Γράφει ο Δημοσθένης Δαββέτας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός ,γεωπολιτιστικός αναλυτής

Όπως ήδη είδαμε στο προηγούμενο άρθρο μου (Σάββατο 30/1/21 στον Ελ. Τύπο), από το τέλος ήδη του πρώτου χρόνου (1677) της άφιξης τους στην Παόμια της Κορσικής ,οι Μανιάτες οικοδόμησαν μια πραγματική νέα πόλη απο τα συντρίμμια της που προϋπήρχαν. Ωραία σπίιτια, εκκλησίες, μοναστήρι, οργανωμένη διοίκηση, όλα μπήκαν σε τάξη, ενώ η αγροτοπαραγωγή ήταν θαυμάσια. Το δε δεύτερο χρόνο ( 1678) υπήρχαν υλικά κέρδη που έδιναν ασφάλεια στην Ελληνική αποικία.

Αυτή η εντυπωσιακή τους επιτυχία έγινε αμέσως αντικείμενο ζήλειας, που γρήγορα μετατράπηκε σε φθόνο και από τις αρχές της Γένοβας και απο τους ντόπιους Κορσικανούς. Οι Γενοβέζοι αλλά κι ο διοικητής Buti προσωπικά, ήθελαν να καρπωθούν οφέλη απο αυτην την Μανιάτικη νοικοκυροσύνη. Η Γένοβα γιατί ήξερε ότι οι Έλληνες ήταν υποχρεωμένοι στην εξουσία της ,(τους θεωρούσε υποχείρια της) και ο διοικητής Buti γιατί όπως αποδείχτηκε ηταν ανέντιμος και πίστευε ότι οι εξόριστοι Μανιάτες εξ ανάγκης θα δέχονταν καθε διαταγή του. Οι δε Κορσικανοί γιατί, οταν είδαν την άνθιση και καρποφορία της Παόμια, θυμήθηκαν ότι ήταν δικά τους τα εδάφη της.

Ο αρχικός έτσι ενθουσιασμός των Ελλήνων κάτι σαν η χρυσή ηλικία της εκεί ζωής τους , άρχισε σταδιακά να μεταβάλλεται σε αμυντική εσωστρέφεια επιβίωσης. Καταλαβαίναν ότι δεν θα μπορούσαν να υπολογίζουν παρά μόνο στον εαυτό τους πλέον.

Θ’ αναφέρω δυο χαρακτηριστικά γεγονότα, μεταξύ τόσων άλλων, που συνέβαλλαν στην ριζική αλλαγή στάσης και ψυχολογίας των Μανιατών.

Το πρώτο γεγονός ήταν η επικίνδυνη εκδήλωση της εχθρότητας των Κορσικανών. Ήδη ολο τον χρόνο του 1678 υπήρχαν συνεχείς διαμάχες κι αψιμαχίες μεταξύ των Ελλήνων και των ντόπιων. Στις 3 Απριλίου του 1679 ,ενα Σάββατο, 4 Μανιάτες εστάλησαν απο τον επίσκοπο Παρθένιο στην περιοχή Sagone για να βρουν δάφνες ώστε να στολίσουν την επόμενη την Εκκλησία τους που γιόρταζε. Στον δρόμο συνάντησαν δυο οπλισμένους Κορσικανούς. Ο πρώτος απο τους Έλληνες είχε ήδη προπορευτεί απο τους άλλους. Οι Κορσικανοί τον είχαν δει που πέρασε όπως ειδαν και τους υπόλοιπους που ακολουθούσαν. Αυτοί οι τελευταίοι κοντοστάθηκαν μόλις είδαν όπλα; “Προχωρήστε προχωρήστε” είπαν στους Μανιάτες. Συμπληρώνοντας ” είμαστε Χριστιανοί όπως εσείς και δεν θέλουμε να σας κάνουμε κακό.”. Οι άοπλοι Έλληνες αν και δύσπιστοι αφού προβληματίστηκαν λίγο στην συνέχεια προχώρησαν. Αμέσως τοτε οι Κορσικανοί τους πυροβόλησαν πισώπλατα κι αφού τραυμάτισαν τον ενα στο χέρι, μετα έτρεξαν και κρύφτηκαν στο δάσος. Οταν όμως είδαν να επιστρέφει ο προπορευθής Έλληνας με τις δάφνες τον πυροβόλησαν και τον σκότωσαν. Ηταν ενας νέος 23 ετών. Το γεγονός αυτο εξόργισε τους Μανιάτες κι όπως έγραψε ο Apostoli Stephanopoli ,αν δεν βρουν δικαιοσύνη απο τις αρχές θ’ άρχιζαν κι οι ίδιοι την αυτοδικία κατι που κάνεις δεν ήξερε που θα έβγαζε. Επειδή όμως δεν ήρθε έγκαιρα η δικαιοσύνη που περίμεναν, εκτός του θάρρους, της εξυπνάδας και της υπομονής τους οπλίστηκανν πλέον κι αυτοί με την σειρά τους.. Με το παραμικρό στο εξής ένοπλες αψιμαχίες και συγκρούσεις με τους Κορσικανούς ήταν στο επίκεντρο της καθημερινότητας τους.

