Γράφει ο Νίκος Ναούμης, πολιτικός επιστήμονας – συγγραφέας

Ξεκινώντας, θέλω να ξεκαθαρίσω ότι δεν είμαι και δεν ήμουν ποτέ σινεφίλ. Μεγάλωσα ασφαλώς με τις αθάνατες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου, κάπου εκεί όμως, σταματά η σχέση μου με τη μεγάλη οθόνη για πολλούς λόγους, άσχετους με το παρών κείμενο.

Παρόλα αυτά, θα ήθελα να σταθώ σε κάτι που μου έκανε εντύπωση, ύστερα από τη  λαμπρή τελετή των βραβείων Όσκαρ που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγα εικοσιτετράωρα και αφορά τι άλλο, παρά ταινίες.

Χωρίς αμφιβολία, η ταινία «Τα πάντα όλα», ήταν εκείνη που έστρεψε τα περισσότερα φώτα της δημοσιότητας πάνω της, κερδίζοντας ουκ ολίγα από τα πολύτιμα αγαλματίδια, σήμα κατατεθέν του θεσμού.

Θα μου επιτρέψετε ωστόσο, να σταθώ στην ταινία «Η φάλαινα», που και αυτή, δεν τα πήγε άσχημα.

Η υπόθεση της ταινίας, περιστρέφεται γύρω από το ταξίδι χωρίς επιστροφή του καθηλωμένου στον καναπέ, και λίγο αργότερα σε αμαξίδιο, υπέρ το δέον παχύσαρκου καθηγητή αγγλικών Τσάρλι, που λόγω της αναγκαστικής ακινησίας του παραδίδει διαδικτυακά μαθήματα δοκιμιογραφίας χωρίς να αποκαλύπτει το πρησμένο πρόσωπό του.

Η υπόθεση της ταινίας, ξεδιπλώνεται σε χρόνο κάτι λιγότερο από μία εβδομάδα και είναι μια επώδυνη, ενοχική, απρόθυμη άσκηση επιβίωσης στην καθημερινότητα μιας τραγικής φιγούρας.

Τα άλλα πρόσωπα που εμφανίζονται στην ταινία, είναι η αδελφή του άντρα για τον οποίο ο καθηγητής παράτησε γυναίκα και παιδί η οποία τον φροντίζει, ένας πιτσαδόρος που τον προμηθεύει κάθε βράδυ με ένα από τα πολλά λιπαρά γεύματα που συντηρούν τα 250 και πλέον κιλά του και ένας ευγενικός νεαρός διάκονος μιας χριστιανικής αίρεσης που εμφανίζεται ξαφνικά στο κατώφλι του προαστιακού διαμερίσματός του ο οποίος του υπόσχεται τη σίγουρη σωτηρία της ψυχής του. Το μόνο όμως μέλημα του Τσάρλι, που αρνείται να πάει στο νοσοκομείο για να βελτιώσει την επιβαρυμένη κατάστασή του, είναι να επανασυνδεθεί με την αποστασιοποιημένη, μονίμως τσαντισμένη 17χρονη κόρη του, Έλι.

Ένιωσα την ανάγκη να κάνω αυτή την αναφορά, για να καταδείξω κάτι πολύ τετριμένο, που όλοι λέμε και που δυστυχώς, οι Έλληνες δημιουργοί σε όλο το φάσμα των τεχνών, αρνούνται να εφαρμόσουν. Αυτό που λέμε, ότι η ίδια η ζωή γράφει τα καλύτερα σενάρια από μόνη της, δυστυχώς, δεν είναι φαίνεται αρκετό. Οι δημιουργοί στον τόπο μας, έχουν αναλωθεί στο να παράγουν στόμφο, ασυνάρτητα και δυσνόητα λεκτικά συμπλέγματα που δεν εξυπηρετούν κάτι και, καταπιάνονται με θέματα παροχυμένα, τα οποία δεν ενδιαφέρουν κάποιον πια και κυρίως, δεν προσφέρουν κάτι στο κοινωνικό σύνολο, επιμένοντας σε αυτά, ξανά και ξανά.

