Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, Οικονομολόγος – Ψυχολόγος, Συγγραφέας
Τα social media αποτελούν πλέον, εδώ και αρκετά χρόνια, μέρος του καθημερινού μας πολιτισμού. Όταν σχεδόν οι πάντες, από τον κάθε πολίτη μέχρι την κάθε είδους ηγεσία, δεν μπορούμε παρά να αποδεχτούμε τον κομβικό ρόλο που παίζουν αυτά τα νέα εργαλεία επικοινωνίας στην εκφορά, προβολή και διάδοση πληροφοριών και ειδήσεων.
Οι απορίες για τον τρόπο λειτουργίας και τις εκάστοτε μονοπωλιακές καταστάσεις αλλά και οι αμφιβολίες για το πόσο τηρούνται βασικές δημοκρατικές και ηθικές αρχές, εμφανίστηκαν από πολύ νωρίς. Το τελευταίο διάστημα, μέσα στα πλαίσια της πολιτικής ορθότητας, έχουν ενταθεί τα συμβάντα με απαγορεύσεις, διαγραφές αναρτήσεων, φίμωση απόψεων.
Κάπως έτσι, εντείνεται ο διάλογος γύρω από το τι έχει προτεραιότητα.
Οι κανόνες που θέτει κάθε εταιρεία και τις οποίες φυσικά αποδέχεται ο χρήστης, αλλά οι οποίοι προσαρμόζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, είτε στις εταιρικές προτιμήσεις, είτε στο γενικότερο κλίμα όπως αυτό διαμορφώνεται από συγκεκριμένα γεγονότα και την πίεση, που μπορεί να ασκούν στο μέσο, ειδικές κοινωνικές ομάδες.
Όντως οποιοδήποτε επιθυμεί να χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες ενός παρόχου αποδέχεται μια σειρά από κανονισμούς και προαπαιτούμενα, τα οποία σχεδόν κανένας δεν διαβάζει στην ολότητα τους. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο παραχωρεί και σημαντικό μέρος των προσωπικών δεδομένων του προς εμπορική χρήση κι αργότερα δυσανασχετεί ευρισκόμενος, δήθεν προ εκπλήξεως από τον βομβαρδισμό προσωποποιημένων διαφημιστικών καταχωρήσεων.
Κι αν τέτοιες ενστάσεις αποδεικνύουν απλώς την άγνοια και την αφέλεια με την οποία προσεγγίζουμε τον σύγχρονο ψηφιακό κόσμο και τα εργαλεία του, το ηθικό και δημοκρατικό δίλημμα γύρω από τη δυνατότητα απαγόρευσης δημόσιου λόγου με βάση εταιρικά κριτήρια είναι πολύ πιο ευαίσθητο και πολύπλοκο θέμα.
Αν το ζήτημα έμενε στην τήρηση του ψηφισμένου νομικού πλαισίου,
τότε το θέμα θα περιορίζονταν στην εξασφάλιση της ομαλής λειτουργίας με βάση αυτό που οι ίδιοι οι πολίτες επέλεξαν άρα διαθέτει την απαραίτητη δημοκρατική νομιμοποίηση. Όμως όταν το ζήτημα είναι η αυθαίρετη οριοθέτηση του τι αποτελεί fake news πριν καν υπάρξει οριστική απόδειξη για την αναλήθεια. ή του τι προσβάλλει κάποιον ιδεολογικά ή θρησκευτικά, διαγράφοντας μέχρι και γυμνές καλλιτεχνικές φωτογραφίες τότε η κατάσταση ξεφεύγει από τον έλεγχο.
Η ύπαρξη πολλών διαφορετικών διαύλων επικοινωνίας, άρα και η δυνατότητα χρήσης μιας εναλλακτικής πλατφόρμας αν κάποια από αυτές δεν καλύπτει τα πιστεύω ή τις ανάγκες σου, δεν αποτελεί αρκετή δικαιολογία. Στην περίπτωση δε εκλεγμένων “αρχόντων” που λογοδοτούν στους ψηφοφόρους τους πρέπει να υπάρχει διπλή ευαισθησία για πιθανές, προσπάθειες φίμωσης έστω κι αν διαφωνούμε ολοκληρωτικά μαζί τους. Χωρίς βέβαιο να σημαίνει ότι η δημοκρατική νομιμοποίηση τούς τοποθετεί πέρα και πάνω από το νόμο και τους επιτρέπει τη θεσμική απαξίωση και την προτροπή σε βία και εξέγερση.
