Το σημερινό μας θέμα, έχει να κάνει, όπως θα έχετε δει ήδη από τον τίτλο, με μία άνιση, κατά πολλούς, αιώνια, κατ’ εμέ, διαμάχη. Μία διαμάχη ανάμεσα στον κινηματογράφο των δύο Ηπείρων, Ευρώπης και Αμερικής. Και όπως πάντα, θα αφήσω το στίγμα μου, αφού θα σας εκθέσω τις δύο καλύτερες ταινίες για εμένα, μία από κάθε ομάδα. Ακούγεται ενδιαφέρον; Ε, είναι για! Φύγαμε!
Ευρωπαϊκός Κινηματογράφος: Όλα όσα πρέπει να ξέρεις!
Kατά γενική ομολογία, οι Ευρωπαϊκές ταινίες καταλαμβάνουν μόλις το τριάντα (30)% της κινηματογραφικής αγοράς, ετησίως. Αυτό, σαφώς, και δεν μπορεί να θεωρηθεί ένα μικρό ποσοστό, ειδικά αν αναλογιστούμε, την πολυμορφία του κινηματογράφου που αντιπροσωπεύει την Ευρώπη, αφού οι δημιουργίες που μας χαρίζονται προέρχονται όχι μόνον από διαφορετικές χώρες, αλλά και εκπροσωπούν πολλά είδη. Σε αντίθεση με την Αμερική, όπου το cinema μετατρέπεται σε μονοπώλιο, πολλάκις, εδώ δεν υπάρχει τέτοιος κίνδυνος αλλά ισορροπία στον γενικότερο προγραμματισμό. Τα τελευταία, κυρίως, χρόνια, έχει τη μέγιστη υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε ο,τι αφορά το «εκτελεστικό» κομμάτι, την τεχνολογική, δηλαδή, αναβάθμιση, και ψηφιοποίηση των αιθουσών, ως απόρροια του ψηφιακού κόσμου που απλώνεται γύρω μας και ως βάση για μία υπέρτατη εμπειρία!
Αν αφήσουμε, όμως, τους αριθμούς και τα παρεμφερή στην άκρη, θα πρέπει να μιλήσουμε για το τι εστί, πραγματικά, Ευρωπαϊκός Κινηματογράφος. Αναμφίβολα, τον ταυτίζουμε με το ίδιο το συναίσθημα. Οι ταινίες του φέρουν πλήθος συναισθημάτων, ενώ, δεν ποντάρουν στον εντυπωσιασμό αλλά στην προώθηση μηνυμάτων και βαθύτερων νοημάτων. Οι δημιουργοί είναι καλύτεροι γνώστες της κινηματογραφικής τέχνης και παράλληλα, το χαμηλό budget έχει ως μοναδική συνέπεια την ποιοτική έκφραση. Άλλωστε ποιος είπε ότι τα χρήματα εξασφαλίζουν την ποιότητα; Σας το λέω εγώ, κανείς. Εντάξει, σίγουρα δεν είναι ασήμαντος παράγοντας, όμως να η απόδειξη ότι και χωρίς πολλά πολλά, χωρίς ειδικά εφέ, το αποτέλεσμα είναι κάτι παραπάνω από αξιοπρεπές.
Αμερικανικός Κινηματογράφος: Όλα όσα πρέπει να ξέρεις εξίσου!
Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, οι ταινίες του Αμερικανικού Κινηματογράφου υπερτερούν, γεγονός που αποτελεί και τη βασικότερη πηγή του κακού-διαμάχη. Αυτό συμβαίνει επειδή αυτές έχουν μεγαλύτερη εμπορική δύναμη και το κατάλληλο star system. Σαφώς, μεγάλο για να μην πω, τον μέγιστο, ρόλο παίζει και η ποιότητα ενός συγκεκριμένου τύπου ταινιών. Δεν μπορούμε και δεν πρέπει να το αρνηθούμε, τουλάχιστον, στην παρούσα φάση. Σε χώρες που έχουν περιορισμένο αριθμό κινηματογράφων, πολύ γρήγορα, το αμερικανικό σινεμά γίνεται μονοπώλιο, με τη μεγάλη δύναμη και γκάμα ταινιών να είναι υπαίτιες. Kαι προσπαθώ να μην το πω τόση ώρα, αλλά θα σκάσω. Με τέτοια bugdet κάνω και εγώ, όχι ταινία, ταινιάρα χρυσοί μου! Ε, μα πια!
