Μια συζήτηση της Στέλλας Τέλλιου με την Αγγελική Αγγελοπούλου για την ποιητική της συλλογή με τίτλο «Ήδη λείπω» – «Déjà absente», που κυκλοφόρησε από τις εκδ. Παρέμβαση

Μέσα στον Ιούλιο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Παρέμβαση το βιβλίο της Αγγελικής Αγγελοπούλου με τίτλο «Ήδη λείπω» – «Déjà absente». Πρόκειται για μια δίγλωσση ποιητική συλλογή, με τα ποιήματα να απαντώνται μεταφρασμένα και στα γαλλικά, που αποτελεί την παρακαταθήκη της συγγραφέως περί έρωτος. Στίχοι γεμάτοι συναίσθημα, έμμετροι τις περισσότερες φορές,  αποτυπώνουν, την καλή αλλά και την πιο επίπονη πλευρά του έρωτα, μέσα από διάφορες παραμέτρους. Ο πόθος, το ανεκπλήρωτο του έρωτα, η ελπίδα εναλλάσσονται, δημιουργώντας την ανάλογη ατμόσφαιρα, μέσα από την ανάγνωση των προσεγμένων στίχων.

    Στη συνέντευξη που ακολουθεί, η συγγραφέας μοιράζεται τις σκέψεις και τα συναισθήματά της γύρω από το νεοεκδοθέν βιβλίο. 

• Κυρία Αγγελοπούλου, στην ποιητική σας συλλογή με τίτλο «Ήδη λείπω» – «Déjà absente» συνυπάρχουν δύο γλώσσες, τα ελληνικά και τα γαλλικά. Σε ποια από τις δύο γλώσσες γράφτηκαν εξαρχής τα ποιήματα και γιατί; 

Η γραφή και σύνθεση των ποιημάτων έγινε αρχικά στα γαλλικά. Στην συνέχεια, γεννήθηκε η ιδέα της μετάφρασης–απόδοσης στα ελληνικά. Ο κυριότερος λόγος ήταν η δική μου επιθυμία να εκφραστώ στην γλώσσα που έχω σπουδάσει και διδάξει ως εκπαιδευτικός, αλλά και η πρόκληση να ασχοληθώ με κάτι διαφορετικό στον τομέα της ποίησης.

• Ποια είναι η σημασία της γλώσσας σχετικά με την έκφραση των συναισθημάτων σας; 

Πιστεύω ότι η γλώσσα παίζει πολύ σπουδαίο ρόλο στην έκφραση των συναισθημάτων. Έχοντας διαβάσει, αναλύσει και μεταφράσει κάποιους Γάλλους ποιητές στο παρελθόν, έζησα αυτή την «μετάβαση» στην εποχή και την κουλτούρα ενός άλλου λαού, που όμως ήταν πολύ κοντά στην δική μου «ποιητική» αντίληψη. Είναι σαν να τέμνονται δύο κόσμοι: της έκφρασης των συναισθημάτων και της δικής μας αυτογνωσίας. Το «όχημα» της γλώσσας, λοιπόν, θα δημιουργήσει και την ανάλογη ατμόσφαιρα όπου θα διαδραματιστεί η «δημιουργία» των συναισθημάτων. Η επιλογή μου ήταν μία παλιά επιθυμία να εκφραστώ και με άλλους τρόπους, ποιητικά, κάτι που τελικά πραγματοποιήθηκε τώρα.

• Πώς επηρεάζει η γλώσσα τον τρόπο που αντιλαμβάνεστε τον έρωτα; Ποια λέξη ή και φράση περιγράφει καλύτερα τον έρωτα στα ποιήματά σας; 

Η αντίληψη του έρωτα είναι συνισταμένη πολλών παραγόντων. Αφορά τα προσωπικά βιώματα, τις επιλογές και τις προσδοκίες του καθενός, αλλά και την χρονική στιγμή που συνέβησαν διάφορα γεγονότα στη ζωή μας. Γι’ αυτό, η έκφραση των ερωτικών συναισθημάτων είναι μια καθαρά προσωπική υπόθεση. Πιστεύω ότι το να εκφραστεί κανείς σε μία άλλη γλώσσα που δεν είναι η μητρική του, εμπεριέχει την δυσκολία της «αμεσότητας» στην εκφορά και την περιγραφή. Η λέξη που περιγράφει καλύτερα τις απόψεις μου για τον έρωτα σε αυτή την ποιητική συλλογή είναι «επιλογή», δηλαδή έχοντας μετρήσει τις δυνατότητες μου, αποφασίζω να ακολουθήσω έναν δικό μου δρόμο στη ζωή.  

• Πιστεύετε ότι οι δύο γλώσσες των ποιημάτων αλληλοσυμπληρώνουν η μια την άλλη στην απόδοση του έρωτα; 

Είναι ένα δύσκολο στοίχημα, του οποίου το αποτέλεσμα θα φανεί και από την αποδοχή του αναγνωστικού κοινού. Τα εκφραστικά μέσα που διαθέτει ο ποιητής «στενεύουν» στην προσπάθειά του να μεταφράσει και να αποδώσει με σαφήνεια τις έννοιες που «συγγενεύουν» μεν αλλά δεν συμπίπτουν πάντα στις δύο γλώσσες. Στην πορεία της συγγραφής ανακάλυψα «θησαυρούς», διότι εξερευνώντας τις μεταφραστικές δυνατότητες λέξεων και εκφράσεων, βρέθηκα μπροστά στον «συγκερασμό» αρκετών αντικρουόμενων ιδεών που επέλεξα να χρησιμοποιήσω.

• Πώς αντιμετωπίζετε την μετάφραση των ποιημάτων σας από τα γαλλικά στα ελληνικά (ή και αντίστροφα); Είναι δύσκολο να μεταφερθεί η ένταση των συναισθημάτων;

Σε κάθε περίπτωση η μετάφραση δεν είναι εύκολη υπόθεση, πόσο μάλλον όταν μεταφράζεις τον εαυτό σου! Η ένταση των συναισθημάτων θα είχε ενδιαφέρον να μετρηθεί από όσους γνωρίζουν και τις δύο γλώσσες. Προσωπικά, πιστεύω ότι μπορεί να προκληθεί μια «διακύμανση» εφόσον το ερωτικό ταπεραμέντο του κάθε λαού είναι ίσως αυτό που προσδιορίζει την «ένταση». 

• Ποιο είναι το μήνυμα που θα θέλατε να μεταφέρετε μέσω των ποιημάτων σας; Ποιο ποίημα αυτής της συλλογής θεωρείτε ότι είναι το αγαπημένο σας; 

Η αυτογνωσία είναι η πιο ουσιαστική κατάκτηση στη ζωή μας. Μας προσδιορίζει και μας μετουσιώνει. Το ταξίδι για την κατάκτησή της είναι μοναδικό και ανεπανάληπτο. Χρειάζεται δύναμη και εμπιστοσύνη στον εαυτό μας.

Το ποίημα που αγαπώ και ξεχωρίζω είναι το EXODUS = Έξοδος, γιατί εκφράζει την πορεία της συναισθηματικής μου ζωής μέχρι την ανακάλυψη του εαυτού μου και την αποκατάστασή του εκεί όπου ανήκει: σε μένα.