100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
Δημήτρης Χριστοδούλου
Ποιήματα
Ανθολογία
Ανθολόγηση – Επιμέλεια: Ηλίας Γκρής
Επίμετρο: Θεοδόσης Πυλαρινός
ISBN: 978-618-5748-36-4, σελίδες: 384, μέγεθος: 17×24 εκ
Mε αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση του ποιητή Δημήτρη Χριστοδούλου οι εκδόσεις Μετρονόμος κυκλοφορούν σε έναν τόμο μία ανθολογία ποιημάτων του που επιμελήθηκε ο ποιητής Ηλίας Γκρής.
«Ο Δημήτρης Χριστοδούλου ανήκει στην κατηγορία των ποιητών που έκαμαν το βίωμα της πολεμικής αρετής, αρετή της ποίησής τους.
Από παιδί στη βιοπάλη πολλά έζησε κι έμαθε, σε εκείνη την ανελέητη εποχή με τη δικτατορία του Μεταξά μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1960. Συμπορεύτηκε με τη γενιά του, που ’δωσε βροντερό το «παρών», χτυπήθηκε κι αντιστάθηκε ματώνοντας στον πόλεμο του ’40, στην Κατοχή και στον ελληνοελληνικό σκοτωμό. Με τον επακολουθήσαντα «δίχως μάτια ελέου» διωγμό των ηττημένων.
Το μεγαλειώδες κι εφιαλτικό πανόραμα (στοιχεία του τραγικού), που μεταποιήθηκε στα χέρια του σε ποίηση πυρετική και σφύζουσα. Όπως έκανε κι ο Μιχάλης Κατσαρός, ο Τάκης Σινόπουλος, ο Θανάσης Κωσταβάρας, ο Μανώλης Αναγνωστάκης… Και άλλοι, βέβαια, κατάδηλες περιπτώσεις ποιητών της «γενιάς του ’50», που στάθηκε κατ’ εξοχήν γενιά του αίματος.
Ποιητής με αφοσίωση και ορμητικό, συχνά φιλέκδικο, πάθος (με τριάντα ποιητικές συλλογές), ο Χριστοδούλου κατέστησε το διαυγές πολιτικό φρόνημα της αφιλόκερδης γενιάς του, ήθος ποιητικό στο βαθύ ανθρωπιστικό του περιεχόμενο. Ένα ήθος που έφθασε, με γνώση και μεράκι τού τεχνίτη, να μετακενώσει στο ελληνικό τραγούδι· με τραγούδια ποιητικού διάκοσμου διαχρονικά μες στην πλησμονή δεκαετιών να ζουν στη μνήμη των Ελλήνων.
Το έργο του, όπως επιλεκτικά ανασυγκροτήθηκε σε τούτην την Επιλογή, σαν πλατύ ποτάμι παφλάζει έμπνευση πηγαία μιας άγρυπνης συνείδησης. Και στηλιτεύοντας αδιάκοπα την εξακολουθητική έκπτωση αξιών αποκαλύπτει την υποκριτική ηθική· αυτήν «την αληθινή κίρκη της ανθρωπότητας»! Για να θυμηθούμε τον αρχάγγελο της μεταξίωσης όλων των αξιών, Φρειδερίκο Νίτσε.»
Από τον πρόλογο του Ηλία Γκρή
Ο Δημήτρης Χριστοδούλου (1924 – 1991) γεννήθηκε στην Αθήνα. Αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και παρακολούθησε μαθήματα στο τμήμα οικονομικών επιστημών της Παντείου Σχολής. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής έγινε μέλος του ΕΑΜ και το 1944 κρατήθηκε από τους Άγγλους στο στρατόπεδο Ελ Ντάμπα στην Αίγυπτο. Κατά τη διάρκεια της απριλιανής δικτατορίας έζησε αυτοεξόριστος στο Παρίσι. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1952 με τη δημοσίευση του ποιήματος «Νυχτοφύλακες» στο περιοδικό Μακεδονικά Γράμματα και το 1954 κυκλοφόρησε η ομώνυμη πρώτη ποιητική συλλογή του. Ασχολήθηκε επίσης με την πεζογραφία, το θέατρο και τη στιχουργική. Έργα του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, ολλανδικά και σουηδικά. Στίχους του μελοποίησαν ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Γιώργος Ζαμπέτας, ο Μάνος Λοΐζος, ο Μίμης Πλέσσας, ο Λίνος Κόκοτος, ο Ζωρζ Μουστακί κ.ά.
