Γράφει η Βαρβάρα Ηλιοπούλου, Πολιτισμολόγος – Κοιν. Επιστήμονας
Έχει παρατηρηθεί ότι ο εσωτερικός κόσμος κάθε ανθρώπινης ύπαρξης αποτελείται από το φως και το σκοτάδι. Ως φως ορίζεται το καλό και ως σκοτάδι το κακό.
Όλες εκείνες οι αντιδράσεις, τα χαρακτηριστικά αλλά κυρίως τα συναισθήματα που δημιουργούν δυσαρέσκεια στον τρόπο έκφρασης είναι εκείνα τα κομμάτια που συγκαταλέγονται στη σκοτεινή πλευρά του καθενός και ενδεχομένως αποτελούν και τα σημεία που δυσχεραίνουν τη σχέση με τον εαυτό αλλά και με τους άλλους.
Το άγχος, ο θυμός, η εσωστρέφεια, η κακή διάθεση, αλλά και η ευκολοπιστία είναι σκοτεινά σημεία.
Σε αντίθεση με τον αυθορμητισμό, τη θετική σκέψη, την ειλικρίνεια, την υπομονή αλλά και την προσφορά βοήθειας σε όσους την έχουν ανάγκη. Κι όμως είναι δυνατόν η ανθρώπινη ύπαρξη να απομονώσει το κακό και να προσπαθήσει να επιβιώσει με σύντροφο μόνο το καλό; Αρκετές επιστημονικές μελέτες αλλά και η ίδια η καθημερινότητα αποδεικνύει πως αυτό δεν είναι απόλυτα εφικτό. Κι αυτό γιατί υπάρχουν παραδείγματα που αναιρούν αυτή την υποτιθέμενη «τέλεια» κατάσταση.
Έτσι δεν είναι λειτουργικό όταν κάποιο άτομο προκαλείται με ύβρεις, αρνητικές κριτικές, αδικίες, παραβίαση δικαιωμάτων αλλά και καταπάτηση ορίων, να μην αντιδράσει, να μη θυμώσει, να μείνει ανεπηρέαστο και ήρεμο χωρίς να προσπαθήσει να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Είναι σαν να μην συμβαδίζει με την πραγματικότητα και να μην αντιλαμβάνεται το τι του συμβαίνει. Στην προκειμένη περίπτωση ο θυμός πχ είναι ένα αναμενόμενο και απόλυτα φυσιολογικό συναίσθημα που παρακινεί το άτομο να αντιδράσει, να προστατευτεί, να υπερασπιστεί τον εαυτό του αλλά και να διεκδικήσει το δίκιο του. Κι εδώ μιλάμε για υγιή έκφραση συναισθημάτων κι όχι για ανεξέλεγκτη έκφραση θυμού και ύβρεων.
Μια άλλη περίπτωση είναι η έκφραση του φόβου που μπορεί να φαντάζει ως κάτι πολύ κακό αλλά από την άλλη ο φόβος προτρέπει και παρακινεί για λήψη μέτρων και προστασία απέναντι σε ενδεχόμενους κινδύνους. Η συνεχής αίσθηση γενναιότητας και δύναμης μπορεί να εκθέσει σε απειλές και κινδύνους με αποτέλεσμα να μετατρέπεται ο καθένας σε άτομο απρόσεχτο με επιζήμιες συνέπειες.
Έτσι αποδεικνύεται ότι άλλες φορές λειτουργεί το φως και άλλες το σκοτάδι. Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχουν πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα. Και τα δύο έχουν τη χρησιμότητα τους ανάλογα την περίσταση που θα εμφανιστούν. Όταν διακατέχονται από ισορροπημένη εφαρμογή, τότε δίνεται και ο ανάλογος χώρος έκφρασης.
Είναι σημαντικό να μπορεί καθένας να αναγνωρίζει πότε είναι το σκοτάδι χρήσιμο και πότε το φως μπορεί να μην είναι λειτουργικό.
Εξάλλου ο κατεξοχήν φιλόσοφος της μεσότητας ο ΑΡΙΣΤΟΤΈΛΗΣ ανέφερε ότι χρειάζεται «να εκφραζόμαστε σύμφωνα με όσα μας συμβαίνουν, στον κατάλληλο χρόνο και τόπο, στα αντίστοιχα πρόσωπα που εμπλέκονται και με τον ανάλογο τρόπο».
