Γράφει η Μαρία Σκαμπαρδώνη
Η μοιχεία, η παραβίαση δηλαδή της συζυγικής πίστης, αποτελούσε κάποτε στη χώρα μας ποινικό αδίκημα. Οι μοιχοί συλλαμβάνονταν συνήθως την ώρα της πράξης, ενώ η διαπόμπευση των ίδιων να μεταφέρονται με το σεντόνι στο τμήμα, ενέπνευσε τις σκηνές πολλών Ελληνικών ταινιών. Όπως την περιβόητη “Βίλα των οργίων” με τον Λάμπρο Κωνσταντάρα να πιάνεται στα πράσα και ετοιμάζεται, άβουλος και έκπληκτος, να δεχτεί τη σύλληψη και την έκθεσή του.
Μέχρι τη σύσταση του νεότερου Ελληνικού Κράτους, η μοιχεία αποτελούσε αιτία σύλληψης, ποινικό αδίκημα που απέρρεε από την ηθική αντίληψη της απιστίας εναντίον του επίσημου συντρόφου.
Ας μην ξεχνάμε ότι η θρησκευτική ηθική και των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών (Ιουδαϊσμός, Χριστιανισμός, Ισλαμισμός), είναι καταδικαστική απέναντι στη μοιχεία, με αποτέλεσμα κράτη με έντονη θρησκευτική πίστη και συμμετοχή στα θρησκευτικά δρώμενα, να διατηρούν σκληρή τιμωρία απέναντι σε εκείνον που τη διαπράττει.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου, υπήρξε ένα πολιτικός που αναμφισβήτητα προχώρησε σε πολλές μεγάλες αλλαγές και τολμηρές καινοτομίες στο Οικογενειακό Δίκαιο.
Η κυβέρνηση επί Ανδρέα Παπανδρέου, στις 20 Αυγούστου του 1982, δημοσιεύει το ΦΕΚ που θέτει σε ισχύ το νόμο 1272/82, καταργώντας την ποινικοποίηση της μοιχείας, με όλη τη διαπόμπευση που αυτή επέφερε και ειδικότερα στη γυναίκα.
Στη ρύθμιση του νέου οικογενειακού δικαίου κατοχυρώνεται η ισότητα των φύλων, ενώ μετατρέπεται σε ποινικό αδίκημα η ενδοοικογενειακή βία.
Το μεγάλο κοινωνικό άλμα όμως ήταν η αποποινικοποίηση της μοιχείας.
Το νέο οικογενειακό δίκαιο δεν γαντζώθηκε, δηλαδή, στο φόβο; αλλά τόλμησε να θεμελιώσει δικαιώματα και να ποινικοποιήσει συμπεριφορές που βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή και την ψυχολογία ανθρώπων, κυρίως όσων συνυπάρχουν σε έναν οικογενειακό ιστό.
Ο Νόμος που ποινικοποιούσε τη μοιχεία ίσχυε επί τέσσερις συνεχόμενες δεκαετίες, όποιος τη διέπραττε συλλαμβανόταν επ’αυτοφόρω και ακολουθούσε ένας εξευτελισμός και διαπόμπευση του του ατόμου που τη διέπραττε, ειδικότερα της γυναίκας.
Ο νόμος μέχρι την ψήφισή του, είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, τόσο από κόμματα όπως η Νέα Δημοκρατία, όσο και από την Εκκλησία η οποία δήλωνε ότι “η αποποινικοποίηση της μοιχείας θα κλονίσει τα θεμέλια της οικογένειας και του γάμου”.
Υπέρ του νόμου της αποποινικοποίησης είχε ψηφίσει το ΚΚΕ.
Τον επόμενο χρόνο, ο Παπανδρέου θα προκαλούσε ακόμα περισσότερα τα συντηρητικά αντανακλαστικά της κοινωνίας, θεσμοθετώντας και τον πολιτικό γάμο, με το 1329 του 1983.
Ο πολιτικός γάμος προκάλεσε μία τρομερά μεγάλη και αλυσιδωτή σειρά πράξεων αντίστασης από την Εκκλησία η οποία καλούσε τους πιστούς για διαμαρτυρία και με δρόμους να κλείνουν από ιερείς και πιστούς που κρατούσαν πανό και φώναζαν κατά του “αμαρτωλού νομοσχεδίου του Παπανδρέου”.
Ιερείς ασκούσαν επιθέσεις από άμβωνος στο νομοσχέδιο του Παπανδρέου, με άλλους να απειλούν πως όσοι πράξουν πολιτικό γάμο δε θα μπορούν να κοινωνούν ή να κηδεύονται.
42 χρόνια από την αποποινικοποίηση της μοιχείας, 42 χρόνια που άνθρωποι δεν περιφέρονται στα τμήματα ντυμένοι σε σεντόνια με τον Παπαγιαννόπουλο να αναφωνεί: “τι το κάναμε εδώ μέσα, Αμέρικαν μπαρ”.
Ο Παπανδρέου υπήρξε ένας ηγέτης που τόλμησε να ρισκάρει, να δώσει το χέρι στην κοινωνική αλλαγή και όχι να περιμένει. Αλλά να καθοδηγήσει την κοινωνία προς αυτές. Δοκιμάζοντας τις σχέσεις του Κράτους η οποία διαχρονικά βρίσκεται σε μία ιδιόμορφη συγκατοίκηση με την Εκκλησία, δίχως να έχουν διασαφηνιστεί καθαρά τα όρια και οι ρόλοι των δύο θεσμών.
