Γράφει ο Βαγγέλης Αντωνιάδης
Ο Μέγας Αλέξανδρος παρά την έντονη επιθυμία του να εισβάλει στην Ασία και στα εδάφη της περσικής αυτοκρατορίας, προχώρησε σε μια συνετή και ταυτόχρονα ψύχραιμη αξιολόγηση της κατάστασης στα βόρεια σύνορα του Μακεδονικού βασιλείου. Γι΄αυτό και την άνοιξη του 335 π.Χ ηγήθηκε μίας εκστρατείας στην βαλκανική ενδοχώρα προκειμένου να εξασφαλίσει την υποταγή των βορείων φύλων καλύπτοντας με αυτόν τον τρόπο τα νώτα του για να επιτεθεί στην Ασία.
Η εξαιρετικά επιμελής οργάνωση της βαλκανικής εκστρατείας, προσεκτική αναγνώριση του εδάφους, αλλά και η αξιολόγηση των πολεμικών δυνατοτήτων των αντιπάλων, οι τακτικοί ελιγμοί και η επίθεση εναντίον του εχθρού την κατάλληλη στιγμή ανάδειξαν τις στρατηγικές ικανότητες του Αλεξάνδρου και αύξησαν το κύρος του στις τάξεις των Μακεδόνων στρατιωτών διαγράφοντας οριστικά τις τάσεις αμφισβήτησης του που προέκυψαν μετά την δολοφονία του Φιλίππου του Β και την άμεση διαδοχή στον Μακεδονικό θρόνο.
Ο Μακεδονικός στρατός για πρώτη φορά συνεπικουρούμενος και από μισθοφόρους που προερχόταν από την νότια Ελλάδα με επικεφαλής τον νεαρό βασιλιά Αλέξανδρο προέλασε αστραπιαία στην χώρα των Τριβαλλών συντρίβοντας κάθε αντίσταση, φτάνοντας ως τον Δούναβη, όπου συνάντησε πολεμικά μεταγωγικά πλοία του Μακεδονικού στόλου που σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο του Μακεδόνα βασιλιά είχαν φτάσει εκεί από τον Εύξεινο Πόντο ολοκληρώνοντας την κυκλωτική κίνηση.
Η αιφνιδιαστική διάβαση του ποταμού έγινε νύχτα με υποδειγματικό τρόπο ( τακτική που επανέλαβε ο Αλέξανδρος χρόνια αργότερα συντρίβοντας τους Ινδούς του Πώρρου) αποτέλεσε μία θεαματική επίδειξη δύναμης που οδήγησε στην συνθηκολόγηση των Γετών και των Τριβαλλών και την επίτευξη του πολιτικού στόχου της εκστρατείας.
Τότε ο νεαρός ηγεμόνας έμαθε για μία μεγάλη εξέγερση των Ιλλυριών, προέλασε νοτιοδυτικά φτάνοντας στην διάβαση του Πελλίου που συνδέει την Μακεδονία με την Ιλλυρία, την οποία κατέλαβε μετά από σκληρές μάχες συντρίβοντας την αντίσταση του ανταρτοπολέμου των Ιλλυριών στις ορεινές κλεισούρες της περιοχής.
Μετά την υποταγή και των Ιλλυριών του ανακοίνωσαν νέα εξέγερση στη Νότια Ελλάδα. Καθώς ο Μεγάλος Βασιλιάς της Ασίας προσπάθησε να προκαλέσει ισχυρό αντιπερισπασμό στον ελληνικό χώρο για να αποτρέψει μία ελληνική εισβολή στην περσική αυτοκρατορία, χρησιμοποιώντας ένα μεγάλο μέρος του περσικού θησαυροφυλακίου γι΄αυτόν τον σκοπό, ο Δαρείος ο Γ ο Κοδομανός που λίγο πριν είχε αναρρηθεί στον περσικό θρόνο χρηματοδότησε προσωπικά τον Δημοσθένη. Ο Αθηναίος ρήτορας υποστήριξε με παροχή χρημάτων και όπλων την εξέγερση των Θηβών διεκδικώντας παράλληλα πως ο Αλέξανδρος είχε σκοτωθεί στην διάρκεια της εκστρατείας προς τον Δούναβη και οι Θηβαίοι πολιόρκησαν την Μακεδονική φρουρά της Καδμείας.
