Το αρχείο του Αχιλλέα Παπαδιονυσίου περιέχει μια σειρά από εξαιρετικές συνεντεύξεις με σημαίνοντα και ιστορικά πρόσωπα από το χώρο του πολιτισμού. Μια από αυτές είναι κι η συνέντευξη που ακολουθεί με την κ. Νάντια Γερουλάνου.

ΑΧ: Κυρίες και κύριοι, στη σημερινή μας εκπομπή έχουμε την τιμή και χαρά να φιλοξενούμε την κα. Νάντια Γερουλάνου, σύζυγο του διακεκριμένου καθηγητή του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού κέντρου κυρίου Στέφανου Γερουλάνου, και καθηγητή της ιστορίας της ιατρικής στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων και κάποια τελευταία χρόνια έχουν έρθει στην Ελλάδα, βρισκόταν στη Ζυρίχη, και η κα. Γερουλάνου από τότε ασχολείται με τα πολιτιστικά. Κυρία Γερουλάνου σας καλωσορίζουμε στην εκπομπή μας και ήταν ιδιαίτερη τιμή και χαρά που είστε μαζί μας.

Γ: Ήταν δική μου χαρά γιατί αγαπάμε πολύ την περιοχή σας και την επισκεπτόμαστε όσο πιο συχνά μπορούμε.

ΑΧ: Θα ήθελα να μας πείτε από πότε ασχολείστε με τα πολιτιστικά και τι ήταν αυτό που σας άρεσε και σας ώθησε σε αυτό;

Γ: Από πάρα πολύ καιρό, σχεδόν από ανέκαθεν μου άρεσαν ο πολιτισμός και τα πέριξ του πολιτισμού, αλλά περισσότερο με ώθησε επειδή ο άντρας μου ήταν γιατρός και πάρα πολύ απασχολημένος ήταν ορισμένα κοινά σημεία που μπορούσαμε να κάνουμε μαζί και να μοιραστούμε. Ξεκινήσαμε ερασιτεχνικά και το πράγμα πήρε μεγάλες διαστάσεις.

ΑΧ: Μιλήστε μας λίγο για τις σπουδές σας γιατί έχετε κάνει αξιόλογες σπουδές.

Γ: Όχι δεν έχω κάνει αξιόλογες σπουδές γιατί παντρεύτηκα πάρα πολύ νωρίς και δεν πρόλαβα να σπουδάσω επαγγελματικά με την έννοια ότι μετά παίρνεις ένα χαρτί και εργάζεσαι συγκεκριμένα, αλλά σπούδασα όταν ήμουν στη Ζυρίχη και σπούδασα στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης.

ΑΧ: Αυτό σας βοήθησε πιστεύω στα πολιτιστικά.

Γ: Ε και βέβαια με βοήθησε

ΑΧ: Ζήσατε πολλά χρόνια στη Ζυρίχη;

Γ; 35

ΑΧ: Τώρα ήρθατε μόνιμα στην Ελλάδα, πως το αποφασίσατε;

Γ: Δεν ήρθαμε μόνιμα στην Ελλάδα γιατί έτσι όπως έχει γίνει η ζωή μας είμαστε λίγο παντού και πουθενά. Έχουμε κρατήσει όλους τους δεσμούς με τη Ζυρίχη και την Ευρώπη   γιατί τα παιδιά μας ζουν εκεί, και αναγκαζόμαστε και περνάμε αρκετό καιρό εκεί, και ο άντρας μου συνεχίζει αρκετά και πρέπει να βρισκόμαστε στο πανεπιστήμιο στη Ζυρίχη και έτσι μοιραζόμαστε.

ΑΧ: Διδάσκει εκεί στο πανεπιστήμιο της Ζυρίχης;

Γ: Δεν χειρουργεί πλέον αλλά διδάσκει ακόμα στο πανεπιστήμιο.

ΑΧ: Χειρουργική ή ιστορία της ιατρικής;

Γ: Χειρουργική

ΑΧ: Και πάτε και στα Γιάννενα;

Γ: Όσο μπορώ πηγαίνω και στα Γιάννενα, εκείνος βέβαια πηγαίνει μια φορά την εβδομάδα

ΑΧ: Πως τα κατορθώνεται όλα αυτά; Δύσκολο πράγμα

Γ: Όσα πιο πολλά κάνει κανείς, τόσα πιο πολλά βγαίνουν

ΑΧ: Αν και γνωρίζω καλά ότι έχε ζητήσει απ’ τον σύζυγό σας ο κύριος Καραμανλής στη μεταπολίτευση να υπάρξει κάποια συνεργασία, εσείς δεν δεχτήκατε.

Γ: Ήμασταν πάρα πολύ συνδεδεμένοι με τον πρόεδρο ιδίως τον καιρό της δικτατορίας όπου περνούσε και εκείνος αρκετό καιρό στη Ζυρίχη, και είχαμε πολλά κοινά και η φιλία του στάθηκε πολύ σημαντική στη ζωή μας, αλλά είναι πάρα πολύ δύσκολη η Ελλάδα. Αν τότε δέχονταν να ερχόταν στην Ελλάδα σήμαινε ότι έπρεπε να μπει στην πολιτική, ήμασταν πάρα πολύ νέοι και δεν είχαμε τα χρήματα για να μπορεί να κάνει κάποιος μια πολιτική καριέρα, είναι πολύ δύσκολο.

