερότητες απ’ τους πολιτισμούς που έχεις γνωρίσει.
Σ: Λατρεύω τον ασιατικό πολιτισμό και αν και η Κίνα έδωσε τα φώτα και στην Ιαπωνία αγαπώ την μετέπειτα εξέλιξη του γιαπωνέζικου πολιτισμού, αγαπώ το φαγητό τους και τα ωμά ψάρια, έχω μια αδυναμία στο σούσι όταν είναι φρέσκο κάτι το οποίο με διαφοροποιεί απ’ τους άλλους Ευρωπαίους στην προσέγγιση των απλών Ιαπώνων προς εμένα, μου άρεσε πολύ ο αραβικός πολιτισμός, αισθάνθηκα όμορφα που ταξίδεψα στην Ασία και την Αραβία, έρχοντας σε επαφή με πολιτισμούς εφάμιλλους ή παλαιότερους του δικού μας, και έχοντας έρθει σε επαφή με τους σημερινούς ανθρώπους έρχομαι σε μια αντιπαράθεση στο πόσο οι σημερινοί άνθρωποι είναι συνεχιστές του τότε πολιτισμού, κατά πόσο εξακολουθούν να έχουν τις ίδιες συνήθεις στη γλώσσα, στη γραφή, στη προσέγγιση, στην συμπεριφορά απέναντι στους αλλοδαπούς, στο φαγητό τους, στον τρόπο που ζούν.
ΑΧ: Είχες κάποια πρότυπα στη ζωή σου;
Σ: Ένα μουσικό μου πρότυπο ήταν ο Φράνς Λίστ για τον οποίο λέγονται υπεράνθρωπα πράγματα ότι δεν μπορούσε κανείς να ερμηνεύσει τα μεγάλα έργα της πιανιστικής φιλολογίας όπως ο Λίστ, υπήρξαν και συνθετικά πρότυπα όπως ο Μπετόβεν και ο Μπράνς που αποτελούν όλη την τραγωδία και την ουσία της μουσικής, υπήρξαν πρότυπα ιστορικά όπως ο Αριστοτέλης, ο Πλάτωνας, ο Σωκράτης, ο Χριστός σαν θεότητα και προσωπικότητα αλλά και μεγάλοι συγγραφείς και φιλόσοφοι.
ΑΧ: Πως κάνεις τις μουσικές επιλογές αλλά και τις άλλες επιλογές στη ζωή σου; τις γυναίκες, φίλους..
Σ: Οι επιλογές με τις γυναίκες έχουν να κάνουν και με την εμφάνιση αλλά και να συνδυάζει κάποια πράγματα που να είναι κοινά, όχι απόλυτα μουσικά πράγματα αλλά να υπάρχει μια καλλιτεχνική και πνευματική προσέγγισης και όχι απαραίτητα να έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τη μουσική. Οι περισσότεροι των φίλων μου είναι γιατροί, πολιτικοί μηχανικοί, άλλοι σπουδάζουν, οι φίλοι μου δεν είναι μουσικοί και αυτό είναι πολύ καλό για εκτόνωση και ξεκούραση του εύρους του πνεύματος του καλλιτέχνη.
ΑΧ: Οι φίλοι σου οι παιδικοί έχουν την εντύπωση ότι δεν τους κάνεις παρέα επειδή είσαι διάσημος;
Σ: Μάλλον το αντίθετο συνέβαινε. Πολύ άνθρωποι που τους προσέγγισα με πολύ αγάπη και ενδιαφέρον πολλές φορές εκείνοι άρχισαν να απομακρύνονται και πραγματικά στεναχωριόμουν γιατί έλεγα καλά αφού με ξέρουν απ’ το σχολείο, δεν ξέρουν τι άνθρωπος είμαι; Είναι και φίλοι που μου συμπαρίστανται και τους συμπαρίσταμαι, πίστεψαν στη δική μου φιλία, με αγάπησαν και τους αγαπώ πραγματικά.