Στο αντίπαλο στρατόπεδο, ο Αλέξανδρος θεώρησε πως με αποφασιστική στάση όφειλε να καταστείλει κάθε αντιπερισπασμό στον ελληνικό χώρο, που θα μπορούσε να φέρει εμπόδια στην πανελλήνια εκστρατεία τα μέτρα που προβλεπόταν στην συνθήκη της Κορίνθου.
Έπειτα από μία εντατική πορεία που κατά μέσο όρο κάλυπτε 30 χιλιόμετρα ο Αλέξανδρος βρέθηκε μπροστά από τα τείχη των Θηβών. Μόλις δεκατέσσερις μέρες μετά την αναχώρηση του από το Πέλλιον, Αφού οι Θηβαίοι απέκρουσαν χλευαστικά την επιεική πρόταση του Μακεδόνα βασιλιά πως θα γινόταν και πάλι δεκτοί στο << κοινόν των Ελλήνων>> αν παρέδιδαν τους υποκινητές της εξέγερσης. Οι Μακεδόνες κατέλαβαν την πόλη μετά από σφοδρή μάχη που έγινε μπροστά στην νότια πύλη, την περιβόητη << πύλη της Ηλέκτρας>> . Ως ηγεμόνας της συμμαχίας ο Αλέξανδρος ανάθεσε σύμφωνα με την συνθήκη της συμμαχίας όπως συνέβη και αργότερα σε παρόμοιες περιπτώσεις, τον καθορισμό της ποινής στους παρόντες συνέδρους, Βιωτούς και Φωκαείς. Όταν αυτοί αναφέροντας τις σχέσεις που είχε τότε και πριν η Θήβα με τους Πέρσες, ζήτησαν για να ικανοποιήσουν τα παλαιό μίσος, την καταστροφή της πόλης, η παλαιά ιερή πόλη καταστράφηκε εντελώς και οι κάτοικοι πωλήθηκαν ως δούλοι και η πόλη καταστράφηκε. Μετά το σπίτι του Πινδάρου σώθηκε με εντολή του Αλεξάνδρου. Κίνηση που σαφώς προειδοποιούσε για την τύχη πιθανών εξεγέρσεων στην διάρκεια της επερχόμενης πανελλήνιας εκστρατείας.
Η καταστροφή των Θηβών, που έγινε έπειτα από απόφαση των συμμάχων ακριβώς για να λειτουργήσει προειδοποιητικά συγκλόνισε ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο, αρκούσε για να εξασφαλίσει ο νεαρός ηγεμόνας στον ελληνικό χώρο και τις γραμμές ανεφοδιασμού του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος που θα επιχειρούσε στην Ασία. Με αυτόν τον τρόπο ο Αλέξανδρος μπορούσε να μην κινηθεί εναντίον άλλων πιθανών αποστατών. Ιδιαίτερα προς την δύναμη που υποκίνησε την εξέγερση, την Αθήνα ο Αλέξανδρος συμπεριφέρθηκε με εξαιρετική επιοίκια, λόγω της ιδιαίτερης εκτίμησης που είχε στην Αθήνα για τα πολιτισμικά της επιτεύγματα αλλά και γιατί η εμβληματική πόλη ηγήθηκε στον αγώνα εναντίον των Περσών. Πολλοί ιστορικοί αναλυτές διακρίνουν και μια πολιτική, διπλωματική και κυρίως στρατιωτική στόχευση στην πολιτική κατευνασμού και υιοθετούσε ο ηγεμόνας του κοινού των Ελλήνων απέναντι στην πόλη των Αθηνών. Καθώς η Αθήνα παρέμενε ακόμα μία ισχυρή ναυτική δύναμη επομένως δεν έπρεπε να προχωρήσει στο περσικό στρατόπεδο.
Γι αυτό και παραιτήθηκε από την αξίωση να παραδοθούν οι αντιμακεδόνες πολιτικοί, ρήτορες και στρατηγοί και επέστρεψε στην Μακεδονία ώστε να ξεκινήσει τις προετοιμασίες για την πανελλήνια εκστρατεία εναντίον της περσικής Αυτοκρατορίας.
