Γράφει ο Πέτρος Χατζησωτηρίου, φαρμακοποιός
Το βιβλίο αποτελεί ένα υποσύνολο των διαλέξεων του συγγραφέα στους προπτυχιακούς φοιτητές της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ αλλά κι ενός μεταπτυχιακού προγράμματος, μετά από ανασύνθεση που έγινε από τον ίδιο τον Σαντέλ. Αυτό που κυρίως παρατίθεται είναι ο λόγος που οδηγεί πάνω από χίλιους φοιτητές στις διαλέξεις αυτές κάθε χρόνο και το πώς έκανε το αντικείμενο της Πολιτικής Φιλοσοφίας προσιτό αλλά και ενδιαφέρον.
Το βιβλίο είναι δομημένο πολύ μεθοδικά με τα κεφάλαιά του να αποτελούν τους δομικούς λίθους ενός στέρεου και μεγαλοπρεπούς οικοδομήματος.
Εισάγει πρώτα απ’ όλα την έννοια της δικαιοσύνης ως μαχητής έννοιας κι όχι ως αδιαμφισβήτητο δόγμα όπως ίσως πιστεύαμε οι περισσότεροι. Ποιο είναι το δίκαιο, αυτό που σέβεται απόλυτα την ελευθερία των επιλογών του ατόμου ή αυτό που προάγει τη γενική ευημερία ; Έχει διαβαθμίσεις η δικαιοσύνη ; Ένα μεγάλο όχημα κινείται ανεξέλεγκτα προς πέντε ανυποψίαστους εργάτες τους οποίους θα σκοτώσει με βεβαιότητα. Είναι δίκαιο να σπρώξουμε στην πορεία του έναν παχύσαρκο κι ογκώδη άνδρα που θα χάσει τη ζωή του σταματώντας το αλλά θα έχουμε γλυτώσει τις ζωές πέντε ανθρώπων στη θέση του; Οι εξωγενείς συνθήκες επηρεάζουν την έννοια της δικαιοσύνης; Οι χρηματιστές και οι διαχειριστές που εργάστηκαν εξίσου σκληρά με άλλες φορές και ήταν υπεύθυνοι για την κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος στις ΗΠΑ το 2008 που μετέπειτα γενικεύτηκε σε όλον τον πλανήτη δικαιούνται την αμοιβή τους και τα ετήσια bonus τους ; Ειδικά για το θέμα αυτό που δεν είναι καθόλου προφανής ή αυτονόητη η απάντησή του, ταλανίστηκε η Κυβέρνηση Ομπάμα μέχρι να δώσει τη σωστή απάντηση.
Τέτοια διλήμματα χρησιμοποιεί εκτενώς ο Σαντέλ για να προχωρήσει μετά στην τεκμηρίωση κάθε άποψης στη βάση μεγάλων φιλοσόφων του παρελθόντος. Στον πυρήνα του οπλοστασίου του θα βρεθεί η θεωρεία του Ιμμάνουελ Καντ σε αντίστιξη με τη θεωρεία των Ρωλς, Μπένθαμ και Μιλλς. Συζήτηση θα αφιερωθεί και στη θεωρεία του Αριστοτέλη που όμως θα καταρριφθεί πειστικά.
Τα θέματα που χρησιμοποιεί ως αφορμές για διαπραγμάτευση ο Σαντέλ είναι όλα όσα μονοπωλούν τη σύγχρονη επικαιρότητα.
Έτσι το ενδιαφέρον του αναγνώστη του παραμένει ζωντανό κι αμείωτο μέχρι το τέλος. Το εξαιρετικά ενδιαφέρον όμως είναι ότι καθοδηγεί τον αναγνώστη του σε λήψη θέσεων πάνω σε θέματα που ενδεχομένως δεν είχε τολμήσει να διεξέλθει ως εκείνη τη στιγμή πόσο μάλλον ν’ αμφισβητήσει ως εδραιωμένα θέσφατα. Ιδιαίτερα εκτιμητέο είναι το γεγονός ότι ο ίδιος δεν παίρνει θέση παρά μόνο στις τελευταίες σελίδες του πονήματός του επιτρέποντας έτσι στον αναγνώστη του να εκμεταλλευτεί όλο το θεωρητικό οπλοστάσιο που του δίνει για να βρει τις σωστές απαντήσεις σε πραγματικά απρόοπτα ερωτήματα της σύγχρονης ζωής. Αυτή ακριβώς η δεξιοτεχνία του Σαντέλ είναι που ανεβάζει το δοκίμιό του από ένα πληκτικό ακαδημαϊκό κείμενο σε μια πάλλουσα αναγνωστική πρόκληση.
Αποτιμώντας συνολικά το δοκίμιο του Σαντέλ θα λέγαμε ότι πρόκειται για μια από τις πιο μεθοδικά δομημένες μελέτες επί ενός θέματος που δεν μπορεί ν’ αφήσει κανέναν ασυγκίνητο ή αδιάφορο. Αξίζει να κοσμεί κάθε βιβλιοθήκη.
5,0/5