ΑΧ: Γιατί, υποτίθεται ότι υπάρχει κάποιος για να προσφέρει, χαλάει πολλά χρήματα για να ασχοληθεί με την πολιτική;

Γ: Όπως γνωρίζεται τότε μπαίνανε οι πλούσιοι στην πολιτική και μετά βγαίνανε φτωχοί.

ΑΧ: Ενώ τώρα συμβαίνει το αντίθετο

Γ: Δεν θέλω να πω έτσι. Εν πάση περιπτώσει δεν είχαμε τις προδιαγραφές και τον άντρα μου τον ενδιέφερε πάρα πολύ η επιστήμη του και έτσι δεν δέχονταν κάτι τέτοιο, θα έπρεπε να την αφήσει, και εκ των υστέρων καλύτερα που δεν δέχτηκε και ξαναεπέστρεψε ο πρόεδρος αρκετές φορές μετά , αλλά δεν ήταν τέτοιες οι συνθήκες που να μας επιτρέψουν να πάρουμε μια τέτοια απόφαση.

ΑΧ: Πως είδε την άρνησή σας; Πως τη δέχτηκε μάλλον.

Γ: Δεν νομίζω ότι στεναχωρήθηκε και πολύ.

ΑΧ: Επειδή είχε ακουστεί ότι συνήθως ήθελε να…

Γ: Όχι, πάντοτε έμεινε ένας πιστός φίλος, είχαμε ορισμένες διαφωνίες εκ των υστέρων στον τρόπο που οδηγήθηκε ο τόπος μας πολιτιστικά και ήταν πολύ δύσκολες καταστάσεις εκείνη την εποχή.

ΑΧ: Σίγουρα ήταν, μετά από μια πτώση δικτατορίας…

Γ: Ήταν πολλά που έπρεπε να μπούν στο αυλάκι για να φτιάξουν τα πράγματα και προτιμήσαμε…

ΑΧ: Την επιστήμη. Και η επιστήμη είναι μια προσφορά στην κοινωνία. Έχετε ζήσει και τον πανεπιστημιακό χώρο της Ελβετίας και της Ζυρίχης, κάντε μας μια σύγκριση.

Γ: Όχι μόνο της Ελβετίας αλλά και της Αμερικής γιατί σε κάποια φάση όταν ο άντρας μου ήταν εκλεγμένος και στην Αμερική και δέχτηκε τη θέση στην Αμερική αλλά μετά τον παρακάλεσαν οι Ελβετοί να μείνει στη Ζυρίχη, και ενώ επι 6 μήνες πηγαινοερχόμασταν, τελικά μείναμε στη Ζυρίχη αλλά ζήσαμε αρκετά έντονα και το πανεπιστημιακό κατεστημένο της Αμερικής. Υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής, και υπάρχει μια πολύ μεγάλη διαφορά μεταξύ Ελλάδας και Ευρώπης.

ΑΧ: Ποιες είναι αυτές οι διαφορές;

Γ: Οι διαφορές είναι καταρχήν οι νομοθεσίες. Ότι έξω στα πανεπιστήμια έχουν πάρα πολύ καλές βάσεις και γραμμές οργανωτικές. Εδώ τα περισσότερα είναι καινούργια πανεπιστήμια, δεν έχουνε μπει ακόμα οι βάσεις και απ’ ότι ακούω οι νομοθεσίες δεν δίνουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν τα πανεπιστήμια όπως πρέπει, και βλέπω παιδιά ιδίως να ταλαιπωρούνται πάρα πολύ, διότι είναι υψηλό το επίπεδο των παιδιών που πάνε στα πανεπιστήμια, γίνονται τεράστιες επιλογές, και ζητούνται πάρα πολλά πράγματα απ’ τα παιδιά, αλλά απ’ την άλλη πλευρά δεν τους δίνεται η δυνατότητα η πρακτική που να μπορούν να εξελιχθούν με την πρακτική.

ΑΧ: Κάντε μας τώρα μια σύγκριση της ζωής της Ελβετίας με την Ελλάδα.

Γ: Δεν υπάρχει σύγκριση. Στη μεν Ελβετία ο μέσος όρος ζωής είναι πάρα πολύ αναπτυγμένος, και μετά από 400 χρόνια ειρήνης είναι πάρα πολύ φυσικό το ότι είναι οι βάσεις της κοινωνίας, είναι σε μια γραμμή πολύ σωστή. Εμείς με τα πάνω μας , με τα κάτω μας δεν έχουμε αυτή τη δυνατότητα. Απ’ την άλλη δεν υπάρχει η ανθρωπιά που υπάρχει εδώ, που όλα λύνονται σε μια στιγμή δια μαγείας.

ΑΧ: Παρ’ όλ’ αυτά εσείς γυρίσατε στην Ελλάδα, και δεν πήρατε την ιθαγένεια την ελβετική.