Το δεύτερο γεγονός δείγμα του ποιος ήταν ο κυβερνήτης Buti, ήταν το εξής. Εκτός του ότι ζητούσε όλο και περισσότερα χρήματα απο τους Έλληνες κλέβοντας την ευμάρεια τους επίσης έφτασε σε παρανομίες όπως η εξής παρακάτω.

Μια πλούσια Ελληνίδα χήρα είχε δανείσει χρήματα σε συμπατριώτες της εκεί της αποικίας με την συμφωνία να της επιστρέψουν το δάνειο σε χρήματα και σε σιτάρι. Ο Buti αφου πήρε βίαια το σιτάρι το έβαλε σε ενα σάκο . Κατηγόρησε την χήρα ότι κάνει εμπόριο δίχως την άδεια του και δεν της επέστρεψε ποτέ το σιτάρι. Τέτοιου είδους περιστατικά ολο πλήθαιναν κι οι κατηγορίες εναντίον του διεφθαρμένου κυβερνήτη μεγάλωναν. Ο επίσκοπος Παρθένιος δεν σταματούσε να γράφει επιστολές διαμαρτυρίας στις αρχές της Γένοβας. Μετά απο καιρό και πολλές αποδεδειγμένες κατηγορίες η Γένοβα επειδή ένοιωθε ότι η κατάσταση στην Κορσική μεταξύ Ελλήνων και Κορσικανών αλλά και μεταξύ ολων και του κυβερνήτη Buti, ηταν εκρηκτική, αποφάσισε να τον αλλάξει. Έπρεπε να βρεθεί μια στοιχειώδης κοινωνική ισορροπία. Έτσι έβαλε στην θέση του εναν νέο κυβερνήτη τον Bogliano. Οι πρώτες ενδείξεις αλλά κι η συνέχεια ήταν θετικές. Μετά απο τρια χρόνια δολοφονιών, κλοπών και συγκρούσεων. η κατάσταση κάπως ηρέμησε. Όμως η χρυσή ηλικία, η ηλικια της αθωότητας των Ελλήνων αποίκων είχε τελειώσει. Στην θέση της πλέον υπήρχαν τα τραύματα, σωματικά και ψυχικά, οι απώλειες ανθρωπίνων ζώων και βέβαια η τεράστια πλέον στο εξής δυσπιστία των Μανιατών και για τις αρχές της Γένοβας και για τους ντόπιους. Η Ειρήνη υπήρχε αλλά όπως θα δούμε ηταν εύθραυστη.

Οι Κορσικανοί μισούσαν και τους Μανιάτες και τις αρχές της Γένοβας. Ηταν έτοιμοι να ξεσηκωθούν ανα πάσα στιγμή. Κι οσο η πολιτική των Γενοβέζων ήταν “διαίρει και βασίλευε ήταν πάντα οι Έλληνες που δεχόντουσαν με το παραμικρό τις αντιδράσεις μίσους των Κορσικανών. Τον τέταρτο χρόνο της εκεί παραμονές τους δηλαδή το 1680, ξανάρχισαν οι εχθροπραξίες και οσο έβλεπαν ολες οι πλευρές οτι η Παόμια των αποίκων ευημερούσε τόσο εξοργίζονταν. Οι αρχές της Γένοβας θέλησαν ν’ αλλάξουν πολλούς απο τους κανόνες της οργάνωσης της αποικίας ώστε να την αποδυναμώσουν.. Εφτασε μάλιστα ενας ιερωμένος εντεταλμένος της Γένοβας ο Oderisio να πείσει τις Γενοέεζικες αρχές να χάσουν την εμπιστοσύνη τους στον επίσκοπο Παρθένιο, λέγοντας τους ότι παρα τις συμφωνίες συνεχίζει ν’ ασκεί διακριτικά και κάποιες φορές κρυφά τα ορθόδοξα τελετουργικά.

