Συνέντευξη για την πορεία της επίλυσης του προβλήματος του Θεατρικού Μουσείου με τον νομικό του σύμβουλο, καθηγητή κ. Φίλιππο Νικολόπουλο
- Πείτε μας κ. Νικολόπουλε δεν είσθε δικηγόρος και νομικός σύμβουλος του Θεατρικού Μουσείου; Ακούσαμε ότι πρόσφατα ότι το πρόβλημα του Θεατρικού Μουσείου λύθηκε. Μπορείτε να μας πείτε κάτι σχετικά με αυτό;
Απάντηση: Ναι, πράγματι είμαι Νομικός Σύμβουλος του Θ.Μ. κι έτσι μπορώ να σας πληροφορήσω σχετικά με ορισμένα ζητήματα. Το Κέντρο Μελέτης και Έρευνας Ελληνικού Θεάτρου – Θεατρικό Μουσείο όντως είχε σοβαρό πρόβλημα. Αυτό συνέβη μετά το 2012, όταν έπαυσαν να του δίδονται οι κρατικές επιχορηγήσεις, το ΘΜ ήταν πάντα κρατικά επιχορηγούμενο και έχει χαρακτηριστεί μνημείο νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς. Πέρα από τα πολλά εκθέματα και συλλογές του έχει πλούσια αρχεία σχετικά με την ιστορία του Ελληνικού Θεάτρου, ακόμη και πριν από την επανάσταση του 1821, όπως μία τεράστια θεατρική βιβλιοθήκη και εκτεταμένο οπτικοακουστικό υλικό. Με το υλικό που διαθέτει έγιναν πολλές θεατρικές μελέτες, διδακτορικές διατριβές και έρευνες τόσο από ειδικούς επιστήμονες όσο και από φοιτητές. Πρέπει να είμαστε περήφανοι για το Θεατρικό Μουσείο μας εθνικής εμβέλειας, αφού μάλιστα η Ελλάδα αποτελεί τη Μητέρα γενικά του Θεάτρου, τουλάχιστον στη Δύση.
Ωστόσο μετά το 2012, λόγω των γνωστών μνημονιακών πολιτικών, η κρατική επιχορήγηση σταμάτησε και το Θ.Μ. ουσιαστικά έκλεισε για επισκέπτες και συστηματικούς ερευνητές. Ο κορυφαίος θεατράνθρωπος και Πρόεδρός του Κωνσταντίνος Γεωργουσόπουλος προσπάθησε να το κρατήσει ανοικτό αναμένοντας τελικά κάποια επιχορήγηση αλλ’ εις μάτην.
Όταν το 2016 άρχισα ν’ ασχολούμαι ως νομικός σύμβουλος με το Θ.Μ. το πρώτο μέλημά μας ήταν να βρούμε τρόπο να μεταφέρουμε τη Θεατρική Βιβλιοθήκη σε χώρο του Δημοσίου ώστε να μην πληρώνουμε ενοίκιο στο ιδιωτικό κτίριο που είχε εγκατασταθεί. Το πετύχαμε αυτό ύστερα από πολλές προσπάθειες (τουλάχιστον 5 φορές τροποποιήσαμε το ιδιωτικό συμφωνητικό που είχαμε συνάψει με την ΕΡΤ ΑΕ, γιατί σε δικό της χώρο αποθηκεύτηκε η Θεατρική Βιβλιοθήκη) τον Μάρτιο του 2018.
Από τότε κι ύστερα ακολούθησε μία «νομική εποποιία» για να μπορέσουμε να δώσουμε λύση στο συνολικό πρόβλημα του ΘΜ, τόσο σ’ επίπεδο ποινικών υποθέσεων (εδιώκετο ο Πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος του Δ.Σ. για την μη καταβολή εισφορών προς το ΕΦΚΑ και για την μη πληρωμή φόρων στην Εφορία) όσο και σ’ επίπεδο αστικό. Το δικό μας σχέδιο πάντα ήταν να μεταβιβάσουμε την κυριότητα του ΘΜ στο Υπουργείο Πολιτισμού έναντι ενός ποσού που θα κάλυπτε τα χρέη μας. Οι υπουργοί όμως κωλυσιεργούσαν και ενώ θεωρητικά συμφωνούσαν με το σχέδιό μας υπηρεσιακά δεν πραγματοποιούσαν τα απαραίτητα βήματα. Ευτυχώς η Υπουργός κ. Λ.Κονιόρδου έδωσε 450.000 ευρώ στο ταμείο του Εθνικού Θεάτρου για άμεσες ανάγκες του ΘΜ κι έτσι μπορέσαμε να ξεμπλέξουμε με τα ποινικά, ύστερα από 17 ποινικές δίκες, καταβάλλοντας τις απαιτούμενες ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το ΚΕΑΟ!