Τι είναι αυτό που λείπει για να δούμε κάποια στιγμή έναν δημιουργό από τα μέρη μας να κατακτά το Hollywood και να σαρώνει τα βραβεία στην τέχνη με την οποία καταπιάνεται και όλος ο κόσμος να μιλά γι’αυτόν;

Κάτι πολύ απλό, μα, πολύ δύσκολο απ’ ότι φαίνεται στην πράξη.

Να ανοίξει τα μάτια του, να προσέξει γύρω του πως κινείται ο κόσμος αλλά και ο ίδιος μέσα σε αυτόν τον κόσμο και με οδηγό το συναίσθημα, να καταθέσει την ψυχή του.

Δεν υπάρχουν κανόνες σε αυτά τα πράγματα και κανείς δεν μπορεί να σου διδάξει την ίδια τη ζωή. Μόνο να σε κατευθύνει μπορεί κάποιος. Από εκεί και πέρα, οφείλεις να την ανακαλύψεις μόνο σου και να χαράξεις τον δικό σου δρόμο. Τη διαφορά, θα την κάνουν όσοι παλεύουν με τον εαυτό και τους δαίμονες τους και όχι όχι μιμούμενοι τους άλλους. Με λίγα λόγια, σε έναν δρόμο που υπάρχουν εκατό σουβλατζίδικα, δεν ανοίγεις κι εσύ ένα ακόμα. Είσαι καταδικασμένος να αποτύχεις επιχειρηματικά.

Το ίδιο ισχύει και στην τέχνη. Είσαι υποχρεωμένος να προτοτυπήσεις. Αν δεν μπορείς, κάνε κάτι άλλο. Δεν υπάρχει ντροπή σε αυτά τα πράγματα. Μόνο η αξιοπρέπεια θα πρέπει να μας οδηγεί σε αυτά τα μονοπάτια.

Επιπροσθέτως, νωπές είναι οι μνήμες μας και από τα βραβεία Νόμπελ λογοτεχνίας, το οποίο απονεεμήθηκε φέτος στην Γαλλίδα συγγραφέα Ανί Ερνό, για το σύνολο του έργου της. Στο πιο γνωστό από τα βιβλία της που φέρει τον τίτλο «Το γεγονός», η Αρνό αναφέρεται σε ένα αληθινό γεγονός που στιγμάτισε την ίδια. Αυτό, ήταν η έκτρωση που επέλεξε να κάνει, σε μια εποχή που οι γυναίκες καλά καλά, δεν είχαν κατακτήσει το δικαίωμα να σπουδάζουν ή να ψηφίζουν στις περισσότερες χώρες της γηραιάς ηπείρου. Σε λίγες σελίδες συγκριτικά με τα «τούβλα» που κυκλοφορούν ως βιβλία σήμερα, με γλαφυρό τρόπο, εύληπτο και κατανοητό, περιγράφει την ίδια τη ζωή με πρωταγωνιστές ένα …γεγονός που τη συγκλόνισε και φυσικά, το συναίσθημα.

Ύστερα από τα όσα ανέφερα παραπάνω, γίνεται κατανοητό, ότι σε τελική ανάλυση, για να ξεχωρίσεις, δεν απαιτείται κόπος. Τρόπος χρειάζεται, εμπιστοσύνη στον εαυτό σου μα κυρίως, συναίσθημα. Πόσοι από εμάς για παράδειγμα που γράφουμε, έχουμε τολμήσει εδώ στην Ελλάδα να αγγίξουμε θέματα όπως τα παραπάνω; Ελάχιστοι. Ούτως ή άλλως, όταν δημιουργούμε, υποτίθεται πως καταθέτουμε την ψυχή μας. Ε λοιπόν, ας το κάνουμε αληθινά αν θέλουμε να ξεχωρίσουμε. Ας μη φοβηθούμε τι θα πει ο κόσμος. Δημιουργούμε για το σήμερα με στόχο το μέλλον. Ένα μέλλον, που ίσως να μην έχουμε θέση σε αυτό…