Γ: Όχι, δεν χρειαστήκαμε ποτέ να την πάρουμε και εκείνη την εποχή, για να πάρεις την ελβετική ιθαγένεια πρέπει να παραδώσεις την ελληνική. Τώρα άλλαξαν οι νομοθεσίες και μπορείς να έχεις και τα δυο διαβατήρια, αλλά δεν χρειάστηκε ποτέ να είμαστε Ελβετοί για να κάνει ο άντρας μου καριέρα στην Ελβετία, δεν μας εμπόδισε ποτέ το ελληνικό μας διαβατήριο. Αντιθέτως. Και τώρα όλοι θέλουν να παίρνουν ευρωπαϊκά διαβατήρια γιατί είναι πιο εύκολα, αλλά εμείς δεν είχαμε την ανάγκη να το κάνουμε και δεν θέλαμε ποτέ να δώσουμε την ελληνική μας ιθαγένεια.

ΑΧ: Τι προνόμια μπορεί να έχει κάποιος Έλληνας αν έχει ιθαγένεια ελβετική;

Γ: Εκείνη την εποχή ήταν πολύ σημαντικό γιατί είχες ασφάλειες, είχες δυνατότητα να έχεις δικές σου δουλειές που αλλιώς δεν μπορούσες να έχεις. Για τους ξένους ήταν πολύ πιο αυστηρά τα πράγματα απ’ ότι είναι τώρα με την Ευρώπη. Αναγκαστήκανε λόγω της Ευρώπης και οι Ελβετοί να είναι πιο μαλακοί.

ΑΧ: Συνεχίζει η ζωή να είναι τόσο ωραία εκεί όσο ήταν και πρίν;

Γ: Είναι προβληματική, η Ελβετία δεν έχει μπει στην Ευρώπη απ’ όταν προσπαθεί να βρει ορισμένα κοινά σημεία ιδίως στους οικονομικούς φορείς, αλλά έχει μεγάλο πρόβλημα και στις εξαγωγές και οικονομικά και είναι ένα μικρό κρατίδιο που κρατήθηκε ουδέτερο πολύ καιρό, τώρα έχει τον παράδεισο γύρω με το να μπούν όλες οι χώρες στην Ευρώπη γιατί τα προνόμια είναι μεγαλύτερα.

ΑΧ: Τι πιστεύετε κανείς ότι νιώθει, και πως έχετε νιώσει εσείς κα. Γερουλάνου, όταν ασχολείται κανείς με τα πολιτιστικά.

Γ: Όπως ασχολείται ο καθένας όταν ασχολείται με μια οποιαδήποτε δουλειά. Στην Ελλάδα είναι πιο δύσκολο, αν θέλετε μας λείπει η παίδευση. Τα πολιτιστικά στην Ευρώπη είναι ένας κύκλος που λίγο πολύ πιάνει όλες τις χώρες και όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους όταν ένα νέο ταλέντο θα ακουστεί σ’ όλες τις πρωτεύουσες του κόσμου. Εμείς είμαστε λίγο αποξενωμένοι από το τι γίνεται στον υπόλοιπο κόσμο. Και είμαστε αποξενωμένοι διότι δεν έχουμε πληροφόρηση και επίσης δεν έχουμε την παίδευση για να μπορέσουμε να παρακολουθήσουμε. Βέβαια το Μέγαρο Μουσικής προσέφερε πάρα πολλά στον τόπο διότι υπάρχει ένας πυρήνας που μπορούμε να πηγαίνουμε και να βλέπουμε, παρ’ όλ’ αυτά δεν παρακολουθούμε απόλυτα το τι γίνεται έξω, απλά αναβαθμιστήκαμε χωρίς να έχουμε την ίδια ταύτιση ακόμα.

ΑΧ: Πως γίνεται αυτό, αφού εμείς είμαστε μια χώρα απ’ την οποία ξεκίνησε ο πολιτισμός και έχει διδάξει τον πολιτισμό;

Γ: Με όλες αυτές τις πολιτικές αλλαγές έχει μείνει η παίδευσή μας πολύ πίσω, γιατί άλλο η παίδευσις και άλλο η εκπαίδευσις. Μπορεί ο καθένας να ξέρει πολλά στον τομέα του και να ζητάμε πολλά απ’ τα παιδιά, αλλά είναι και ένας ολόκληρος κόσμος από δίπλα αυτή τη στιγμή που έχει μείνει χωρίς μια βάση. Έχει εξελιχθεί πάρα πολύ ο Έλληνας, το βλέπω και στην επαρχία που ζούμε, και στην Πάτμο που έχουμε ένα σπίτι, στα νησιά., είναι καταπληκτική όπως είναι η νέα γενιά, αλλά σε ένα επίπεδο και ευτυχώς που έχουν εξελιχθεί έτσι. Θα ήταν καλύτερα να ήταν και στο άλλο. Επιπλέον δεν υπάρχουν φορείς, αν κοιτάξετε στο φεστιβάλ Αθηνών ή τα διάφορα φεστιβάλ που γίνονται είναι λίγο φθηνά τοπικά καταστημένα.

ΑΧ: Δηλ πως είναι τα φεστιβάλ έξω;

Γ: Τα φεστιβάλ έξω είναι φεστιβάλ που οργανώνονται 3 χρόνια πρίν τι θα παιχτεί, υπάρχει ένας προγραμματισμός πάντοτε με θέμα, εμείς φτάνουμε τον Μάιο εδώ και δεν ξέρουμε τι θα γίνει τον Ιούνιο.

