Η συγγραφέας Αργυρώ Μαργαρίτη * απαντά στις 10+1 Ερωτήσεις του Κωνσταντίνου Μανίκα, που της προώθησε ο συνεργάτης μας Νίκος Ναούμης, για το CulturePoint,gr και μας μιλά για το νέο της μυθιστόρημα, το βιβλίο στην ψηφιακή εποχή, τη συγχώρεση και πολλά άλλα.
1. Η έμπνευση ή η σκληρή δουλειά ,παίζει τον σημαντικότερο ρόλο για ένα επιτυχημένο έργο;
Στην μυθιστορία τον πρώτο λόγο τον έχει η έμπνευση. Το παραμύθι, η πλοκή, οι ξαφνικές εναλλαγές. Το μυθιστόρημα δεν είναι διατριβή. Όμως το ιστορικό μυθιστόρημα απαιτεί ενδελεχή έρευνα σε όλα τα επί μέρους σημεία: ιστορικά, κοινωνικά, πολιτιστικά, λαογραφικά.
2. Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;
Καλύτερα να περιορίσουμε το ερώτημα, εκτός από την εποχή και στον γεωγραφικό χώρο. Εδώ στην χώρα μας, λέγεται πως μόνο το 25% του πληθυσμού διαβάζει, αν και προσωπικά βρίσκω το ποσοστό υπερβολικά αισιόδοξο. Αν όσοι κρατούσαν ένα κινητό ή tablet αντί να διαβάζουν μόνο σχόλια κάθε είδους, είχαν και ένα βιβλίο σε ηλεκτρονική μορφή, μπορεί και να ήταν τα πράγματα ελπιδοφόρα. Και δεν αναφέρομαι στο βιβλίο.
3. Με ποιον λογοτεχνικό χαρακτήρα ταυτίζεστε και ποιον αντιπαθείτε;
Αγαπώ τους περισσότερους ήρωες των βιβλίων που έχω διαβάσει αλλά και τους δικούς μου. Δεν ταυτίζομαι με κανέναν. Χαίρομαι το ταξίδι που μου χαρίζουν, ζω τις αγωνίες τους και όταν κλείνω το βιβλίο, επιστρέφω στον προσωπικό μου μικρόκοσμο.
4. Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;
Η πνευματική τροφή χρειάζεται ποικιλία. Έτσι εδώ στο κρησφύγετό μου φρόντισα να έχω μεταξύ άλλων (γιατί μόνο 5 δεν μου αρκούν) 1. Ίσις Αποκαλυμμένη, τον β’ τόμο, της Έλενα Μπλαβάτσκυ, 2. Μυστική Ιστορία του Κόσμου, του Τζόναθαν Μπλέικ, 3. Εις το όνομα της μητρός, της Φιλομήλας Λαπατά, 4. Ρεμπέτικα τραγούδια, του Ηλία Πετρόπουλου (χρειάζομαι τουλάχιστον μια 5μηνη καραντίνα) και 5. Χίλιες και Μία Νύχτες, περσικά παραμύθια.
5. Διαλέγετε παρέα για ολιγοήμερη απόδραση. Ποιους λογοτέχνες, ανεξαρτήτως ιστορικής περιόδου δράσης, θα συμπεριλαμβάνατε;
Και μόνο η σκέψη μιας τέτοιας πιθανότητας με ξετρελαίνει. Μού δώσατε τροφή για σκέψη, ίσως και έμπνευση! Βασικά, αν ποτέ είχα αυτό το μαγικό δώρο, θα ήθελα να συνομιλήσω μόνο με τον Πλάτωνα (ο Πυθαγόρας δυστυχώς δεν έγραψε άρα δεν μπορώ να τον συμπεριλάβω στην φανταστική παρέα), αλλά ακόμα και σαν όνειρο, το βρίσκω εξαιρετικά ουτοπικό. Έτσι, λοιπόν, για μια πιο γειωμένη εκδοχή, θα ήθελα μαζί μου: τον «καταραμένο» Σαρλ Μπωντλέρ, τον αιρετικό Κωνσταντίνο Καβάφη, τον μυημένο Νίκο Τσιφόρο, τον Αριστοφάνη και, βεβαίως βεβαίως την εντελώς ανατρεπτική και ασυμβίβαστη Σιμόν ντε Μποβουάρ! Το φαντάζεστε! Θα καλέσω και τον Σαρτ ως αναπληρωματικό και θα τον βλέπω να παρακολουθεί την Κυρία να κάνει λεκτικό παιχνίδι με τους άρρενες της παρέας!
6. Πώς θα περιγράφατε συνοπτικά την τελευταία σας δημιουργία;
Η Ράφτρα είναι η ιστορία ενός κοριτσιού, της Κεραστώς, που μαθαίνει να ράβει προκειμένου να διασώσει την κεντημένη της ταυτότητα, την καρφιτσωμένη στο φανελάκι της. Μια κλωστή περασμένη στη βελόνα, ένα πανί απλωμένο μπροστά της και η γυναίκα που θέλει να ντυθεί με αυτό, τη μαγεύουν και μυείται στον μυστηριώδη κόσμο της ραπτικής. Από την άλλη, ο Μήτσος Γιαβάσογλου, καπνέμπορας και αντάρτης με πόθο την απελευθέρωση της Θράκης. Η θυελλώδης σχέση τους ταλανίζεται και συγκλονίζεται ανάμεσα στο λεπίδι των κομιτατζήδων και στα προδοτικά θέλω των άλλων. Ένα μισογκρεμισμένο μοναστήρι σε χαράδρα της Ροδόπης, η πανέμορφη πόλη της Ξάνθης, το ποτάμι που χωρίζει και ο έρωτας που απογειώνει. Θράκη 1895-1913.