«O Δημήτρης Χριστοδούλου (1924-1991) υπήρξε από τους γνωστότερους ποιητές της Α´ Μεταπολεμικής Γενιάς κατά τα χρόνια της δικτατορίας του 1967 και πολύ προβεβλημένος μετά τη μεταπολίτευση. Δέν είναι μόνο το πολύτομο ποιητικό έργο του, συλλογές αλλεπάλληλες από το 1952 έως το 1988, ούτε τα πολλά επίσης πεζογραφήματά του και τα θεατρικά του έργα. Είναι τι μελοποιημένα τραγούδια του που τον έκαναν γνωστό και αγαπητό στο ευρύ κοινό, επειδή ακριβῶς έπιασαν το σφυγμό της ελληνικής κοινωνίας της εποχής του και αφουγκράστηκε ο δημιουργός τους τόσο τους πόνους όσο και τους πόθους τών λαϊκών στρωμάτων· άγγιξαν μάλιστα τις πολιτικές ευαισθησίες στρωμάτων με δημοκρατικά φρονήματα της μεσαίας τάξης, η οποία αντιτάχθηκε στο στρατοκρατικό καθεστώς.
Αρχίσαμε την περιδιάβασή μας, θέλοντας να δείξουμε συνοπτικά τη γενική εικόνα που υπήρχε για τον Χριστοδούλου και το έργο του, όπως την ζήσαμε στα χρόνια της δραστήριας παραγωγης και της ακμής του, αφήνοντας έμμεσα να φανεί η αναγκαιότητα της έκδοσης του παρόντος τόμου. Με άλλα λόγια, αν μεσουράνησε ο ποιητής αυτός χάρη στη στιχουργική ευαισθησία του, όμως δεν πρέπει να λησμονούμε ότι βασική πτυχή της ποίησής του υπήρξε αυτή, ότι ποιητής αισθανόταν και δήλωνε ο ιδιος. Ο ποιητής Ηλίας Γκρής την παραγκωνισμένη σήμερα ποίηση του Χριστοδούλου θέλησε νά δικαιώσει με την ανθολόγησή του
Ο Δημήτρης Χριστοδούλου αποτέλεσε εκπρόσωπο μιάς εποχής, υπό την έννοια ότι παρακολούθησε βιωματικά και αποτύπωσε παραστατικά στην ποίησή του κυρίως όσα τελέστηκαν από τό 1950 μέχρι το1990, συμμεταφέροντας ασφαλώς μνήμες από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, την αντίσταση και τα πρώτα εμφυλιακά χρόνια. Με αλλα λόγια, υπήρξε παρών και πολιτικά ενεργός στα γεγονότα των ετών εκείνων, τα οποία είναι αναγνωρίσιμα ως προς την ιστορική τους πηγή στις πρώτες συλλογές του, σε αντίθεση με τα χρόνια του πολέμου, όταν είχε ενταχθεί σέ νεαρή ἡλικία στό ΕΑΜ, ο επικός χαρακτήρας των οποίων λείπει από την ποίησή του, παρά το ότι άσβεστες μνήμες των ημερών εκείνων διαπερνούν στο πρώιμο έργο του, στο ὁποίο είναι καταφανής η πίστη σε ηθικές αξίες και αρχές για τη δημιουργία ενός κόσμου με όραμα ανθρωπιστικό.
Από το Επίμετρο του Θεοδόση Πυλαρινού.
