Γράφει ο Πέτρος Χατζησωτηρίου, φαρμακοποιός
Ένα μεγάλο βιβλίο κι όχι μόνο σε όγκο κι έκταση. Πρόκειται κατ’ ουσίαν για την απόδειξη ότι η σύγχρονη λογοτεχνία μπορεί να μας δίνει ακόμη λαμπρά βιβλία.
Ο Φόερ, Εβραίος δεύτερης γενιάς ο ίδιος, επιλέγει πολύ συχνά τα θέματα των βιβλίων του από μια γκάμα θεμάτων που διαχρονικά απασχολούν τους ομοεθνείς του, είτε ακουμπάνε στον πυρήνα της θρησκείας, είτε άπτονται της πολιτικής ή ακόμα και της θέσης του Ισραήλ μέσα στον κόσμο. Ούτε το βιβλίο αυτό θ’ αποτελέσει εξαίρεση. Ήδη ο τίτλος είναι η μετάφραση της εβραϊκής φράσης με την οποία απάντησε ο Αβραάμ (ο γενάρχης των Εβραίων) στο Θεό όταν του ζήτησε να θυσιάσει το γιο του.
Το βιβλίο έχει μια περίτεχνη δομή και πρόκειται ουσιαστικά για τρία βιβλία, όπως άλλωστε προδίδει κι έκτασή του, 608 μεγάλες πυκνές σελίδες.
Παρακολουθούμε τη ζωή μιας πενταμελούς οικογένειας στις σύγχρονες ΗΠΑ, με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα μέλη της είτε ατομικά είτε σαν οικογένεια. Μέσα από την οπτική αυτή ο συγγραφέας θα καταθέσει το αιχμηρό του σχόλιο για τη σύγχρονη Αμερικανική κοινωνία. Τόσο αιχμηρό μάλιστα που κόβει σαν χειρουργικό νυστέρι. Στο ρόλο αυτό προηγήθηκαν πολλοί συγγραφείς αλλά ο Φόερ φαίνεται να πετυχαίνει το στόχο του χωρίς το βερμπαλισμό του Φράνζεν, την ιδεοληπτική υπερβολή της Γιαναγκιχάρα ή την αποστειρωμένη κριτική του Μάγιερ.
Η αφήγηση όπως είπαμε παίρνει τη μορφή τριών επάλληλων κύκλων. Ο δεύτερος κύκλος έχει να κάνει με τη «μαμά πατρίδα», το Ισραήλ, και μέσω μιας υποτιθέμενης εμπόλεμης σύρραξης με όλους τους γέιτονές του συνασπισμένους εναντίον του απευθύνει έκκληση στους απανταχού Εβραίους να επιστρέψουν στην πατρίδα τους και να πολεμήσουν γι’ αυτήν. Έτσι ο συγγραφέας θα βρει την ευκαιρία να μιλήσει για τη διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας και πώς αυτή συγκρούεται με την ατομική ευθύνη απέναντι στην οικογένεια. Φυσικά δεν μπορεί να λείπει κι ο απόηχος του Ολοκαυτώματος αλλά ιδωμένος από μια ισορροπημένη σκοπιά από την ασφάλεια της χρονικής όσο και της γεωγραφικής απόστασης.
Ο τρίτος κύκλος της αφήγησης περιλαμβάνει στοχασμούς και θέσεις πάνω σε φιλοσοφικά ζητήματα.
Τα ερωτήματα θέτουν συνήθως τα τρία παιδιά της οικογένειας κατ’ αναλογία με την ηλικία του το καθένα και τις απαντήσεις δίνει ο κεντρικός ήρωας που μπορούμε να εικάσουμε ότι αποτελεί το alter ego του συγγραφέα. Πρόκειται για ένα καταπληκτικό εύρημα από τον Φόερ που καταφέρνει έτσι να διαπραγματευτεί θέματα με την επάρκεια δοκιμίου αλλά μέσα στο πλαίσιο ενός μυθιστορήματος. Το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό αν αναλογιστεί κανείς το μέγεθος της συγγραφικής δεινότητας που απαιτείται για να στηθεί ένας καμβάς πάνω στον οποίο θα βρουν την εκπλήρωση οι προσδοκίες και του αναγνώστη που θέλει να διαβάσει μια ευχάριστη ιστορία, κι αυτού που θέλει το κείμενο να του θέτει ερωτήματα και προβληματισμούς αλλά κι αυτού που θέλει το βιβλίο του να του δίνει πληροφορίες και εικόνες πάνω σε θέματα όχι τόσο συχνά προσπελάσιμα.
Η ποιότητα της έκδοσης είναι εξαιρετική κι η επιμέλεια του βιβλίου επίσης, αλλά η μετάφραση ενδεχομένως να προβληματίσει κάποιους αναγνώστες. Χρησιμοποιήθηκαν ακραία χυδαίες εκφράσεις σε πολύ μεγάλη έκταση, που όσο κι αν νοηματικά ήταν πλήρως ενταγμένες στη ροή του κειμένου κι η οξύτητά τους παίζει σημαντικό ρόλο στην πλοκή εν τούτοις θα μπορούσαν να είχαν αποδοθεί λίγο πιο κομψά και δε θα έχανε τίποτα το κείμενο από την αμεσότητα και τη ζωντάνια του.
Πάντως πρόκειται για ένα καλά δουλεμένο βιβλίο, διεισδυτικό, τολμηρό αλλά και τόσο ειλικρινές, που αφήνει τον αναγνώστη πλήρως ικανοποιημένο και σίγουρα πιο πλούσιο σε γνώσεις, σε εικόνες αλλά κι αφορμές για σκέψη αρκετό καιρό αφότου γυρίσει και την τελευταία σελίδα του.
4,0/5