Το 2020 η νυν υπουργός κ. Λ. Μενδώνη πραγματοποίησε ένα αποφασιστικό θετικό βήμα παίρνοντας την πρωτοβουλία να μεταβιβαστεί, με βάση τον αρχαιολογικό νόμο (άρθρο 28) το ΘΜ έναντι ενός ποσού που ορίστηκε από την σχετική αρμόδια επιτροπή. Με το ποσό αυτό θα μπορούσαμε να πληρώσουμε τα χρέη μας (προς τους πρώην εργαζόμενους που απολύσαμε, προς τον εκμισθωτή του κτιρίου που στεγαζόταν η Θεατρική Βιβλιοθήκη, προς το ΚΕΑΟ, προς την Εφορία και προς άλλους προμηθευτές) κι έτσι το ΚΜΕΕΘ-ΘΜ ως σωματείο δεν θα είχε πια καμιά υποχρέωση σε οποιονδήποτε δανειστή του. Παράλληλα το ΥΠΠΟΑ, έχοντας πια την κυριότητα του συνολικού μουσειακού υλικού και της Θεατρικής Βιβλιοθήκης, θα μπορούσε ν’ αναδείξει εκ νέου το ΘΜ και να το επαναλειτουργήσει σε νέες βάσεις με περισσότερες φιλόδοξες προοπτικές. Δυστυχώς, όμως μέχρι σήμερα κι αυτή η θετική πρωτοβουλία δεν υλοποιήθηκε (η απόφαση είχε ληφθεί ήδη από το Νοέμβριο του 2020) ουσιαστικά, αφού η κυριότητα δεν μεταβιβάστηκε με ΥΠ στο ΥΠΠΟΑ και το συμφωνηθέν ποσό δεν μας καταβλήθηκε. Το εμπόδιο; Γραφειοκρατικές υπερκαθυστερήσεις και δυσλειτουργίες (κυρίως έλλειψη συντονισμού)! Δυστυχώς στην Ελλάδα οι θετικές προθέσεις και πρωτοβουλίες Υπουργών αρκετές φορές «σπάνε τα μούτρα τους» πάνω στη γραφειοκρατική δυσκαμψία και στις αγκυλώσεις της Δημόσιας Διοίκησης (για να μην πω και στην υπονόμευσή της). Όπως έλεγε και ο επίτιμος πρόεδρος της ΝΔ, πατέρας του σημερινού πρωθυπουργού, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης η Δημόσια Διοίκηση στη χώρα μας είναι ο «μέγας ασθενής».
- Τώρα πιστεύετε ότι η πρωτοβουλία της Μενδώνη θα υλοποιηθεί σύντομα;
Κοιτάξτε, θέλω να είμαι αισιόδοξος. Ωστόσο ξέρω ότι με βάση τη θεωρία Πολιτικής Ανάπτυξης η χώρα μας σε σχέση με ορισμένα βασικά κριτήρια, όπως τα κριτήρια της ορθολογικότητας, της αποτελεσματικότητας, της εξειδίκευσης δομών και λειτουργιών και της ανταποκριτικής ικανότητας (της ικανότητας δηλ. το πολιτικό σύστημα ν’ ανταποκρίνεται στα αιτήματα των πολιτών και στα δεδομένα που συγκεντρώνονται από το ευρύτερο κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον) υστερεί. Τα πράγματα με τα μνημόνια, τις καραντίνες και τις πρόσφατες εθνικές καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον χειροτέρευσαν. Συνεπώς δεν θα εκπλαγώ αν έχουμε κι άλλες καθυστερήσεις. Ωστόσο αυτή η πρωτοβουλία με βάση το άρθρο 28 του αρχαιολογικού νόμου ήταν θετική.
Τελειώνοντας ήθελα να πω ότι αυτή την υπόθεση την ανέλαβα ως δικηγόρος λόγω και της μεγάλης μου αγάπης προς το Θέατρο. Για μένα δεν είναι μόνο μια υπόθεση επαγγελματική αλλά μια υπόθεση με εθνική πολιτιστική σημασία.