ΑΧ; Δεν υπάρχει προγραμματισμός δηλ;

Γ: Πώς να προβληθεί ένα καλλιτεχνικό γεγονός, ιδίως αν θέλει κανείς να το συνδυάσει με το τουριστικό μέρος, γιατί για να φέρεις τον ξένο να αφήσει τα χρηματάκια του και να έχει μια απασχόληση το βράδυ πολιτιστική πρέπει να ξέρει εκ των προτέρων που θα πάρει τα εισιτήρια, τι θα δει κ.λ.π. Εδώ βλέπετε στο Σάλσμπουργκ είναι κλεισμένα τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια δυο χρόνια πρίν.

ΑΧ: Πρέπει να προγραμματίσει κι αυτός τα έξοδά του. Είστε μέλος του συμβουλίου της όπερας της Ζυρίχης, πείτε μας γι’ αυτό.

Γ: Ήμασταν σε πολλά συμβούλια όταν ήμασταν με τον άντρα μου εκεί, και ο άντρας μου και εγώ μάθαμε πάρα πολλά πράγματα απ’ την οργάνωση τέτοιων οργανισμών. Ειδικά η όπερα της Ζυρίχης ήταν μια όπερα η οποία δεν ήταν ποτέ απ’ τις μεγάλες όπερες της Ευρώπης όπως το Μόναχο, η Γερμανία, το Λονδίνο ή το Παρίσι, ήταν όμως μια πολύ σωστή, με βάσεις μουσικές πολύ σωστές διότι υπήρχε η παίδευσι. Πάρα πολλοί τραγουδιστές νέοι ξεκινούσαν απ’ τη Ζυρίχη και μετά έκαναν καριέρα παντού. Υπάρχει Δε αυτό το ”Oper studio” το οποίο είναι ένα είδος σχολείου στο οποίο πηγαίνουν φοιτητές απ’ όλα τα μέρη του κόσμου αφού έχουν τελειώσει τη μουσική τους εκπαίδευση και μαθαίνουν πώς να στέκονται στη σκηνή, πώς να εκφράζουν το ρόλο καλύτερα όχι απλά μουσικά αλλά και γενικότερα, και έρχονται απ’ όλα τα μέρη του κόσμου να ακούσουν αυτά τα νεα παιδιά και τις παραστάσεις που κάνουνε. Και μετά πηγαίνουν όλοι και κάνουν καριέρα είτε στη Ζυρίχη είτα αλλού και αυτό είναι βέβαια κάτι που στην Ελλάδα είναι πολύ δύσκολο να γίνει και να υπάρχει. Και αυτό είναι το πρόβλημα με όλα μας τα ωδεία, γιατί τα παιδιά παίρνουν ένα δίπλωμα και μετά είναι πολύ δύσκολο να σταθούν στο διεθνή χώρο γιατί δεν έχουν τις βάσεις για να μπορέσουν να το συνεχίσουν.

ΑΧ: Και εσείς τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει πάνω σ’ αυτό;

Γ: Παίδευσις. Αρχίζοντας απ’ τα σχολεία και πηγαίνοντας σε κάθε τομέα. Σωστοί δάσκαλοι, να αγαπούν τη δουλειά τους, να βοηθούν τα παιδιά και όχι απλώς να δίνουνε την ύλη και να μένει το πράγμα εκεί. Και πιστεύω ότι υπάρχουν και καλοί δάσκαλοι αλλά πρέπει να είναι σωστά εκπαιδευμένοι.

ΑΧ: Ποια πιστεύετε ότι είναι η προσφορά της Λυρικής Σκηνής στα πολιτιστικά δρώμενα της χώρας μας και ποιοι άλλοι φορείς πιστεύετε ότι προσφέρουν;

Γ: Η Λυρική Σκηνή, είναι ένα κεφάλαιο πάρα πολύ σημαντικό γιατί έχει τον δικό της κόσμο. Η διαφορά με το Μέγαρο και την κλασσική μουσική είναι η ότι όπερα στην Ελλάδα είχε πάντα ένα δικό της κοινό. Και αυτό τι κοινό και αυτός ο κόσμος πρέπει να μείνει και να καλλιεργείται απ’ τη Λυρική σκηνή γιατί αυτή την παράδοση κανένας δεν μπορεί να την αντικαταστήσει. Βέβαια πρέπει να δοθούν στη Λυρική Σκηνή δυνατότητες να αναπτυχθεί γιατί δεν είναι χώρος και συνθήκες εργασίας για τους καλλιτέχνες η παρούσα κατάσταση.

ΑΧ: Λέγεται απ’ τους Φίλους της Λυρικής Σκηνής ότι μπορεί να γίνει νέα αίθουσα.

Γ: Αν ένα απ’ τα μεγάλα ιδρύματα δεν αναλάβει να ρίξει πολλά χρήματα και να αναλάβει μια νέα όπερα δεν πρόκειται να γίνει τίποτα.

ΑΧ: Από ποια ιδρύματα εννοείτε;

Γ: Από τα μεγάλα ιδρύματα που τόσο πολύ έχουν βοηθήσει τη χώρα., Νιάρχειο, Ωνάσειο. Όλοι αυτοί οι Έλληνες οι πλούσιοι έχουν βοηθήσει πάρα πολύ τον τόπο τους. Εγώ δεν έχω δει Έλληνα που να έχει προκόψει στο εξωτερικό και να μην έχει βοηθήσει, στις δυνατότητές του, άλλος περισσότερο και άλλος λιγότερο την Ελλάδα.