7. Ποια θεωρείτε την πιο χαρακτηριστική φράση από τα βιβλία σας;
Στο «Μαύρο Κανταΐφι» η Κατίνα είχε πει «Δεν θα ουρλιάξω, θα γράψω», γιατί η γραφή είναι ουρλιαχτό.
Όταν η Γέρση ρώτησε τον Γιώργη «Τι είμαι για σένανε;» , αυτός της απάντησε «Είσαι το κόκκινο στο αίμα μου». Νομίζω πως αυτή η φράση μπορεί να αποδώσει την τρέλα του έρωτα.
Εδώ, στη Ράφτρα, η φράση που επικρατεί είναι πως «Το ρούχο είναι ρόλος» και εδώ ο αναγνώστης θα ανακαλύψει μια ελεγεία πάνω στο ρούχο και στο ρόλο που διαδραματίζει καθώς ντύνει ένα κορμί.
8. Με ποιο τραγούδι ή και άλμπουμ θα “ντύνατε” μουσικά ένα έργο σας;
Πάντα όταν γράφω, ακούω μουσική. Δηλαδή, εδώ που τα λέμε, μόνο όταν κοιμάμαι βουβαίνονται οι νότες. Γράφοντας τη Ράφτρα, όταν περιέγραφα σκηνές με τον Μήτσο, εκεί στα καπνοχώραφα ή στα βουνά με τους αντάρτες, άκουγα παλιά ρεμπέτικα, όπως εκείνο το αδέσποτο «Θε’ μου, Μεγαλοδύναμε». Αλλά γράφοντας για την Κεραστώ, μπορούσα να βρω εύκολα τις λέξεις με το «Φάντασμα της Όπερας». Η μουσική δημιουργεί ένα κλοιό, παγιδεύει λέξεις, νοήματα, χρώματα και ιδέες και το έργο του συγγραφέα είναι πιο εύκολο. Απλώνει την πέννα και αγκιστρώνει ό,τι του ταιριάζει.
9. Αναγνωρίζετε γρήγορα τα λάθη σας και ποια συγχωρείτε ευκολότερα στους άλλους;
Το λάθος μου το αναγνωρίζω ακαριαία και αν μπορώ το διορθώνω, διαφορετικά ζω με το βάρος του. Αλλά δεν συγχωρώ. ΠΟΤΕ. Απλά, προσπερνώ…
10. Αν για την καριέρα σας έπρεπε να απομακρυνθείτε σημαντικό διάστημα από την οικογένεια σας, θα το κάνατε;
Το έχω κάνει. Έχω βάλει στην άκρη πολλά από τα θέλω μου για να είμαι κοντά στα παιδιά μου. Αλλά και για το μεταπτυχιακό μου έζησα αρκετό καιρό στο Παρίσι, έχοντας ήδη δύο παιδιά, και αργότερα για τρία χρόνια στις Βρυξέλλες, διδάσκοντας στο ελληνικό σχολείο. Έγραψε ο Θεοτοκάς «Το μισό μας τον καιρό τον περνάμε κάνοντας όνειρα, και τον άλλο μισό καταστρέφοντάς τα. Έτσι, σέρνουμε μέσα μας ένα σωρό μικρούς πεθαμένους που δεν έζησαν ποτέ…» Αν είχα πολλούς μικρούς πεθαμένους μέσα μου, περισσότερους από όσους μπορώ να αντέξω, θαρρώ πως θα ήμουν μια δυσάρεστη οσμή για τα παιδιά μου.
11. Χρειάζεται περισσότερος ρομαντισμός ή ρεαλισμός στις ζωές μας;
Και τα δυο, αλλά πάντα όχι στις ίδιες ποσότητες. Χωρίς τον ρομαντισμό, χάνουμε το χρώμα, χωρίς τον ρεαλισμό είμαστε αιθεροβάμονες και η πτώση είναι πάντα οδυνηρή.
Ευχαριστώ θερμά, με ταξιδέψατε με τις ερωτήσεις σας
- Η ΑΡΓΥΡΩ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ γεννήθηκε στη Νέα Ιωνία. Μεγάλωσε σε μια προσφυγική γειτονιά, τότε που το παιχνίδι στους δρόμους ήταν τρόπος ζωής. Σπούδασε γαλλική και ελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών,έκανε μεταπτυχιακό στη Σορβόννη, παρακολούθησε μαθήματα γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Μπεσανσόν, ιστορία της τέχνης στο Γαλλικό Ινστιτούτο και συμμετείχε για δύο χρόνια στα διεθνή προγράμματα Lingua. Εργάστηκε ως εκπαιδευτικός στο Πειραματικό Λύκειο Αναβρύτων καιτα τρία τελευταία χρόνια στο Ελληνικό Σχολείο των Βρυξελλών. Έχει εκδώσει επτά βιβλία, έχει επιμεληθεί δύο ντοκιμαντέρ και έχει γράψει τηλεοπτικά σενάρια. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορεί επίσης το μυθιστόρημά της Η Ράφτρα.