ΑΧ: Πιστεύεις ότι σε πλησίασαν κάποιοι λόγω του ονόματός σου;
Σ: Δυστυχώς ο περισσότερος κόσμος και θλίβομαι γι’ αυτό. Οι φίλοι μου είναι ελάχιστοι και πιστοί. Αν κάποιοι σε θέλουν για τον Σγούρο και όχι για τον Δημήτρη παίρνουν από σένα αποθέματα ενέργειας που σου είναι απαραίτητα να αποδίδεις όταν αποδίδεις. Οπότε έχω την ανάγκη από ανθρώπους που με αγαπούν πραγματικά γιατί χρειάζομαι την ενέργεια για να παίζω καλά.
Αχ: Στις σχέσεις σου με τις γυναίκες έχεις νιώσει ότι σε πλησίασαν για τη δόξα και το χρήμα;
Σ: Δεν θέλω να το δω έτσι, έχουν περάσει κοπέλες που είχα πολύ όμορφη σχέση και όταν κάποια στιγμή δεν γινόταν να συνεχίσουμε έχω πολύ όμορφες αναμνήσεις απ’ αυτό αλλά υπάρχουν και σχέσεις που οι αναμνήσεις είναι λιγότερο καλές. Αυτό έχει να κάνει με τον άνθρωπο που σε πλησιάζει από το πόσο σε αγαπάει ή όχι, δεν έχει να κάνει με το φύλο.
ΑΧ: Έχεις ονειρευτεί να ερμηνεύσεις κάτι που δεν το έχεις κάνει ακόμα;
Σ: Για μεγάλα έργα όχι, ίσως καινούργια έργα τα οποία να με ενδιαφέρουν αλλά καινούργια έργα όταν έχω ένα ρεπερτόριο που με καλύπτει για όλη μου τη ζωή; Ίσως μια πρόταση μιας επετείου για κάποιο συνθέτη ή για κάποιο έργο που ίσως έτυχε να μην έπαιξα, δεν υπάρχει μεγάλο όνειρο ενός κλασσικού ή ρομαντικού έργου που να μην έχω ερμηνεύσει ή με ορχήστρα ή μόνος μου. Αλλά υπάρχουν κάποιες στιγμές και κάποιες γλυκιές νότες που θέλω να ανανεώνω το ρεπερτόριό μου από συνθέτες που ήδη έχω παίξει και έχω την πείρα πάνω σ’ αυτούς και τα οποία με πολύ χαρά, κέφι και φρεσκάδα παίζω στο κοινό.
ΑΧ: Τι σημαίνει ερμηνεία και τι δεξιοτεχνία;
Σ: Για μένα ο όρος δεξιοτεχνία δεν υπάρχει. Για μένα υπάρχει μια ολότητα ερμηνευτικού συνόλου που ή την αποδέχεσαι ή την απορρίπτεις και αυτό έχει να κάνει με τον μεγάλο καλλιτέχνη, δεν έχει να κάνει με τον βιρτουόζο, τον show man, ναι μεν είναι πολύ ωραίο για το κοινό αλλά πρέπει ο show man να είναι συγχρόνως μουσικός και δεν συμφωνώ μ’ αυτόν τον όρο. Ο μουσικός είναι γνήσιος, έχει μέσα του τον τρόπο που σε δρομολογεί και σε φτάνει στην κατανόηση των μουσικών φράσεων. Μια μουσική φράση μπορεί να είναι τεράστια και να σε απασχολεί για χρόνια Μπορεί να είναι τόσο περίπλοκη από μουσική μορφή που αν μέσα σου το μουσικό και καλλιτεχνικό σου ένστικτο δεν σε οδηγεί στην παράδοση και κουλτούρα αυτής της φράσης όσο και να μελετάς ή όσες ικανότητες και να έχεις δεν θα φτάσεις ποτέ στην ερμηνεία αυτής της μουσικής φράσης.
ΑΧ: Πόσο εύκολο είναι να λεει κάποιος εγώ είμαι μουσικός;
Σ: Καλά στην Ελλάδα ότι δηλώσεις είσαι . Κάποτε έλεγα στον πατέρα μου ότι η οικογένειά μας ασχολείται με τα δυο πιο δύσκολα επαγγέλματα την ιατρική και τη μουσική γιατί στην ιατρική το παραμικρό λάθος σκοτώνει τον άνθρωπο και στη μουσική παρ’ όλο που δεν έχει να κάνει με την ανθρώπινη ζωή είναι το μόνο πράγμα που μπορεί να σε εκθέσει την ώρα που παίζεις και να κρίνεσαι στην κλωστή για εκείνον που ξέρει να σε παρακολουθήσει.
