Γράφει η Μαρία Σκαμπαρδώνη
Ένας συγγραφέας είναι ένα ζωντανός οργανισμός που εξελίσσεται, διανθίζεται με εμπειρίες και αυτό αποτυπώνεται και στην εξέλιξη του συγγραφικού του ύφους.
Ο καθένας έχει δικούς του αναγνώστες, οι οποίοι και οι ίδιοι διαχρονικά ωριμάζουν, ταξιδεύουν μαζί του, παρακολουθούν την εξέλιξη της σκέψης και την ωρίμανση της προσωπικότητάς του.
Η Φρανσουάζ Σαγκάν, αυτό το ρομαντικό κορίτσι της Γαλλικής λογοτεχνίας, στα 18 της μεταμορφώνεται σε μία δεσποσύνη με ευστροφία μεγαλύτερη από την ηλικία της, ταράζοντας για ακόμα μία φορά τα νερά του λογοτεχνικού κόσμου.
Με το πρώτο της μυθιστόρημα “Καλημέρα θλίψη” πυροδοτεί εκρήξεις και ηθικούς αναστοχασμούς σε έναν Γαλλικό κόσμο που καταρρέει και ξεκινά να επαναπροσδιορίζει τις αξίες του.
Ο μεσοαστός Γάλλος, αυτός που ανήκε στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, βλέπει πια τη θέση του στον κόσμο να παραπαίει και βλέπει μία Γαλλία τραυματισμένη από τα τραύματα που της άφησε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Ως ένα τσιρότο που θα καλύψει την πληγή, ο Γαλλικός στοχασμός ανασυγκροτείται, αποκτά υπαρξιακές ανησυχίες και μεταφυσικούς λογισμούς. Από το Γαλλικό στοχασμό, ξεπηδούν οι φιλοσοφικοί τιτάνες του 20ου αιώνα Ζαν Πωλ Σαρτρ και Αλμπέρ Καμύ οι οποίοι επιχειρούν να επαναπροδιορίσουν την αξία του ανθρώπου και να αναθεωρήσουν τη θέση του.
Η Σαγκάν προσεγγίζει το θέμα με σοβαρότητα και με μία παράλληλη ελαφρότητα που επιτρέπει στους αναγνώστες να βιώσουν μαζί με τους κεντρικούς πρωταγωνιστές την αποδόμηση του Δυτικού κόσμου, τη στέρηση των απολαύσεων και της ελιτίστικης ματαιοδοξίας.
Η αγώνεια απώλειας της τρυφηλότητας σφυρηλατεί την αντίληψη του ανθρώπινου πνεύματος που παλεύει σε έναν κόσμο που καταρρέει, να ορίσει καινούργιες αξίες.
Η λογοτεχνία δεν είναι αποκκομένη πνευματική δραστηριότητα, χαμένη στον κόσμο της, όπως πιστεύουν ορισμένοι; επηρεάζεται από τις κοινωνικές αναταράξεις, δονείται από την αγωνία, επηρεάζεται από τις δομικές αλλαγές. Δε θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη από την αποτελμάτωση στην οποία είχε βυθιστεί μετά τον πόλεμο, βιώνοντας μία μεταπολεμική ταραχή και έντονη αγωνία πορείας, προσωπικής και κοινωνικής, μετά από ένα τόσο τραυματικό ιστορικό βίωμα.
Ο “τακτοποιημένος” άνθρωπος που βλέπει τα όνειρά του, το όνειρο της Δυτικής καταξίωσης, καλείται να ξεκινήσει εσωτερικά όταν τελικά όλα αυτά αποβαίνουν έωλα, μετέωρα, όταν καταρρέουν.
Η Σαγκάν ανήκει στους συγγραφείς που τα βιβλία της εξαφανίζονταν όχι από τα βιβλιοπωλεία, αλλά από τους εκδοτικούς οίκους στους οποίους στοιβάζονταν σε κούτες πριν μεταφερθούν στις βιτρίνες των βιβλιοπωλείων.
Η Σαγκάν ήταν μία συγγραφέας φαινόμενο της εποχής που προετοίμασε το έδαφος για μία νέα πραγματικότητα,
αφουγκράστηκε την αγωνία της απώλειας και αγαθών που θεωρούνται αυτονόητα, μία μεταπολεμική αγωνία που σα φάντασμα κυριάρχησε σε κάθε σύνορο της Γαλλίας και απείλησε την ευζωία και την απόλαυση της καλοπέρασης.
Ένα βιβλίο με απλότητα, με στοχαστική διάθεση, που δε διστάσει να “στραγγίξει” ακόμα και την τελευταία ρανίδα μίας περασμένης καλοπέρασης στο πρόσωπο μίας γυναικείας μορφής.
