Γράφει ο Δημοσθένης Δαββέτας, Καθηγητής Πανεπιστημίου, εικαστικός, ποιητής, γεωπολιτιστικός αναλυτής
Γιορτή της φιλοσοφίας και νιώθω την ανάγκη να βροντοφωνάξω: ναι περισσότερο από ποτέ σήμερα χρειαζόμαστε την φιλοσοφία. Είναι αυτή που σε περιόδους κρίσης μπορεί να δώσει λύσεις, μιας και γεννιέται ως η έμφυτη ανάγκη του ανθρώπου για να βρει απάντηση στο αγωνιώδες ερώτημα του: πώς να πορευτώ ανάμεσα στο συγκινησιακά χαώδες που ‘χω μέσα μου και στην επιθυμία μου για σταθερές επιλογές στην ζωή μου;
Η βιομηχανική εκπαιδευτική αντίληψη που ’θέλε τον άνθρωπο να μην ξεφεύγει από την υλική κι εμπειρική διάσταση της καθημερινότητας , χτυπήθηκε ήδη από το 1880 από τον Νίτσε ως μηδενιστική.
Κι είναι κάτι ανάλογο που ζούμε σήμερα: αναποφασιστικότητα, αποπροσανατολισμός, ροη ζωής δίχως άξιες, συγκινησιακές εκρήξεις, χαλάρωση ή αδιέξoδους συμβιβασμούς, πολιτικά διλλήματα, κυνισμό. Η κρίση έχει ισοπεδώσει τα πάντα. Και η έννοια της ευτυχίας στρέφεται κυρίως προς αναζήτηση υλικών αγαθών. Σε τέτοιες δύσκολες στιγμές ο άνθρωπος ανατρέχει πάντα στην φιλοσοφία, γιατί χάρις σ’ αυτήν θέλει να ξαναδιαβάσει την δύσκολη καθημερινότητα του, να ξαναδιαβάσει του εαυτό του. Μέσα από την εκ νέου ανάγνωση της ύπαρξης του βρίσκει τις δυνάμεις και την ενέργεια ν’ αντιμετωπίσει με σωφροσύνη τα δύσκολα προβλήματα του. Η φιλοσοφία είναι το κατάλληλο φάρμακο.
Σ’ όλες τις αρχαιοελληνικές σχόλες διδασκόταν ως μάθηση ζωής. Ο Σωκράτης , ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης , ανήγαγαν την «ευδαιμονία» ( ευτυχία) ως σκοπό μιας ζωικής πορείας που υπηρετεί το αγαθό – καλό. Ο Σπινόζα ωθούσε τον άνθρωπο να διώξει τους φόβους του κερδίζοντας την «αιωνιότητα της ευτυχίας». Ο Σοπενχάουερ υμνούσε την τέχνη του να’ ναι κάποιος ευτυχισμένος, ενώ ο Νίτσε υμνούσε το παρόν ως διαχρονική ευτυχία, αυτήν που ο Χάιντεγκερ ονόμαζε γαλήνη.
Η φιλοσοφία αναζήτησε την ευτυχία στον Λόγο, την φύση και την αυτογνωσία. Δεν ήθελε να εγκλωβιστεί σ’ υλιστικές παγίδες.
Γι’ αυτό κι είναι διαχρονικά αναγκαία. Είναι ένα είδος πνευματικής πηγής, κάτι σαν γιατρικό νερό, που βοηθά στην επιστροφή προς την φρόνηση. Θα ‘πρεπε ν΄ αλλάξει κι άλλο η εκπαίδευση των νέων. Να μαθαίνουν από το σχολείο την ιστορία των μεγάλων φιλοσοφικών ιδεών κι οραμάτων, την ιστορία των ρήξεων της σκέψης του κόσμου κι όχι να ξοδεύονται οι νέοι μαθητές σε παιχνίδια κριτικής και λογι(στι)κής (κι όχι λογικής) σκέψης, όπως κυριαρχεί στην κοινωνία μας σήμερα.
Η φιλοσοφία δεν εξαντλείται σε «ωφελιμιστικούς» στόχους, σ΄ εγωιστικά κέρδη και σε μετρίσιμη χαρά. Δεν εξαντλείται επίσης μόνο σ΄ ηθικές πράξεις. Δεν είναι μετρήσιμο είδος. Πάνω από όλα η φιλοσοφία, είναι η ανιδιοτελής εφαρμοσμένη χαρά της δημιουργικότητας, είναι ελεύθερη δύναμη να στοχάζεσαι την ζωή σου, να μαθαίνεις από τα βιώματα σου και ταυτόχρονα να έχεις την σοφία της περατότητάς σου. Η φιλοσοφία είναι μία γενική περιπλάνηση για σένα και για τον άλλον, είναι η αναζήτηση γνώσης του μέσα και έξω του εαυτού σου. Είναι ο έρωτας για την αλήθεια την δικιά σου και της ζωής.