ΑΧ: Το Ωνάσειο φτιάχνει το πολιτιστικό ίδρυμα στη Συγγρού. Αυτό θα περιλαμβάνει και κάποιο χώρο;

Γ: Όχι η Λυρική Σκηνή θα πρέπει να μείνει σαν ανεξάρτητος οργανισμός Λυρικής Σκηνής και να δουλεύει καλύτερα σ’ αυτό που είναι.

ΑΧ: Αν περιλαμβάνει χώρο εννοώ.

Γ: Ναι θα έχουν και κάποια σκηνή που θα μπορεί να γίνει κάποια όπερα αλλά δεν θα λύσει το θέμα. Προσφέρει πάρα πολλά πολιτιστικά το Ωνάσειο, προσφέρει και στην Αμερική με το κέντρο που έχουν κάνει. Τώρα είναι μια πάρα πολύ ωραία έκθεση του Μ. Αλεξάνδρου, που φιλοξενεί πάρα πολύ ωραία αντικείμενα και βγάζουν και ένα πολύ ωραίο βιβλίο. Προσφέρει αλλά δεν μπορεί ένα ίδρυμα να λύσει όλα τα προβλήματα.

ΑΧ: Σίγουρα όχι πρέπει όμως και το ίδιο το κράτος να προσπαθήσει.

Γ: Μα τι κράτος είναι απένταρο, δεν έχει τη δυνατότητα να κάνει τίποτα.

ΑΧ: Ένα άλλο πρόβλημα που μπορεί να υπάρχει είναι ότι η Λυρική Σκηνή δεν μπορεί να ταξιδέψει στις επαρχίες και ίσως να μην μπορούν κάποιοι άνθρωποι της επαρχίας, εκτός από λίγους που έρχονται στην Αθήνα, να δουν όσο και να επιθυμούν τη Λυρική Σκηνή.

Γ: Αυτά είναι θέματα οικονομικά και οργανωτικά. Θα μπορούσε να υπάρχει μια προσπάθεια μικρού περιεχομένου που να μπορούσε να ταξιδεύει στα θέατρα αλλά και η επαρχία θα πρέπει να έχει τα ανάλογα θέατρα που να μπορέσει να στεγάσει ένα τέτοιο θέαμα. Θα μπορούσε να γίνει ρεσιτάλ, θα μπορούσε να γίνει τραγούδι, αλλά χρειάζεται και μια ορχήστρα που να μπορεί να ταξιδεύει και να είναι τα πράγματα λίγο πιο εύκολα.

ΑΧ: Πιο εύκολα ναι, είναι ένα πρόβλημα κι αυτό, και θέατρα δεν υπάρχουν και οικονομικά είναι πολλά έξοδα.

Γ: Και στην Ελβετία δεν υπάρχουν. Υπάρχει ένα πολύ μεγάλο φεστιβάλ στο Βερμπιέ στην Ελβετία το οποίο έχει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια και η μουσική γίνεται μέσα σε τέντες, αλλά οι τέντες έχουν εκπληκτική ακουστική και είναι φτιαγμένα ειδικά γι’ αυτά τα πράγματα. Όλα χρειάζονται μια υποδομή, εμείς δεν έχουμε τίποτα.

ΑΧ: Την αγάπη του κόσμου για το Λυρικό τραγούδι πως τη βλέπετε σε σχέση με την αγάπη του κόσμου στη Ζυρίχη;

Γ: Ο κόσμος είναι περιορισμένος σε σχέση με τον κόσμο που αγαπάει τα σπόρ ή το ποδόσφαιρο γι’ αυτό δεν μπορεί να τα συγκρίνει. Το κοινό του Λυρικού τραγουδιού είναι μικρό αλλά δεμένο μεταξύ του. Το κοινό της κλασσικής μουσικής τώρα δημιουργείται με το Μέγαρο. Βέβαια χρειάζεται και η επαρχία βοήθεια αλλά δεν ξέρω από πού ξεκινάει, βλέπω ας πούμε στα Γιάννενα υπάρχει ένα καταπληκτικό μέρος του πανεπιστημίου που είναι πολλά στρέμματα, υπάρχουν εργαστήρια, υπάρχει μια σωστή υποδομή, δεν γίνεται τίποτα το πολιτιστικό. Δεν γίνονται εκθέσεις αλλά γίνονται μίζερα, δηλ βγαίνουν τα παιδιά το βράδυ και αυτό που γίνεται είναι να είναι στα φαγάδικα ή στα μπαράκια. Δεν έχουν τι άλλο να κάνουν, δεν υπάρχει μια πνευματική τροφή στα πανεπιστήμια. Στη Θεσσαλονίκη πιο πολύ βέβαια γιατί είναι πιο μεγάλη πόλη και έχει πιο πολλά, αλλά δεν βλέπετε κι εσείς τι γίνεται στην Πάτρα; μια μιζέρια σκέτη είναι. Δεν θα έπρεπε το πανεπιστήμιο να είναι ένας πυρήνας με όσα παιδιά και δασκάλους έχει να δημιουργεί ένα μικρό..

ΑΧ: Έχει μια αίθουσα πολύ μεγάλη το πανεπιστήμιο, ένα πολιτιστικό κέντρο πολύ καλά.

Γ: Και πως το ζούνε;

ΑΧ: Γίνονται κάποιες εκδηλώσεις αλλά είναι ακριβό το ενοίκιο για όσους θέλουν να διοργανώσουν κάτι.