Αυτή η θλιβερή κατάσταση συνεχίστηκε για 52 περίπου χρόνια. Απο το 1676 ως το 1728. Το μίσος των Κορσικανών εναντίον των ικανών Ελλήνων αλλά κι εναντίον της Γένοβας παρέμεινε αμείωτο.

Το 1728 ξέσπασε η επανάσταση της Κορσικής ,καλά οργανωμένη και προετοιμασμένη, εναντίον των Γενοβέζων. Η κεντρική εξουσία στην περιοχή αμφισβητείται με όπλα και αίμα. Πως θα μπορούσε ν’ αντέξει η μικρή Παόμια η οποία θεωρείτο απο τους Κορσικανούς προστατευόμενη της Γένοβας, αυτην την κατάσταση; Πολιορκημένοι, κατεστραμμένοι , εξαθλιωμένοι απο τις εναντίον τους εχθροπραξίες, οι ηρωικοί Έλληνες για μια ακόμη φορά βρίσκονται αντιμέτωποι με υπαρξιακό κίνδυνο. Δεν μπορούσαν αλλο ν’ αντέξουν .Αφού λοιπόν προστάτευσαν τα γυναικόπαιδα έμειναν μπροστά οι άνδρες κι έδωσαν σκληρή μάχη με τους Κορσικανούς. Έκαναν ενα ειδος εξόδου οπως οι Έλληνες στο Μεσσολόγγι αργότερα. Παρα τις απώλειες έφτασαν στο Αιάκειο καταφέρνοντας να κρατήσουν μαζί τους την λύπη του εκ νέου διωγμού, την πίστη τους ,την ελληνική τους παράδοση και τις παλιές εικόνες που είχαν φέρει απο την Μάνη. Εκεί οι κάτοικοι του Αιάκειου, που ηταν ακόμη υπο την κυριαρχία της Γένοβας, τους υποδέχτηκαν φιλικά. Και τους επέτρεψαν μάλιστα να χτίσουν μια εκκλησία, που ακόμα μέχρι σήμερα διατηρείται με το ίδιο όνομα ” η εκκλησία των Ελλήνων”.

Όμως η εμπιστοσύνη τους πλέον προς τους Γενοβέζους έχει χαθεί τελείως. Οι Έλληνες στο Αισκειο νοιώθουν ξένοι. Δεν μπορούν να ζήσουν όλοι μαζί και να χτίσουν ξανά την δικια τους πατρίδα. Ούτε ζήτησαν κατι τέτοιο. Λυπημένοι κι αναγκασμένοι να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα ζουν περιμένοντας. Ώσπου η Κορσική έγινε Γαλλική. Και το 1774 όχι μακριά απο την Παόμια θα χτίσουν μια νεα πόλη το Cargese ( τις Καρυές στα ελληνικά). Η πόλη αυτή ως σήμερα ανθεί. Αναπτύχθηκε γρήγορα οικονομικά και κοινωνικα κι έβγαλε σπουδαίους πολιτικούς άνδρες της σύγχρονης Κορσικής ζωής. Πάνω απ’ όλα ομως είναι η ζωντανή απόδειξη ότι οι Έλληνες παρα τα όσα πέρασαν κατάφεραν τελικά να χτίσουν την νεα τους πατρίδα δίχως ποτε κανεις να τους πειράξει στην συνέχεια. Ως σήμερα τα ονόματα και πολυ συχνά η γλώσσα αλλά και ελληνόφωνες θρησκευτικές τελετές παρα τα χρόνια παραμένουν αναλλοίωτα. Οι Μανιάτες άντεξαν χάρις επίσης την δημοκρατική και φιλικη στάση των Γάλλων.

Στο Αιάκειο ήταν κι η οικογένεια Βοναπάρτη εκείνο το χρονικό διάστημα. Τοτε γεννήθηκε κι ο Μέγας Ναπολέων. Ποιες οι ρίζες αυτές της οικογένειας; Ποια η σχέση τους με την οικογένεια των Στεφανόπουλων – Κομνηνών ,εκ των οποίων ο πρίγκηπας Δημήτριος ήταν κι ο κηδεμόνας του Ναπολέοντα οταν σπούδαζε απο τα 15 του χρόνια στην σχολή Ευελπίδων στο Παρίσι; Τα στοιχεία αυτά θα τα δούμε πιο διεξοδικά στο άρθρο μου του επόμενου Σαββάτου.

Βιβλιογραφία: 1. Αρχεία της Γένοβας. 2. Επιστολές Apostoli Stephanopoli. 3. Anne Comnene .Η μικρή ιστορία του Cargese .