/Η Φιλότητα και το Νείκος της παγκοσμιοποίησης

Η Φιλότητα και το Νείκος της παγκοσμιοποίησης

Γράφει ο Δημοσθένης Δαββέτας, Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικός αναλυτής

Σύμφωνα με τον προ-σωκρατικό φιλόσοφο Εμπεδοκλή, δύο αιτίες κινούν τον Κόσμο: η Φιλότητα, δηλαδή η Φιλία, με την έννοια της έλξης που οδηγεί στην σύνθεση κι επίσης, το Νίκος, δηλαδή, η Έριδα, με την έννοια της απώθησης,που οδηγεί στην αποδέσμευση και βέβαια στην τάση της προσκόλλησης του όμοιου προς το όμοιο.

Αυτές οι δυο αιτίες γεννούν τον κόσμο και βέβαια την ζωή.

Η Φιλότητα είναι η δύναμη της ελκτικής ανάμειξης και ξέρει να δημιουργεί σύνθετα όντα και καταστάσεις. Το Νείκος γεννά τον διαχωρισμό και την ώθηση συμβίωσης του όμοιου με το όμοιο. Η ζωή διαπερναται από την συνεχή διαπάλη των δύο αυτών αιτιών, όπου άλλοτε κυριαρχεί η μια κι άλλοτε η άλλη.

Αν τώρα εφαρμόσουμε αυτόν τον τρόπο σκέψης κι ανάλυσης στην Πολιτική κι ειδικά στην παγκοσμιοποίηση, τότε θα διαπιστώσουμε ότι, ενώ το ξεκίνημα της υποσχόταν την Φιλότητα  ,στην πορεία ανδρώθηκε το Νείκος και μοιάζει σήμερα να διαπερνά το παγκόσμιο πολιτικό παιχνίδι.

Φτάνει μια ματιά στον πολιτικό χάρτη για να διαπιστώσει κάποιος ότι, παντού υπάρχει δυσπιστία ως προς το διαφορετικό, υπάρχει υποψία και φόβος, υπάρχει απειλή καταστροφής (περιβαλλοντος,ταυτότητας, οικονομίας). Αυτή η έντονη υποψία οδηγεί σε κλείσιμο μιας χώρας συχνά στον ιστορικό και πολιτικό εαυτό της οδηγεί σ’ επιστροφή σε “ένδοξα” παρελθόντα, ή ακόμη οδηγεί σε μεγαλύτερη και πεισματική εξάρτηση ενός λαού από τα ανθρωπολογικά σημεία αναφοράς του, όπως είναι η θρησκεία κλπ.

Όχι ότι είναι αρνητική οποιαδήποτε σχέση με το πολιτιστικό παρελθόν ή την θεολογική πίστη, αλλά, αν αυτό γίνεται μόνο ως μηχανισμος αντίδρασης ,μπορεί να οδηγήσει σε ακρότητες κι έλλειψη διάθεσης προσαρμογής στην οποία εξέλιξη της ζωής. Το είδαμε και στην Αμερική με την ακραία διαμάχη Τραμπ – Μπάιντεν, το βλέπουμε και στην Ευρώπη σε χώρες όπως η Γαλλία, η Αυστρία κλπ.

Τι φταίει κι η πολυπόθητη Φιλότητα ,αυτή η θετική δύναμη ζωής, μετατρέπεται σε ουτοπία (επικίνδυνη κάποιες φορές) και δίνει πολύ συχνά την θέση της στο Νείκος;

Φταίει το γεγονός ότι η Φιλότητα δεν αναπτύσσεται ως φυσική και κοινωνική καλλιέργεια αλλά ως επιβολή εκ των άνω , εκ των δυνάμεων οικονομικής και πολιτικής εξουσίας. Επιβάλλεται ως μια με το ζόρι Φιλότητα κι όχι ως καρπός συλλογικής πολιτιστικής συνείδησης. Κάποια στιγμή οι οικονομικά ισχυροί του κόσμου, για δικά τους και μόνο συμφέροντα, έρχονται και λένε: επιβάλλουμε την παγκοσμιοποίηση.

Αδιαφορώντας αν είχε γίνει η κατάλληλη πολιτιστική προετοιμασία για μια τέτοια αλλαγή που εμπεριέχει βίαιο άνοιγμα των συνόρων κι ισοπέδωση των ανθρωπολογικων δεδομένων ενός λαού. Με μόνο το σύνθημα “αυτό είναι το ορθο πολιτικά κι οικονομικά”, έχουν κι ένα βουρδουλα στο χέρι για να τιμωρούν ποικιλοτρόπως, όσους δεν υπακούουν. Κι έτσι ξυπνάει το Νείκος κι η απροετοίμαστη παγκοσμιοποίηση γεννά ρατσισμό, εθνικισμό, ξενοφοβία και τόσα άλλα που βιώνουμε παγκοσμίως.

Το λάθος της παγκοσμιοποίησης και των αφεντικών της είναι ότι υποτίμησαν κι υποτιμούν το πολιτιστικό στοιχείο, βασικό θεμέλιο στην Πολιτική καλλιέργεια και συνειδητοποίηση.