Γ: Για όλο αυτό πρέπει να υπάρχει ένα κίνητρο.

ΑΧ: Ίσως θα πρέπει να υπάρχει βοήθεια και από την ιδιωτική πρωτοβουλία η οποία βέβαια στην Πάτρα δεν μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει διότι η Πάτρα δεν έχει μεγάλους οικονομικούς παράγοντες.

Γ: Απ’ ότι άκουω και πολλές βιομηχανίες κλείσανε, αλλά η Πάτρα έχει πολύ ωραίους χώρους, έχει ένα καταπληκτικό θέατρο, υπάρχει το θεατράκι το Ρωμαϊκό, αλλά δεν νομίζω να τους ενδιαφέρει και πολύ, πιο πολύ τους ενδιαφέρει ο καρνάβαλος παρά το τι έγινε το καλοκαίρι.

ΑΧ: Αυτό είναι σωστό, αν και δεν έχει σχέση με το παλιό καρναβάλι.

Γ: Βέβαια, γιατί κοινωνικά το καρναβάλι παλιά έπαιζε μεγαλύτερο ρόλο.

ΑΧ: Βέβαια γίνανε, όπως θα λέγαμε κάθε χωριό και γυμναστήριο, τώρα λέμε κάθε χωριό έχει το καρναβάλι του, και αυτό παίζει αρνητικό ρόλο. Θα ήθελα να μας μιλήσετε για το σωματείο ”Οι φίλοι της Αθήνας” που έχει ιδρύσει ο παγκοσμίου σκηνοθέτης Μιχάλης Κακογιάννης, και την προσφορά του στον πολιτισμό μας.

Γ: Είναι ένας εκπληκτικός άνθρωπος τον οποίο αγαπώ πολύ και θαυμάζω τον οραματισμό του και το κέφι του για δημιουργία το οποίο ακόμα έχει, και έχω τρομακτικά εντυπωσιαστεί γατί δεν προλάβαμε να τελειώσουμε τη δουλειά για τους ”Φίλους της Αθήνας” και έχει ξεκινήσει με τρομακτική δύναμη νέα πράγματα.   Ανεβάζει ένα έργο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στη μικρή αίθουσα τον Απρίλιο, το οποίο θα παιχτεί και στην Επίδαυρο, ανεβάζει ένα έργο του Σαίξπηρ στο Ηρώδειο το καλοκαίρι, φτιάχνει τι ίδρυμά του συγχρόνως, δηλ συνεχίζει και δεν σταματάει ποτέ και αυτό τον κρατάει βέβαια νέο και είναι πάρα πολύ νέος και θα μείνει πάντα νέος. Με τέτοιε ενδιαφέροντα και τέτοια όρεξη για δημιουργία αυτός θα βαστάει τη ζωή. Οι φίλοι της Αθήνας ήταν μια δικιά του πρωτοβουλία η οποία ξεκίνησε όταν έφυγε απ’ την πολιτιστική ολυμπιάδα. Είδε ότι δεν μπορούσε να κάνει χωριό και ότι δεν ήταν τα πράγματα όπως θα μπορούσαν να είναι, γι’ αυτό αμέσως παραιτήθηκε αλλά είχε ήδη αρχίσει αυτό το θέμα του φωτισμού να το δουλεύει και τον πονούσε να μη γίνει τίποτα. Όλοι ξέρουμε πόσο άσχημη και άθλια ήταν η Αθήνα φωτισμένη το βράδυ. Και εκείνος βρήκε αυτόν τον σπουδαίο Γάλλο φωτιστή που έχει κάνει και τον Πύργο του Άιφελ, την πόλη της Λιόν, και ήταν ο πιο ειδικός γι’ αυτό το πράγμα και όταν έφυγε απ’ την πολιτιστική ολυμπιάδα έκανε αυτό το σωματείο ”Οι φίλοι της Αθήνας” όπου εγώ είμαι αντιπρόεδρος και προσπαθήσαμε να βρούμε χρήματα μόνο από ιδιώτες και όχι απ’ το κράτος για να πληρωθεί η μελέτη και όλη η υποδομή του πράγματος.

ΑΧ: Ποιοι ήταν οι στόχοι των ”Φίλων της ‘Αθήνας;”

Γ: Οι στόχοι των Φίλων της Αθήνας ήταν να φωτιστεί η Αθήνα για τους Ολυμπιακούς αγώνες, και ιδίως οι Ακρόπολη και οι χώροι γύρω απ’ την Ακρόπολη σωστά. Το έργο δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη και ο φωτισμός του Λυκαβητού δεν έχει τελειώσει, αλλά έχουμε πολλά προβλήματα γιατί τι κάθε μνημείο ανήκει και αλλού σε άλλον οργανισμό . Είχαμε μια εκπληκτική βοήθεια από το Υπουργείο Πολιτισμού ιδίως από την κυρία Πετραλιά που είναι πραγματικά απίθανη και από τον κύριο Τατούλη, αλλά από την προηγούμενα κατάσταση είχε μπει κάποια βάση αλλά δεν είχε προχωρήσει το πράγμα. Προχώρησε μόλις ήρθε η κυρία Πετραλιά στα πράγματα και δεν μπορείς όλα αυτά να τα κάνεις χωρίς την βοήθεια του κράτους, Πρώτον για την εκτέλεση και δεύτερον γιατί όλα τα μνημεία ανήκουν στους φορείς του Υπουργείου. Οπότε θα έπρεπε να περνάμε από όλους τους φορείς, τους αρχαιολόγους υπεύθυνος ο καθένας και για άλλο μνημείο, ο Λυκαβητός ανήκει στο Δήμο και γι’ αυτό έχει μείνει έτσι.