Εντάξει, εντάξει, το παραδέχομαι! Η έκρηξή μου ήταν, κάπως, υπερβολική. Αλλά πείτε μου και΄σεις έχω άδικο; Δε λέω, δε θα το’ λεγα ποτέ πως το Αμερικανικό cinema δεν αξίζει. Ίσα ίσα. Αξίζει και με το παραπάνω. Διαθέτει ποικιλία ειδών, αξιόλογες προσεγγίσεις, μοναδικές ερμηνείες και τόσα άλλα. Αποτελεί μία κατηγόρια μόνο του, μη συγκρίσιμη. Το συναίσθημα και εδώ υπερτερεί, αλλά τα μηνύματα δεν είναι πάντα θετικώς φορτισμένα. Μας διδάσκει, όμως, πολύ καλά στερεότυπα, ψεύτικους ρομαντισμούς, μας φέρνει όλο και πιο κοντά στο αμερικανικό μεγαλείο και όνειρο. Βέβαια, μία άλλη άποψη λέει ότι ο κινηματογράφος πρέπει να έχει και να επιδιώκει τα πάντα, από το γέλιο και την συγκίνηση μέχρι το χαζό γέλιο και την επιτηδευμένη συγκίνηση, οπότε κάθε σχόλιο τούδε και στο εξής, περιττεύει!
Μαθήματα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου: «Amelie» (2001)
Το 2001 η «Amelie» μπήκε στις ζωές όλων μας για να μας καταδείξει με τον πιο όμορφο, τον πιο Παριζιάνικο τρόπο, την αξία του Ευρωπαϊκού Cinema. Αποπνέει ένα μοναδικό αίσθημα αισιοδοξίας, δίνει την αίσθηση του ονείρου καθ΄όλη τη διάρκειά της, σε ταξιδεύει σε άλλους κόσμους. Αυτή η μοντέρνα ρομαντική κομεντί κατάφερε και έγινε σημείο αναφοράς της σύγχρονης pop κουλτούρας, ενώ αφήνει το ξεχωριστό της στίγμα λόγω της οπτικής και σκηνοθετικής της εμβέλειας. Θα της έδινα απλόχερα το λήμμα «μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά, την ουσία δεν τη βλέπουν τα μάτια» ως απάντηση σε όσους τη θεωρούν βαρετή ή ακόμη και ανούσια. Το κατάλληλο βήμα για να εισέλθετε σε έναν άλλο κόσμο, αυτόν του κινηματογράφου της Ευρώπης!
Μαθήματα Αμερικανικού Κινηματογράφου: «Detachment» (2011)
Να που τα μαθήματα Αμερικανικού Κινηματογράφου συνάδουν με τα «Μαθήματα Ζωής», όπως λέγεται η ταινία αυτή, μία ταινία που συγκαταλέγεται στις πλέον αγαπημένες μου. Ίσως, η καλύτερη ταινία σχετικά με τον χώρο της εκπαίδευσης, καθηλωτική, δυναμική, εξαιρετική. Σκληρή μα και απαισιόδοξη, έντονη μα και ωμή, ακριβώς όπως είναι η ίδια η πραγματικότητα γύρω μας. Χωρίς εξωραϊσμούς και ωραιοποιήσεις, περνά τα μηνύματα που θέλει και απλώς μαγεύει. Ο ρεαλισμός και ο διδακτισμός μπαίνουν σε πρώτο πλάνο και λύνουν τις αμφιβολίες όσων θεωρούν ότι μία Αμερικανική ταινία δεν δύναται να κάνει κάτι τέτοιο. Δε θέλω, δεν έχει νόημα να πω περισσότερα! Απλά, αναζητήστε την!
Αυτά, από εμένα και το ένα από τα δύο άρθρα αυτής της εβδομάδας. Ναι, ναι, θα πρέπει να με υποστείτε και άλλο. Εύχομαι να σας έδωσα μία γενική εποπτεία του θέματος και να το δουλέψετε και κατά μόνας με την ησυχία σας. Μέχρι το επόμενο, σας φιλώ!
Ιωάννα Ταχύρη