ΑΧ: Κάποιος συνθέτης είχε πει ότι η μουσική είναι ο γιατρός της ψυχής.
Σ: Ναι είναι με τον τρόπο ότι μπορεί να γιατρέψει κάποιες ψυχολογικές καταστάσεις, μια μεγάλη ερμηνεία μπορεί να σου βγάλει πράγματα στην επιφάνεια που ποτέ δεν θα είχες σκεφτεί, μπορεί να σε διδάξει, να σου βγάλει ηθικά διδάγματα.
ΑΧ; πόσο νομίζεις ότι δίνεται στην Ελλάδα στα παιδιά η ευκαιρία να αποκτήσουν μια κουλτούρα μουσική;
Σ: είναι δύσκολο μεσώ των δασκάλων τους αλλά είναι δυνατή η προσπάθεια του συλλόγου Φίλων της μουσικής με τα παραρτήματα που έχει σε όλη την Ελλάδα ώστε να φέρει τα παιδιά πιο κοντά στη μουσική.
ΑΧ: Απ’ ότι γνωρίζω κυκλοφορούν 19 άλμπουμ δικά σου δισκογραφικά σε όλο τον κόσμο. Πώς ένιωσες γι’ αυτή τη δουλειά στα στούντιο και στη δισκογραφία σε τόσο μικρή ηλικία;
Σ: Φαντασμαγορικά ενθουσιασμένος αλλά και θεωρώντας το κάτι φυσικό, κάτι αναπόφευκτο που έχει να κάνει με business, το marketing αλλά και την ίδια σου τη δουλειά και κάτι επίσης αναπόφευκτο σε μια διεθνή σταδιοδρομία.
ΑΧ: Υπήρχε στιγμή που ένιωθες ότι έχεις απογειωθεί;
Σ: Την ώρα που παίζω αισθάνομαι ότι δεν υπάρχει κοινό, παίζω για τον εαυτό μου αψηφώντας για το ποιος είναι δίπλα μου χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν αγαπώ το κοινό Αλλά προσπαθώ να ξεχάσω ότι έχω μπροστά μου όργανα και νότες και προσπαθώ να εξαϋλωθώ και να φτάσω στα άδυτα της ίδιας μου της ψυχής μεσώ της τέχνης.
ΑΧ; Η προσφορά σου έχει εκτιμηθεί;
Σ: Σε κάποιο βαθμό φυσικά και ναι αλλά όχι απ’ την πολιτεία, από την ευρύτερη κοινοπολιτεία ναι.
ΑΧ: Υπάρχει περίπτωση να εγκαταλείψεις ή να μειώσεις την καριέρα σου για χάρη της οικογένειας;
Σ; Όχι αυτό αποκλείεται δεν θα το έκανα ποτέ. Είναι αδύνατον να ζήσω χωρίς τη μουσική, εμένα με δεσμεύει υπερβολικά η τέχνη, ένα κονσέρτο ή μια σονάτα δεν μου αφήνει ελευθερίες. Κρίνομαι απ’ το συνθέτη που είναι εκεί, απ’ το κοινό και από τον εαυτό μου. Είναι ένα επάγγελμα σκληρό, δύσκολο, ανάποδο όσο κι αν το λατρεύεις η επαγγελματική του πλευρά είναι δύσκολη.
ΑΧ: Τι θα συμβούλευες τους νέους που θέλουν να ασχοληθούν με τη μουσική;
Σ; Να το σκεφτούν πολύ καλά γιατί είναι κάτι το πολύ δύσκολο και θα πρέπει να πειστεί από κάποιον που ξέρει και θα τον αγαπάει θα του πει αξίζεις να ασχοληθείς.
ΑΧ: Ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι σου;
Σ: Οι διεθνείς μου εμφανίσεις και όσο μπορώ τις μέρες που είμαι ελεύθερος να περνάω καλά.