ΑΧ: Δεν είχατε την υποστήριξη από το δήμο;

Γ: Είχαμε πλήρη υποστήριξη μιας και ο κύριος Αβραμόπουλος ήταν υπέρ απ’ την αρχή και η κυρία Μπακογιάννη φυσικά το συνέχισε, αλλά είναι τόσο δύσκολοι και οι μηχανισμοί μέσα από το δήμο που και ο Δήμαρχος δεν μπορεί να κάνει θαύματα. Είναι όλοι αυτοί που παίρνουνε τα έργα και εξαρτάσαι απ’ αυτούς, και δεν παίρνουν τα έργα μεμονωμένα αλλά γενικότερα αυτοί οι εργολάβοι, πρέπει να περιμένεις να έρθει η σειρά σου.

ΑΧ: Πως είδατε τους Ολυμπιακούς αγώνες και ποια είναι η άποψή σας για την πολιτιστική ολυμπιάδα;

Γ: Για την πολιτιστική ολυμπιάδα δεν θα ήθελα να μιλήσω γιατί βρήκα ότι έχασε ένα μεγάλο στοίχημα και υπήρχε η δυνατότητα να δείξουμε ναι Ελλάδα στο εξωτερικό εκπληκτική και αποτύχαμε πλήρως. Απλά ξοδεύτηκαν πάρα πολλά λεφτά και δεν ξέρουμε και που, αλλά ούτε ασχολήθηκα και οι εκδηλώσεις που κάναμε στην Αμερική ήταν άθλιες. Αυτό που κάναμε στην Αμερική και στη Ρωσία ήταν αμαρτία απ’ το θεό τόσα χρήματα να μην πιάσουν τόπο. Και αυτό πιστεύω είναι ένα λάθος που κάνουμε εμείς οι Έλληνες πάντοτε νομίζοντας ότι αυτό που εμείς πιστεύουμε ότι είναι κουλτούρα να το διώξουμε στο εξωτερικό. Είναι πολύ καλύτερα να συνεργαζόμαστε με κέντρα πολιτισμού του κάθε τόπου, που εκείνοι έχουν το δικό τους κοινό, τον δικό τους μηχανισμό, τους δικούς τους δημοσιογράφους , ξέρουν πως θα τα στήσουν, παρά εμείς να τους επιβάλλουμε αυτό που θέλουμε εμείς. Για την ολυμπιάδα ήταν και εκεί πάρα πολύ δύσκολη όλη η οργάνωση, πολύ μπλεγμένα τα πράγματα, και πως αλλάξανε με κάθε κυβέρνηση και κάθε ανασχηματισμό όλο το σύστημα εδώ και τόσα χρόνια, κάναμε μια εκπληκτική δουλειά και δεν υπάρχει αμφισβήτηση, αισθανθήκαμε πολύ περήφανοι που είμαστε Έλληνες. Βρίσκω ότι είναι κρίμα που δεν είχαμε χρόνο, επειδή χάσαμε πολύ καιρό στην αρχή, να το ολοκληρώσουμε για να κρατήσει η Αθήνα μια καλύτερη υποδομή. Οι περιβάλλοντες χώροι δεν πρόλαβαν να γίνουν, από ότι άκουσα από τους Γάλλους αρχιτέκτονες όλο το Φάληρο όπως το είχαν σχεδιάσει για να μπορέσει να μείνει μετά δεν έγινε. Πολλά πράγματα δεν μπορέσαμε να απορροφήσουμε και αυτό που ήταν κρίμα ήταν ότι για τους παραολυμπιακούς δεν προλάβαμε να δώσουμε την υποδομή που χρειαζόταν.

ΑΧ: Πείτε μας για το μουσικό φεστιβάλ Παξών.

Γ: Εκεί βλέπετε ότι έχει ένα πολύ μεγάλο σεμνό αποτέλεσμα γιατί είναι πολύ χαμηλών τόνων η αγάπη των ξένων για τον τόπο μας. Γιατί όπως έχουν μαζευτεί πολλοί ξένοι στους Παξούς οι οποίοι γνωρίζουν τη μουσική όπως κινείτε στην Ευρώπη, προσπάθησαν όχι μόνο να κάνουν ωραίες μουσικές εκδηλώσεις αλλά προσπάθησαν να εντάξουν νέα παιδιά και ει δυνατόν Έλληνες σ’ αυτές τις εκδηλώσεις και να δίνουν τη δυνατότητα να φεύγουν τα παιδιά έξω και να βλέπουν πως είναι η μουσική και σε άλλα μέρη του κόσμου. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί είναι η αγάπη ενός ανθρώπου που έχει κινήσει όλο αυτό το πράγμα. Μου ζήτησαν να τους βοηθήσω και πιστεύω μπορώ να το κάνω με την έννοια να ανοιχτούν περισσότερες πόρτες προς την Κέρκυρα που έχει ένα πάρα πολύ ωραίο θέατρο και υπάρχει και μια μουσική ακαδημία, μήπως έρθουνε και στην Αθήνα μετά με κάποια συγκεκριμένα προγράμματα, αλλά όλα αυτά θέλουν πολύ δουλειά.

