Γράφει η Μαρία Σκαμπαρδώνη
Μία έντονη θρησκευτική παρορμητικότητα καταδίωκε τον μεγάλο της τέχνης Βίνσεντ Βαν Γκογκ στα 37 χρόνια της σύντομης ζωής του.
Πίσω από τα φανταχτερά ηλιοτρόπια, το φωτεινό κίτρινο του δωματίου ενός καλλιτέχνη, τα σταροχώραφα, υπάρχει όχι ένας καλλιτέχνης μόνο. Αλλά ένας άνθρωπος ο οποίος καταχώνιασε σε ένα μικρό δωματιάκι της ψυχής του την αρχική του επιθυμία να γίνει ιερέας.
Δε γνωρίζουν πολλοί τη μανιώδη προσκόλληση του ίδιου στο κύριο μήνυμα του Ευαγγελίου “αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν”.
Στην προτροπή να δίνουμε από το υστέρημά μας στον πλησίον μας που βρίσκεται σε δυσχερή θέση.
Με τον ίδιο να επιδίδεται στην τήρηση αυτής της εντολής σε βαθμό άκρατης υπερβολής που έφτανε μέχρι στο σημείο να δίνει όλα τα υπάρχοντά του και να βρίσκεται σε κατάσταση ένδειας.
Όταν κάποτε βρέθηκε σε μία εκκλησία και περίμενε να συνομιλήσει με έναν ιερέα, όλα έδειχναν πως όταν ο ιερέας βγει από το γραφείο του θα συναντήσει έναν καλλιτέχνη ολίγον περίεργο αλλά όχι εντελώς απροσάρμοστο. Για να διαπιστωθεί ότι μέσα σε λίγη ώρα εκείνος πρόλαβε να μοιράσει τα ρούχα του σε φτωχούς και να μείνει εντελώς γυμνός, λες και βγήκε από τον Κήπο της Εδέμ με φύλλο συκής!
Ο Βαν Γκογκ υπήρξε βαθιά πιστός, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ένας ζηλωτής της πίστης.
Δεν ακολούθησε την αρχική του επιθυμία να γίνει ιερέας, ίσως επειδή η τέχνη της ζωγραφικής ως άλλη αράχνη τον τύλιξε στον ιστό της -για καλό δικό μας σίγουρα, αφού δεκαετίες πλουτίζουμε συναισθηματικά και βλεπτικά παρατηρώντας την τόσο προσεκτική αποτύπωση της φύσης, των λουλουδιών και των χωραφιών που περιμένουν ανθρώπινα χέρια για να καλλιεργηθούν.
Ο ίδιος αισθητικά ανήκει σε εκείνους τους καλλιτέχνες που πλανεύουν ακόμα και τα μέρη της ψυχής μας που έχουν τη μεγαλύτερη συστολή, επιτρέποντας να αναδυθούν κρυμμένες ευαισθησίες.
Πολλές φορές, η ακραία θρησκευτική πίστη προκαλεί ψυχικές πιέσεις, καταπίεση εσωτερικών παρορμήσεων και τυφλή τήρηση κανόνων επειδή υπάρχει τυφλή αφοσίωση χωρίς αληθινή αγάπη και προαίρεση.
Σίγουρα ο Βαν Γκογκ ήταν ένας άνθρωπος με μεγάλη ποσότητα ψυχικής ευαισθησίας – δε γνωρίζουμε πόσο η θρησκεία επηρέασε τη στάση του- αλλά ως ένα βαθμό η ιδιόμορφη συμπεριφορά του ήταν απόρροια και της ψυχικής του αστάθειας.
The Good Samaritan, 1890
Όλες αυτές οι βιολογικές, βιωματικές και πνευματικές επιδράσεις ζύμωσαν την καλλιτεχνική του φαντασία, ενέτειναν ίσως την πνευματική του επιρρέπεια και προκάλεσαν αμφιθυμικά αποτέλεσματα στην προσωπική του πορεία.
Η θρησκευτικότητα αποτέλεσε μεγάλο μέρος της ζωής του, η ψυχική του αστάθεια τον οδήγησε στον πρόωρο χαμό του, η ευαισθησία του τον έσπρωξε να αποτυπώνει την ομορφιά και απλότητα της φύσης στο καβαλέτο του…