ΑΧ: Για σας τι σημαίνει πολιτιστική πρωτεύουσα;

Γ: Δεν το έχω σκεφτεί, αλλά πιστεύω ότι όλοι αυτοί οι θεσμοί δεν ξέρω που έχουνε πετύχει και που όχι. Εγώ δεν μπορώ να σας πω παρά αυτό που ζήσαμε με τη Θεσσαλονίκη που δυστυχώς όλοι ξέρουμε το αποτέλεσμα που είχε, και μπορώ να σας πω για την Πάτρα ότι μόλις βρέθηκε το πλαίσιο που θα στηριχθεί, και τι έχουμε τώρα;

ΑΧ: Ένα χρόνο πριν είμαστε

Γ: Και τι θα γίνει σε ένα χρόνο; χρήματα, κονδύλια, προγραμματισμοί, στόχοι..

ΑΧ: Τώρα θέλω να πω κάτι άλλο το οποίο είναι λίγο προκλητικό με την καλή έννοια της λέξεως.. Ότι ο σύζυγός σας φέρει ένα πολύ μεγάλο όνομα. Είναι εγγονός του αείμνηστου Μαρίνου Γερουλάνου ενός μεγάλου καταξιωμένου ανθρώπου ο οποίος προσέφερε πάρα πολλά εκείνη την εποχή στον κόσμο. Θα θέλαμε την άποψη σας γι’ αυτό.

Γ: Τι να σας πω έπ’ αυτού, είναι περίεργο που στην επόμενη γενιά μετά τον παππού του ανδρός μου δεν έγινε κανένας γιατρός, και αφήσανε και πέρασε μία γενιά και έγινε ο άντρας μου και δυο ξαδέρφια του και οι δυο πάρα πολύ καλοί γιατροί. Αφήσανε μια γενιά κενή, τώρα ήταν λόγω αυτής της μεγάλης κληρονομιάς που κανένας δεν μπορούσε να πλησιάσει, πάντως είναι συγκινητικό που ακόμα τον θυμούνται όχι μόνο σαν εξαιρετικό χειρούργο και επιστήμονα, όπου ακόμα και έξω είναι σε όλα τα βιβλία γραμμένος και καταξιωμένος αλλά και σαν άνθρωπος.

ΑΧ: Και αυτό έχει μεγάλη σημασία, διότι η επιστήμη πρέπει να ταυτίζεται και με την ανθρωπιά.

Γ: Είναι μεγάλη κληρονομιά και για μας να μπορέσεις αυτό το πράγμα τουλάχιστον να το διατηρήσεις από εκεί που το πήρες.

ΑΧ: Απ’ τα παιδιά σας δεν είναι κανένας γιατρός

Γ: Όχι όχι είδαν τη γλύκα…

ΑΧ: Δηλαδή ότι δεν είναι καλό να είσαι γιατρός

Γ: Δύσκολο πάρα πολύ το να ‘σαι καλός γιατρός και να σαι και άνθρωπος και κάπου η ιδιωτική ζωή μένει πίσω.

ΑΧ: Δεν μένει μόνο των γιατρών αλλά και των πολιτικών και κάποιων κατηγοριών που ασχολούνται με τα κοινά

Γ: Αλλά ο γιατρός είναι η μεγαλύτερη ευθύνη γιατί έχεις και την ευθύνη στο άλλο άτομο. Και οι πολιτικοί βέβαια, αλλά οι πολιτικοί είναι ένα χρονικό διάς5τημα, μετά φεύγουνε, δεν είναι ο ίδιος άνθρωπος ο οποίος έχει έναν επαγγελματισμό

ΑΧ: Υπάρχουν και εκείνοι που είναι μόνιμα γιατί τώρα και η πολιτική έχει γίνει επάγγελμα. Ποιοι είναι οι μελλοντικοί σας στόχοι κ. Γερουλάνου πάνω στα πολιτιστικά

Γ: Κατ’ αρχήν είχα ορισμένους στόχους, οι οποίοι δεν γίνανε και δεν θα ήθελα να μιλήσω γιατί έβαλα πολύ φαιά ουσία και δεν προχώρησαν. Θα ήθελα να έβρισκα έναν ολοκληρωμένο χώρο, υποδομή που θα μπορέσουνε να γίνουνε όχι πολύ μεγάλα αλλά σημαντικά πράγματα. Και αυτό ψάχνω και έχω βρει συνεργάτες και πιστεύω ότι κάτι θα μπορούσαμε να κάνουμε, ακόμα είναι νωρίς να τα πει κανείς, αλλά αρχίζουν και υπάρχουν ορισμένα θεατράκια και χώροι που θα μπορούσε κάποιος να κινηθεί με πιο μικρά πράγματα αλλά με ποιότητα που να μας ανοίξουν κάπως οι πόρτες με την Ευρώπη. Γιατί βρίσκω ότι πιο σημαντικό που χρειάζεται αυτός ο τόπος είναι συνεργασίας που μπορεί να μπαίνει και να βγαίνει καινούριο πνεύμα, και όχι αποκλεισμούς.